بررسی آخرین وضعیت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران به روایت آنکتاد

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) هر سال در سلسله گزارش‌های «سرمایه گذاری خارجی جهان» به بررسی روند سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای مختلف می‌پردازد و طی آن آمار مربوط به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای جهان را منتشر می‌کند.

آنکتاد هرساله چند روز پیش از انتشار رسمی این گزارش در سطح جهان، آن را به صورت ویژه در اختیار افراد یا نهادهایی می‌گذارد و این افراد موظف هستند تا زمان انتشار رسمی جهانی از انتشار آن خودداری کنند.

بر اساس گزارش «سرمایه‌گذاری خارجی جهان 2019»، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال 2018 به 3 میلیارد و 480 میلیون دلار رسیده است.

میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال 2017 به 5 میلیارد و 19 میلیون دلار رسیده بود؛ یعنی میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در سال 2018 با کاهش 69.33 درصدی مواجه شده است.

این نهاد بین‌المللی در بخشی از گزارش قبلی خود آورده بود، میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی ایران در سال 2017 نزدیک به 50 درصد افزایش داشته که به علت مشارکت شرکت‌های خارجی در اکتشاف و تولید بخش نفت و گاز بوده است. در جولای 2017، «توتال» و «سی‌ان‌پی‌سی» چین و شرکت ملی نفت ایران قراردادی برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان امضا کردند.

اما در دوم اردیبهشت 1397 (8 می 2018) با خروج ترامپ از برجام و بازگشت دوباره تحریم‌های ایران، شرکت‌های بزرگی نظیر توتال و خودروسازان اروپایی از ایران خارج شدند و شرکت‌های مانند بوئینگ و ایرباس قراردادهای خود با ایران را فسخ کردند.

ایران در سال 2014 بالغ بر 2 میلیارد و 105 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کرده بود که این رقم در سال 2015 به 2 میلیارد و 50 میلیون دلار کاهش یافته بود.

میزان سرمایه‌ مستقیم خارجی جذب شده در سال 2013 نیز 3 میلیارد و 50 میلیون دلار بوده است. این رقم در سال 2012 برابر با 4 میلیارد و 662 میلیون دلار برآورد شده بود.

سهم ایران از جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان

بر اساس این گزارش، در سال 2018 در جهان 1297 میلیارد دلار جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انجام شده است که سهم ایران از این میزان برابر با 0.26 درصد است و ایران جایگاه 55 در میان کشورهای مورد بررسی را دارد که نسبت به گزارش سال گذشته 10 پله نزول داشته است. جایگاه ایران در سال 2017 برابر با 45 بود.

پیشی گرفتن جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای درحال توسعه از کشورهای توسعه یافته

کشورهای در حال توسعه بیشترین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را در این سال جذب کرده‌اند. سهم کشورهای در حال توسعه از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام شده در جهان نزدیک به 54.4 درصد برابر با 706 میلیارد و 43 میلیون دلار بوده است. اقتصادهای درحال گذار نیز حدود 2.6 درصد از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی جهان را در سال 2018 به خود اختصاص دادند.

در سال 2012 برای نخستین بار، کشورهای در حال توسعه از کشورهای توسعه یافته در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی پیشی گرفتند و این وضعیت را در سال 2014 نیز حفظ کردند و بار دیگر در سال 2018 این وضعیت اتفاق افتاده است.

کشورهای توسعه یافته نیز 556 میلیارد و 892 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کردند که 42.9 درصد کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان است.

سه کشور نخست جهان در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

آمریکا با 252 میلیارد دلار، چین با 139 میلیارد دلار و هنگ‌کنگ با 116 میلیارد دلار به‌ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم به لحاظ جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی قرار دارند.

میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب‌شده توسط برخی کشورهای دیگر عبارت است از: فرانسه 37 میلیارد دلار، آلمان 26 میلیارد دلار،‌ ایتالیا 24 میلیارد دلار،‌ ژاپن 10 میلیارد دلار،‌ کره جنوبی 14 میلیارد دلار،‌ اندونزی 22 میلیارد دلار،‌ افغانستان 139 میلیون دلار و ترکیه 13 میلیارد دلار.

فارس