اتفاقات اقتصادی رخ داده در سال گذشته را می توان عامل مهمی برای تقسیم جهان به دو قطب دانست ؛ رخدادهایی که عمده ترینشان، تحریم آمریکا علیه ایران و جنگ تجاری آمریکا علیه دیگر کشورهای جهان بود. اما در دو سوی این قطب چه کسانی ایستاده اند . این بار آنها که جهان را دو قطبی کرده اند دلار را در میانه دارند. گروهی هستند که از دلار حمایت می کنند و در معاملات تجاری از آن استفاده می کنند و دوم گروهی که در تلاشند تا هر چه زودتر از زیر سایه این ارز بین المللی بیرون بیایند.
حالا شمار کشورهایی که آماده خداحافظی با دلار می شوند، افزایش یافته است اما سئوال مهم اینجاست که کدام کشورها تاکنون اقدام به حذف دلار کرده اند و دلیل آن ها چه بوده است؟
چین
ادامه پیداکردن درگیری‌ها بر سر معاملات تجاری بین چین و امریکا و همچنین تحریم‌های امریکا علیه پکن، چین را وادار به پاسخ گویی در برابر امریکا کرد . مقامات این کشور برای تسکین یافتن بحران پیش آمده دلار را از معاملات تجاری خود با برخی کشورها خارج کردند. چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است که خود را آماده شکستن هیمنه دلار کرد.
وضعیت استفاده از دلار در چین چگونه است؟
در این کشور دولتمردان و سیاستمداران سر و صدای زیادی برای برداشتن دلار ایجاد نکردند ولی بانک‌های مردمی این کشور استفاده از دلار را به شدت کاهش دادند به طوری که میزان استفاده از دلار در معاملات تجاری به پایین‌ترین حد از سال ۲۰۱۷ رسیده است.
هدف چین از این اقدامات تثیت یوآن به عنوان ارزی بین الملل است . چینی ها امیدوارند یوآن مانند ین ژاپن و پوند انگلیس و یورو قابلیت این را بیابد که به جای دلار قرار گیرند.
چین برای اینکه بتواند خواسته خودش را عملی کند در چندماه اخیر اقدامات قابل توجهی انجام داده است که از آن جمله می توان به افزایش ذخایر طلا بانک مرکزی این کشور اشاره کرد .همچنین چین سعی دارد با استفاده از یوآن در معاملات بازرگانی با شرکای تجاری‌اش ارزش این واحد پولی را افزایش دهد.
چین با اعلام این موضوع که حذف دلار باعث داشتن معاملات تجاری رایگان در میان کشورها می‌شود سعی بر این دارد تا کشورهای آسیایی را به پیوستن به پیمان معاملات تجاری رایگان ترغیب کند این پیمان می تواند به راحتی جایگزین توافق نامه "ترنس پسیفیک" شود.
پیمان تجاری اقیانوس آرام یا شراکت ترنس پسیفیک یک پیمان سرمایه‌گذاری بین ۱۲ کشور حاشیه اقیانوس آرام به جز چین است که در ۴ فوریه ۲۰۱۶ در آوکلند نیوزیلند بعد از ۷ سال مذاکره نهایی شده‌است.
پیمان معاملات تجاری رایگان که چین می‌خواهد کشورها را به پیوستن به آن ترغیب کند شامل ۱۶ کشور خواهد بود که ۴۰ درصد اقتصاد جهان را دردست دارند و ۳.۴ میلیارد نفر جمعیت دارند.
هند
هند در بین برترین اقتصادهای دنیا در جایگاه ششم قرار دارد و بزرگترین واردکننده کالا در جهان است. جای تعجب ندارد که این کشور در حال حاضر و پس از تحریم های امریکا پیشنهادهای زیادی برای تجارت داشته باشد.
