شیوه پولشویی در ایران متفاوت است

باتوجه به اظهارات اخیر آقای ظریف در مورد پولشویی، در کل منشأ پولهای ناسالم و نامشروع میتواند معاملات قاچاق و غیررسمی باشد.

از آنجایی که برخی نهادها به منابع ارزانتر دسترسی دارند و امکان تجارت آزاد برای آنها نسبت به دیگران فراهمتر است، به درآمدهایی دست پیدا میکنند که در نهایت مالیات آن را پرداخت نمیکنند و برای کتمان قضیه معاملاتی را انجام میدهند که از آن به عنوان پولشویی یاد میشود.

در واقع شیوه پولشویی در ایران در نوع خودش متفاوت از شیوه رایج در دیگر کشورهاست. اعدادی که برای حجم پولشویی در ایران نام برده میشود، جای تردید دارد، چراکه اگر این پدیده قابل محاسبه بود، در نتیجه کشف میشد. در واقع اگر بخواهم هدف از پولشویی را به بیانی سادهتر توضیح دهم باید بگویم برخی افراد دست به معاملاتی میزنند که به صورت رسمی ثبت نمیشود و در نتیجه مالیات این معاملات پرداخت نمیشود. بعد از آن این افراد به سراغ جاهایی مثل بورس یا معاملات ارزی میروند تا پولشان را به اصطلاح بشورند. یا شاهد معاملات غیرقانونی هستیم که حتی صادرات یا واردات قاچاق را دربرمیگیرند. اینها ردی از خودشان در سازمان امور مالیاتی باقی نمیگذارند که این هم نوع دیگری از پولشویی است.

به همین دلیل ما خواستار این بودیم که سازمان امور مالیاتی بتواند به سپردههای افراد دسترسی داشته باشد تا افرادی را که معاملات کلان انجام میدهند اما کد معاملاتی ندارند کشف کند. در واقع ممکن است فرد عمل مجرمانهای انجام ندهد یا مثلا مرتکب عملیات تروریستی، آدمربایی، قاچاق اشیا، اخاذی و... نشود، بلکه معاملاتی انجام دهد که از دادن مالیات فرار کند. ممکن است یک کارمند ساده نیز به امکاناتی دسترسی داشته باشد که در ازای دریافت رشوه به راحتی کار عدهای را راه بیندازد و بعد از محل این درآمد، خانه یا امکانات دیگری برای خودش فراهم کند.

در همین راستا، سازمانها و ارگانهای مربوطه باید به سازمان امور مالیاتی این اجازه را بدهند که بر چنین عملیاتی کنترل و نظارت داشته باشد تا موفق به کشف آنها شود. البته این موضوع با مخالفانی نیز همراه بوده است و عدهای همیشه مخالف روشن شدن منشأ پولهای نامشروع بودهاند.

در مورد اثرات منفی پدیده پولشویی نیز باید تاکید کنم که افرادی که به پولشویی اقدام میکنند از زندگی تجملاتی برخوردارند و در نتیجه توزیع نابرابر ثروت در جامعه اتفاق میافتد. همچنین پولشویی میتواند سیاست اقتصادی دولت را خنثی سازد و خلاف جریان حرکت کند. این پولهای کثیف وارد بازار ارز نیز میشوند و نرخ ارز را بیثبات میکنند. افزون بر اینها، پولهای کثیف اقدامات غیرقانونی و غیرمولد را در کشور تشویق و در نتیجه پولشویی را تشدید میکنند.

بنابراین پولشویی هیچ تاثیر مثبت یا سازندهای برای اقتصاد کشور به همراه ندارد. همیشه در نتیجه پولشویی استقلال اقتصادی دولتها به خطر میافتد. این موارد در دیگر کشورها تجربه شده است. تجربه کشورها نشان میدهد که پولهایی از بورسهای بینالمللی خارج شده و نظم بعضی از کشورها را به هم ریخته است. بنابراین آنچه که مهم است این است که باید بررسیهای لازم برای مشخص شدن منشأ پولهای نامشروع صورت گیرد.