روز دوشنبه سکه ۷۲ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرد و به بهای ۴ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان رسید. به گفته فعالان، یکی از عوامل تحریک قیمت سکه پرش اونس در بازارهای جهانی به بالای مرز هزار و ۴۵۰ دلاری بود؛ ساعت ۴ بعدازظهر ارزش طلای جهانی هزار و ۴۵۶ دلار بود که ۱۶ دلار بیشتر از انتهای هفته گذشته بود. روز دوشنبه، دلار نیز توانست با ۱۱۰ تومان افزایش به قیمت ۱۲هزار و ۱۰ تومان برسد و جسارت سکه‌بازان برای قرار گرفتن در موقعیت خرید را در بازار فلزهای گرانبها بیشتر کند. رشد بهای دلار در شرایطی صورت می‌گرفت که دو خبر مشخص در میان معامله‌گران شنیده می‌شد که احتمال افزایش عرضه ارز را بالا می‌برد. اولی، خبری غیررسمی بود که شماری از معامله‌گران آن را برجسته می‌کردند و آن احتمال عرضه ارز ازسوی یکی از شرکت‌های بزرگ پتروشیمی بود. دومی خبری موثق‌تر بود که از سوی شبکه المیادین منتشر شد. این شبکه به نقل از رئیس انجمن بازرگانان ایران در امارات متحده عنوان کرده بود که امارات ویزاهای ورود مجدد را به بازرگانان ایرانی اعطا می‌کند. در صورت صحت این خبر شاهد افزایش تجارت بین ایران و امارات خواهیم بود و گشایش‌های مالی بین دو کشور حتی می‌تواند زمینه‌ساز تقویت سمت عرضه شود. با این حال، بازار به چنین اخباری توجهی نکرد.
متغیرهای بی محلی به اخبار افزایش عرضه
افزایش قیمت ارز با وجود گمانه‌زنی‌ها در مورد افزایش عرضه ارز ناشی از دو متغیر بود: گروهی باور داشتند بازار پس از چند روز نوسان در محدوده ۱۱ هزار و ۹۰۰ تومانی کششی برای کاهش بیشتر قیمت از خود نشان نداده است؛ پس طبیعی است که برخی از افراد با تصور رسیدن قیمت به کف در موقعیت خرید قرار بگیرند. این در حالی است که گروهی دیگر باور داشتند، افزایش بازار در روز دوشنبه اتفاقی طبیعی بوده است، چرا که بازار از ابتدای مردادماه در زندان هزار تومانی ۱۱ هزار و ۸۰۰ تا ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان قرار گرفته است و تا زمانی که از این دامنه خارج نشود، اتفاق تازه‌ای در بازار رخ نداده است.
در این میان، عده‌ای از معامله‌گران عنوان می‌کردند، عامل دوم بی‌توجهی به اخبار افزایش عرضه ارز، توجه بیشتر معامله‌گران به روند واقعی بازار بود. در واقع آنها باور داشتند، بازار بیشتر از اخبار به روند قیمتی حساس است. به گفته این دسته، عنوان می‌شد یکی از شرکت‌های پتروشیمی قصد عرضه درهم دارد، ولی در عمل، معامله‌گران شاهد افزایش قیمت حواله درهم بودند. در نتیجه معامله‌گران بازار داخلی بیشتر از اینکه خبر عرضه را جدی بگیرند، رشد واقعی قیمت درهم را مد نظر قرار دادند و با تکیه بر همین موضوع، خریدهای خود را بالا بردند. با این حال؛ آنچه مسلم است نوسان دیروز نیز در بازار ارز و سکه تحت کنترل بود و هرگز با هیجانات زیادی مواجه نشد. این روند تا زمانی که تقاضا یا عرضه بزرگی به بازار نشود، ادامه خواهد یافت.
