به تازگی موج جدید رشد قیمت دلار و سایر ارزهای عمده در بازار آغاز شده است به طوری که قیمت دلار از حدود ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان در اواسط آبان‌ماه، تاکنون بیش از یک هزار و ۵۰۰ تومان رشد کرده و به سوی کانال ۱۳ هزار تومان نشانه رفته است.
درباره چرایی رشد قیمت اخیر ارز دلایل مختلفی بیان می‌شود که از جمله آنها تخلف برخی صادرکنندگان در بازگرداندن ارز صادراتی است.
در واقع این دسته از صادرکنندگان متخلف، امیدوار به گران شدن نرخ دلار در روزهای آینده هستند. آنها انتظار دارند که بهای دلار و سایر ارزها در آینده نزدیک بیشتر شود تا آنها بتوانند ارز خود را با نرخ بالاتری بفروشند.
رییس کل بانک مرکزی نیز چندی پیش در این باره گفت: «آنچه که این روزها در بازار ارز می‌بینیم عمدتاً ناشی از نحوه عملکرد برخی از صادرکنندگانی است که به سبب جو روانی ناشی از افزایش نرخ بنزین و حوادث بعد از آن و شروع تسویه حساب‌های تجار با خارجیان در پایان سال میلادی، تلاش می‌کنند با تعلل، ارزهای صادراتی خود را با نرخ‌هایی بالاتر عرضه کنند.»
«عبدالناصر همتی» همچنین تصریح کرده است: بارها تاکید کرده‌ام که بانک مرکزی به تدوام ثبات نسبی بازار ارز اهمیت ویژه‌ای قائل است و رمز تداوم ثبات در این بازار و به تبع آن در سایر بازارها، توجه به بنیان‌های بازار در کنار حضور پرقدرت بازار ساز برای جلوگیری از سفته‌بازی و نوسان‌گیری در این بازار است و این بار نیز با اقداماتی که در جریان اقدام دارد همانند گذشته بازار را مدیریت خواهد کرد.
تاثیرکوتاه‌مدت هیجانات در افزایش نرخ ارز
«آلبرت بغزیان» کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: تنها نهادی که می‌تواند مدیریت بازار ارز را انجام داده و قیمت‌ها را کنترل کند بانک مرکزی است.
این کارشناس بازار ارز با کم اهمیت دانستن نقش سوداگران، خاطرنشان کرد: نمی‌توان تصور کرد که سوداگران بازار ارز باز باعث افزایش بیش از حد نرخ ارز در روزهای اخیر شده باشند، زیرا میزان تاثیرگذاری آنها محدود است.
بغزیان ادامه داد: شاید هیجانات برای مدتی کوتاه بتوانند قیمت ارز را افزایش دهند اما ماندگار نخواهد بود.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده در ماه‌های اخیر توسط بانک مرکزی، گفت: تلاش‌های زیادی برای مدیریت ارز در ماه‌های اخیر انجام شد که توانست قیمت‌ها را متعادل نگه دارد.
این کارشناس بازار ارز ادامه داد: حتی تشدید تحریم‌های آمریکا و وقوع تحولات مهمی مانند خروج آمریکا از برجام و انفجار نفتکش‌ها در دریای عمان نتوانست قیمت ارز را بی‌ثبات کند.
بغزیان با اشاره به نوسان حدود یک هزار و ۵۰۰ تومانی نرخ ارز در روزهای اخیر اظهار داشت: نکته جالب توجه این است که در روزهای اخیر اتفاق خاصی در عرصه بین‌المللی رخ نداده و شرایط تحریم علیه ایران نیز تشدید نشده است که بتوان بی‌ثباتی بازار را به آن نسبت داد.
وی درباره تاثیر افزایش نرخ بنزین بر بی ثباتی بازار ارز گفت: افزایش قیمت بنزین نمی‌تواند تا این حد بر بازار ارز تاثیرگزار بوده و باعث بی‌ثباتی بازار شود.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اثرات روانی افزایش بهای بنزین هشدار داد: رشد قیمت بنزین در کنار افزایش قیمت ارز می‌تواند قیمت همه کالاها را افزایش دهد.
افزایش تقاضا در بازار و کاهش عرضه
این کارشناس بازار ارز با اشاره به افزایش تقاضا برای خرید ارز و خودداری برخی صادرکنندگان از عرضه ارز صادراتی، گفت: متقاضیان ارز و صادرکنندگان انتظار افزایش قیمت‌ها را دارند که این موضوع می‌تواند زمینه رشد قیمت‌ها را فراهم کند.
بغزیان افزود: این تصور که «امکان دارد قیمت ارز بالاتر برود» باعث شده متقاضیان ارز و واردکنندگان زودتر به سراغ خرید ارز بروند تا با افزایش قیمت مواجه نشوند که این موضوع، رشد تقاضا را به دنبال داشته است.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر نیز دارندگان ارز و همچنین صادرکنندگان با احتمال افزایش قیمت، تمایل دارند که ارز خود را با هدف کسب سود بیشتر، دیرتر در بازار عرضه کنند که این موضوع نیز میزان عرضه را کاهش داده است.
لزوم مداخله جدی‌تر بانک مرکزی در بازار
این کارشناس بازار ارز با تاکید بر لزوم مداخله بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز، گفت: بانک‌های مرکزی در همه کشورها با هدف ایجاد ثبات و رشد اشتغال تلاش می‌کنند که قیمت ارز را متعادل و باثبات نگاه دارند.
بغزیان با انتقاد از افزایش نرخ ارز به بهانه حمایت از صادرات گفت: اگرچه امکان دارد افزایش نرخ ارز برای مدتی به سود صادرات و صادرکنندگان باشد، اما از سوی دیگر سایر هزینه‌ها را در کشور از جمله هزینه تولید و واردات کالاهای اساسی و تجهیزات را بالا برده و سبب تورم می‌شود.
وی ادامه داد: رشد قیمت ارز در دو سال اخیر موجب لطمه به اقتصاد و اخلال در روند رشد اقتصادی شده و ثبات قیمت‌ها را به هم زده است.
این کارشناس بازار ارز با بیان اینکه قیمت مطلوب ارز برای اقتصاد کشور کمتر از ۵ هزار تومان است، گفت: زمانی که نرخ ارز کمتر از ۵ هزار تومان بود شاخص‌های اقتصادی در بهترین وضعیت خود قرار داشته و خبری از احتکار کالاها نبود.
بغزیان درباره راهکار مطلوب برای مقابله با افزایش نرخ ارز گفت باید عرضه ارز زیاد شود به‌طوری که کسی به فکر جمع آوری و احتکار ارز نباشد، زیرا برایش صرفه نخواهد داشت.
وی تاکید کرد: باید صادرکنندگان مجبور شوند که ارز خود را به کشور بازگردانند و در غیر این صورت نباید صادراتی انجام دهند.
بغزیان ادامه داد: صادرکنندگان متخلف باید تنبیه شوند، زیرا اگر قرار باشد ارز حاصل از صادرات را به کشور بازنگردد، صادرات آنها سودی برای کشور ندارد.
ایرنا