در اوایل امسال پس از اینکه تحریم‌های امریکا علیه مسکو شدت گرفت هند برای پرداخت پول هواپیمای جنگی s-۴۰۰ از روبل روسیه استفاده کرد و این کشور در معاملات تجاری اش با ایران نیز از روپیه استفاده می‌کند تا بتواند تحریم‌های امریکا علیه تهران را دور بزند.
هند و امارات متحده عربی نیز با یکدیگر توافق‌نامه تجاری را امضا کردند تا به واسطه آن به معاملات خود ادامه دهند.
اگر این موضوع را که هند سومین خریدار بزرگ جهان است را در نظر بگیریم قطعا حذف دلار در مبادلات تجاری این کشور می تواند این ارز بین الملل را تضعیف کند.
ترکیه
در اوایل امسال رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردغان برنامه ای را تنظیم کرد تا در سال پیش رو به جای دلار از ارزهای ملی در مبادله تجاری با شرکای تجاری اش استفاده کند و تاکید کرد که ترکیه به خصوص در مبادلات تجاری‌اش با اکراین، روسیه و چین از ارز ملی استفاده خواهد کرد.
ترکیه همچنین در مورد این موضوع صحبت کرد که برای برقراری روابط تجاری با ایران و دور زدن تحریمها می توان به جای دلار از ارزهای ملی استفاده کرد.
پشت این اقدامات ترکیه دلایل اقتصادی و سیاسی نهفته است
روابط اردوغان و واشنگتن از زمانی که کودتای نظامی در ترکیه با شکست مواجهه شد به هم خورد و امریکا در هنگام کودتا در جبهه‌ای ضد اردوغان قرار گرفت.
از آن زمان تا کنون و در سال گذشته اردوغان درگیر جنگ تجاری امریکا و کشورهای دیگر و ایزوله کردن ایران توسط امریکا شده است و بر همین اساس ترکیه بیشتر از هر موقع دیگری در تلاش است تا دلار را از مبادلات تجاری اش حذف کند و ارز ملی خودش را تقویت کند چرا که در سالی که گذشت ارزش لیر به نصف کاهش یافت.
ایران
برجام یا توافق هسته‌ای که ایران و ابرقدرتان جهان را به توافق بر سر مسئله انرژی هسته‌ای ایران هدایت کرده بود زیاد ادامه پیدا نکرد و با پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا از توافق هسته‌ای خارج شد و تحریمها علیه ایران ادامه یافت.
بار دیگر نفت ایران هدف حملات امریکا قرار گرفت و ترامپ اعلام کرد که هر کشوری که به معاملات تجاری اش با ایران ادامه دهد هدف تحریم های امریکا قرار می گیرد.
تحریمها ایران را وادار کرده است تا به دنبال جایگزینی برای دلار در پرداختهای صادرات نفتش باشد و بر این اساس توافق نامه‌ای را با هند امضا کرد که هند موظف است در مقابل نفت به ایران روپیه دهد و ایران با عراق نیز مذاکراتی در این زمینه کرده است و بر این اساس این دو شریک تجاری توافق کرده‌اند تا در مبادلات خود از دینار عراق استفاده کنند.
روسیه
رئیس جمهور روسیه موضع صیحی در این خصوص دارد . وی در این مورد گفته است:" امریکا اشتباه عظیم استراتژیکی رامتحمل شده است و این کارهای ترامپ باعث تضعیف ارزش دلار خواهد شد."
پوتین از سال ۲۰۱۴ که هدف تحریم‌های امریکا قرار گرفته بود هیچ وقت استفاده از دلار را محدود و این ارز را تحریم نکرده بود ولی در سال اخیر روسیه با اقدامات خود سعی دارد جهان را در خلاف جهت دلاریزه شدن هدایت کند.
در حال حاضر روسیه در صادرات خودش استفاده از دلار را ممنوع کرده است و پیمانی را با چین، هند و ایران در این خصوص امضا کرده است و این کشور در مبادلات تجاری‌اش با اروپا در چند هفته اخیر به جای دلار از یورو استفاده می کند.
خبر آنلاین