عده کمتری نیز به تعویق افتادن آغاز به کار بازار متشکل ارزی را در رشد قیمت موثر دانستند. به گزارش خبرگزاری مهر، یک مقام مسوول در نظام بانکی با بیان اینکه با دستور رئیس کل بانک مرکزی افتتاح رسمی بازار متشکل ارزی به تعویق افتاد گفت: تست‌های آزمایشی آغاز شده است.دلیل به تعویق افتادن افتتاح رسمی بازار متشکل ارزی، عمق‌بخشی بیشتر به بازار اعلام شده است. پیش از این قرار بود این بازار فعالیت خود را از عید سعید قربان آغاز کند. با این حال، رشد قیمت دلار پیش از انتشار این خبر صورت گرفته بود و شاید نتوان آن را عامل محرکی در بازار روز دوشنبه دانست. باید دید بازار در روز سه‌شنبه واکنش خاصی به این خبر خواهد داشت یا خیر. بیشتر فعالان باور دارند بازار در شرایط فعلی ظرفیت رشد یا کاهش خاصی را ندارد و به نوسانات خود در یک دامنه محدود ادامه خواهد داد. از نظر آنها، زمانی می‌توان عنوان کرد که اتفاق خاصی در بازار افتاده است که قیمت از بازه ۱۱ هزار و ۸۰۰ تا ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومانی خارج شود.
عامل بنیادی در کاهش نوسانات دلار
یکی از مهم‌ترین عواملی که از نگاه فعالان در کاهش نوسانات بازار ارز موثر بوده است، کاهش تقاضای تجاری بوده است. بر اساس آخرین آمارهای رسمی، ارزش واردات کشور در خردادماه ۵/ ۳ میلیارد دلار رقم خورده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۰ درصد کاهش یافته است. در این میان، بررسی روند سه ماه تجارت خارجی کشور نیز از تراز تجاری مثبت گواهی می‌دهد. به گزارش «ایبنا» براساس جدیدترین آمارهای مقدماتی که در هفته دوم مردادماه منتشر شده، در سه ماه نخست ۱۳۹۸ بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار واردات و حدود ۵/ ۱۱ میلیارد دلار صادرات کالایی بدون احتساب نفت خام انجام شده است.
به گفته فعالان، این تراز تجاری مثبت نشان می‌دهد که بازار ارز از سمت تقاضای وارداتی تحت فشار قرار نگرفته است. در این میان، به دلیل آرام شدن بازار، تقاضای خروج سرمایه و سفته‌بازی نیز کاهش یافته است تا از این مسیرها نیز بازار ارز تحریک نشود. در این میان، برخی فعالان عنوان می‌کنند ممکن است بازار در ادامه سال با افزایش تقاضای تجاری مواجه شود و بازارساز باید خود را آماده تامین عرضه ارز این واردات کند تا عاملی برای بازگشت نوسان به بازار نشود. تعدیل قیمتی تدریجی یکی از گزینه‌‌های بازارساز برای کاهش حجم تقاضاست.
یکی دیگر از عواملی که در روزهای اخیر به‌عنوان ضربه‌گیر قیمت دلار مطرح شده است، خبر آغاز به کار بازار متشکل ارزی و انتظاراتی است که پیرامون آن مطرح شده است. به‌عنوان مثال، «ایبنا» گزارش می‌دهد، به اعتقاد فعالان و کارشناسان حوزه ارز، با راه‌اندازی این بازار، «تهران» به پایتخت ارزی کشور تبدیل خواهد شد. همچنین بازار متشکل ارزی این امکان را ایجاد می‌کند که ساعت ۹ صبح هر روز، نرخ متوسط مشخص و معاملات بر اساس آن انجام شود. بازار متشکل ارزی، نرخ را بر اساس معاملات واقعی مشخص می‌کند، به‌طوری که تعداد و قیمت ارز مبادله‌شده به‌صورت رسمی ثبت می‌شود. کارشناسان معتقدند، اجرای این سازو‌کار روشی مناسب برای کشف قیمت ارز خواهد بود و نرخ موزون متوسط کشف‌شده در این بازار، عددی است که مبنای معاملات قرار می‌گیرد و حداکثر نوسان در نظر گرفته شده برای آن نیز ۳ درصد است. همچنین فعالان بازار ارز، راه‌اندازی بازار متشکل را پایانی بر فعالیت صرافی‌ها با دو یا چند دفتر یا حساب‌های متعدد بانکی به نام اقوام صاحبان صرافی می‌دانند. اکنون میان خریداران و فروشندگان ارز برای دریافت مبلغ مورد معامله نگرانی وجود دارد، اما بازار متشکل ارزی این دغدغه را برطرف و به نیابت از طرفین معامله، پول را به حساب آنها واریز می‌کند.
باید دید بازار متشکل ارزی به چه شکلی کار خود را آغاز خواهد کرد و آیا توان پاسخ به انتظارات ایجاد شده را خواهد داشت؟
دنیای اقتصاد