ثمرات عرضه نفت از طریق بورس

در سالهای اخیر همیشه صحبت شفافیت و شفافسازی بوده و در کنار این شفافسازی سوالاتی از قبیل اینکه چه کسانی نفت ایران را به چه قیمتی و چگونه میخرند، و اینکه آیا بخش خصوصی میتواند نفت بخرد یا خیر، مطرح بوده است. متاسفانه پاسخ این سوالات در سالهای گذشته منفی بوده و هرکسی نمیتوانست ولو اینکه توان و امکان مالی اش را داشته باشد، از نفت ایران خریداری کند و بتواند در حوزه نفت فعالیت داشته باشد. درنتیجه در این حوزه رانت و انحصار بزرگی داشتیم. مطالبه نخبگان و دلسوزان کشور و پیرو این مطالبه، توجه دولت این بوده که فضاهای رانتی را از بین ببرد و عرصه فعالیت را برای همگان باز کند. اینکه دولت تصمیم گرفته نفت را از طریق بورس به تمام کسانی که سهامدار آن هستند، عرضه کند، ثمرات زیادی خواهد داشت. از همه مهمتر اینکه، آمار فروش، قیمت و نحوه تخصیص دادن نفت شفاف میشود و این فرایند بدون حرف و حدیث انجام خواهد گرفت. دیگر اینکه مشتریان نفت ایران متنوع میشوند و چه مشتریان داخلی و چه مشتریان خارجی میتوانند از طریق بورس نفت بخرند. همچنین در شرایطی که تحریم وجود دارد، این شکل فروش نفت میتواند به کشور کمک کند؛ چراکه در حال حاضر فروش نفت ما محدود به قراردادها و کمپانیهای بزرگ است، اما اگر در بورس راهاندازی شود، مشتریان کوچک و متوسط هم میتوانند وارد بازار نفت و تجارت پرسود نفت شوند. بنابراین فکر میکنم این یک اقدام بجایی است. اما نباید از یک نکته غافل ماند، آن هم این است که این اقدام دیر شروع شده است.ای کاش حدود 50 تا 70 سال پیش شروع میشد و نفت مردم با یک سازوکار روشن و شفاف و از طریق مکانیزمهای مزایده و بورس به فروش میرفت. امروز این اقدام در آغاز راه با مشکلاتی همراه خواهد بود و در مرحله اجرا نیز با موانعی برخورد میکند. اما درکل اقدام مثبتی است و امید میرود که این موانع هرچه زودتر برطرف شد. کشور باید در سایر زمینهها از قبیل فروش کارخانجات، نیروگاهها و... نیز از طریق مزایده، سازوکار بورس عمل کند و محصولات را از این روشهای شفاف به فروش برساند. نکته دیگر اینکه، این اقدام تا حدود زیادی مانع تبانی و سوءاستفاده میشود. همانطور که اشاره کردم من فکر میکنم فروش نفت از طریق بورس اقدام بجایی است و همه متولیان امر باید کمک کنند تا موانع احتمالی پیش روی این کار برداشته شود. ضمن اینکه من میخواهم این خبر خوب را در این یادداشت اضافه کنم که همین الان مشتریانی هستند که معافیت تحریمها را برای مبالغ کوچک خرید نفت دارند، بنابراین خود این میتواند مفری در فضای تحریم باشد و مطئمنا به نفع کشور ما خواهد بود.