حسین حاجیلو کارشناس مسائل تحریم و دیپلماسی اقتصادی در گفت‌وگو با برنامه «روی خط اقتصاد» رادیو گفت‌وگو با اشاره به اظهارات اخیر رییس جمهور درباره لوایح مرتبط با گروه ویژه اقدام مالی FATF گفت: دو لایحه از 4 لایحه یعنی الحاق به کنوانسیون های پالرمو و CFT هنوز در مجمع تشخیص مصلحت نظام است و آقای رییس جمهور مدعی شدند که اگر این دو لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب نشود، روابط بانکی کشور محدود خواهد شد.
بخش زیادی از روابط بانکی ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا قطع است
حاجیلو افزود: نکات مختلفی در این زمینه وجود دارد، یکی از نکات مهم این است که در حال حاضر روابط بانکی ما، متاثر از تحریم های ثانویه بانکی آمریکا، محدود شده است و در واقع، قبل از این که FATF بتواند فشاری بر روابط بانکی ما وارد کند، تحریم های ثانویه بانکی آمریکا این فشار را وارد کرده و بخش زیادی از روابط کارگزاری بانکی ما با دنیا قطع شده است و بسیاری از تعاملات به واسطه روش های دیگری مانند صرافی ها و ... انجام می شود. صرافی ها در دوران تحریم به عنوان دریچه های تنفسی برای اقتصاد کشور عمل می کنند و اتفاقا استانداردهای FATF باعث محدودیت در فعالیت های این صرافی ها خواهد شد.
FATF هنوز اصلاح قوانین داخلی را نپذیرفته است
این کارشناس مسائل تحریم ادامه داد: اما درباره الحاق به دو کنوانسیون که آقای رییس جمهور گفتند باید در مجمع تشخیص مصلحت نظام تصویب شود، مسئله FATF با ایران فقط این دو کنوانسیون نیست، یعنی اگر ما این دو کنوانسیون را کاملا تصویب و اجرا کنیم، FATF وضعیت ایران را عادی نخواهد کرد. چرا که ما چهار لایحه داشتیم که دو لایحه مربوط به قوانین داخلی (اصلاح قوانین مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم) می شود و دو لایحه هم مربوط به کنوانسیون های خارجی. در حال حاضر با وجود اینکه دو لایحه داخلی تصویب شده است، اما FATF هنوز این لوایح داخلی را به دلایلی از جمله عدم استقلال کامل واحد اطلاعات مالی و عدم حذف کامل استثنائات گروه های مقاومت از تروریسم نپذیرفته است.
وی اضافه کرد: بنابراین اگر کنوانسیون های بین المللی هم پذیرفته شود، FATF همچنان درباره قوانین داخلی مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، بر ایران فشار وارد خواهد کرد و در نتیجه، قبل از پذیرش و نهایی کردن این دو کنوانسیون خارجی، بخاطر ابعاد و خطرات بین المللی که دارد، باید تکلیف دو قانون داخلی را روشن کنیم و باید تصمیم بگیریم که آیا می خواهیم کاملا منطبق بر استانداردهای FATF شویم یا نه؟
بانک ها به دلیل خروج آمریکا از برجام قطع همکاری کردند
حاجیلو ادامه داد: اگر بخواهیم تجربه کشور را در یک سال اخیر بررسی کنیم، بخش زیادی از روابط بانکی قطع شد. بسیاری از شرکت ها و بانک های خارجی و اروپایی اعلام کردند که روابط خود با ایران را قطع می کنند. اگر بیانیه و اظهارات این شرکت ها و بانک ها را بررسی کنیم ، متوجه می شویم که تقریبا 100 درصد این ها، عامل قطع روابط با ایران را خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها اعلام کردند و نه FATF.
این کارشناس مسائل تحریم با اشاره به اینکه موافقان FATF ادعا می کنند که چینی ها هم به ما گفته اند کنوانسیون های مربوط به FATF باید تصویب شود که روابط بانکی عادی شود، گفت: این در حالی است که بانک کونلون چین که در مقطعی در یک سال اخیر اعلام کرد که من روابط خودم را با ایران محدود خواهم کرد، برای این کاهش همکاری چه دلیلی را مطرح کرد؟ آیا حرفی از FATF به میان آمد؟ هیچ اظهارنظری درباره FATF در این مدت از طرف شرکت ها و بانک های خارجی و از طرف دولت های روسیه، چین، عراق و همسایگان و شرکای ما مشاهده نشده است.
راهکار برطرف شدن مشکلات بانکی، معامله با آمریکا نیست
وی با تاکید بر اینکه عامل اصلی کاهش روابط بانکی در یکسال اخیر تحریم های آمریکا بود، افزود: البته این موضوع هم راهکار دارد و راهکار آن لزوما مذاکره و معامله با آمریکا نیست. چرا که ما یک بار این راه را طی کردیم و از آن نتیجه نگرفتیم. راهکار دارد، راهکارش این است که ما زمین بازی اروپایی و آمریکایی در حوزه بانکی را عوض کنیم و به سمت روش های دوجانبه ای که بین کشورها وجود دارد، برویم. از جمله پیمان پولی دوجانبه که می تواند زمین بازی را عوض کند و دست آمریکا و اروپا را در حوزه تحریم ها بسیار محدود کند.
عدم تصویب لوایح الحاق ایران به دو کنوانسیون در مجمع اثری بر نشست FATF ندارد
حاجیلو با اشاره به اینکه اساسا از آنجایی که FATF در بیانیه اخیر خود در اسفندماه گذشته اعلام کرده است که هنوز اقدامات ایران در زمینه 4 قانون را نپذیرفته است، عدم تصویب لایحه الحاق به این دو کنوانسیون بر این نشست اثرگذار نخواهد بود، اظهار داشت: حتی اگر ما در چهار ماه گذشته این دو کنوانسیون را هم می پذیرفتیم و به آن ملحق می شدیم، از آنجایی که FATF گفته است که این دو قانون داخلی را نپذیرفته است، در این نشست هم مواضع خود درباره قوانین داخلی را تکرار می کرد. بنابراین مسئله ما این دو کنوانسیون نیست، مسئله ما چهار قانون است و نهایتا باید تکلیف چهار قانون را روشن کنیم و باید مشخص شود که آیا در آینده می خواهیم دوباره این دو قانون را اصلاح کنیم و تطابق کامل با استانداردهای FATF پیدا کنیم یا نه؟
تشدید نظارت‌ها بر شعب خارجی بانک های ایرانی هیچ اثر واقعی ندارد
این کارشناس مسائل تحریم با اشاره به اینکه یک موضوع دیگری که اخیرا مطرح شده و در رسانه ها به آن دامن زده می شود، و در بیانیه قبلی FATF هم وجود داشت، بحث بازگشت بخش هشتم یا بخش H از اقدامات مقابله ای FATF است، اضافه کرد: اقدامات مقابله ای FATF، 9 بند یا مورد است که بند هشتم آن راجع به شعب بانک های ایرانی مستقر در کشورهای خارجی است. بند هشتم از این اقدامات می گوید که باید بازرسی های نظارتی شعب خارجی بانکهای کشوری که علیه آن باید اقدامات مقابله ای اِعمال شود، افزایش پیدا کند.
حاجیلو ادامه داد: در نشست قبلی FATF اعلام کردند که اگر ایران این 4 لایحه را نهایی نکند، این بازرسی ها افزایش پیدا خواهد کرد. اما آیا افزایش نظارت بر شعب خارجی بانک های ایرانی اثری بر تعاملات بانکی ایران با خارج از کشور دارد؟ در حال حاضر که این بند از اقدامات مقابله ای FATF اعمال نمی شود، شدیدترین نظارت ها به دلیل تحریم های آمریکا، بر شعب خارجی بانک های ایرانی اعمال می شود و بازگشت این بند اقدامات مقابله ای هیچ اثر واقعی در عرصه میدانی نخواهد داشت.
فارس