رمز پویا کلیدواژه جدیدی است که این روزها بسیاری از مشتریان نظام بانکی را به خود مشغول کرده است. اواخر آبان ماه بود که بانک مرکزی با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد که فرآیند عملیاتی شدن رمز یکبارمصرف در تراکنش‌های بدون کارت را از اول دیماه آغاز خواهد کرد و قرار بر این شد که نظام بانکی، گام‌های مؤثری را برای مقابله با فیشینگ و کلاهبرداری‌های ناشی از سوءاستفاده از کارتهای بانکی و دسترسی به رمزهای ایستا، بردارد.
بر این اساس بانک مرکزی جهت سهولت دسترسی مشتریان نظام بانکی به رمزهای یکبارمصرف، راههای متعددی را تدارک دیده بود که دامنه آن از دریافت رمز از طریق پیامک گرفته تا نصب اپلیکیشن‌های خاص هر بانک کشیده می‌شد. البته بانک مرکزی نیز این تاکید را صورت داده بود که ارسال و دریافت پیامک رمز پویا از سوی مشتریان نظام بانکی کاملاً رایگان بوده و هزینه‌ای را به دارندگان کارتهای بانکی تحمیل نمی‌کند.
در ابتدای کار هم، بسیاری از بانک‌ها گزینه‌های دریافت رمز پویا را بر روی دستگاه‌های خودپرداز و شعب بانکی فعال کرده بودند؛ به نحوی که با مراجعه هر یک از مشتریان بانکی به دستگاه‌های خودپرداز یا شعب، سوالاتی در رابطه با اینکه می‌خواهند رمز یکبار مصرف را از طریق پیامک دریافت کنند یا اینکه نصب اپلیکیشن را در پیش گیرند، از آنها پرسیده می‌شد؛ اما به دلیل سادگی فرآیند دریافت رمز از طریق اس ام اس بسیاری از مشتریان نظام بانکی ترجیح می‌دادند که این گزینه را برای خود فعال نمایند.
به مرور زمان، اگرچه قرار بر این بود که اول دی ماه، آغاز مسیر اجباری شدن استفاده از رمزهای یکبارمصرف در تراکنش‌های بدون کارت بوده و رمزهای دوم ایستا غیرفعال شوند، اما به دلیل اختلالاتی که در سیستم بانک‌ها مبنی بر پاسخگویی به نیاز مشتریان از طریق پیامکها وجود داشت، بانک مرکزی اعلام کرد که به مرور زمان و ظرف مدت یکماه یعنی از ابتدای دیماه تا اول بهمن ماه، فرآیند تکمیل زیرساختهای مورد نیاز برای ارسال و دریافت پیامک حاوی رمز پویا را تکمیل خواهد کرد تا مشتریان با اختلالاتی در این رابطه مواجه نشوند.
حال اما اگرچه بانک‌ها در حال فراهم سازی زیرساختهای مرتبط هستند، اما هنوز هم بسیاری از مشتریان نظام بانکی در حوزه دریافت پیامک حاوی رمز پویا با مشکل مواجه هستند؛ به این معنا که از حساب برخی از مشتریان نظام بانکی، حتی مبالغی بابت ارسال پیامک درخواست رمز پویا کسر شده است و اگر شارژ سیم کارت آنها کافی نباشد، امکان دریافت و ارسال پیامک برای رمز پویا را نخواهند داشت.
هفته گذشته، خبرگزاری مهر در گزارشی با عنوان «ارسال و دریافت پیامک رمز پویا پولی شد» از این موضوع خبر داده بود که برخی از اپراتورها، از حساب مشتریان برای ارسال پیامک رمز پویا مبالغی را کسر می‌کنند که در واکنش به این موضوع، مسعود خاتونی، معاون فناوری یکی از بانک‌های بزرگ کشور در گفتگو با خبرنگار مهر، اعلام کرد که هزینه ارسال و دریافت پیامک حاوی رمز پویا کاملاً رایگان است.
روز گذشته نیز بانک مرکزی مجدد اعلام نمود که هیچ بانکی حق دریافت هزینه پیامک مرتبط با رمز پویا را از مشتریان ندارد. در حالیکه اکنون بررسی‌های میدانی خبرنگار مهر نشان می‌دهد که برخی از بانک‌ها، در گزینه‌های تغییر رمز که بر روی دستگاه‌های خودپرداز تعبیه شده بود، گزینه مرتبط با فعال سازی رمز پویا از طریق پیامک را حذف کرده اند.
در واقع، مشتریان انتخابی برای فعال سازی رمز پویای کارت خود از طریق پیامک ندارند و باید حتماً برای فعالسازی رمز یکبار مصرف خود، از گزینه‌های اپلیکیشن‌های بانکی استفاده نمایند که لازم است بانک مرکزی به این موضوع رسیدگی کند. البته معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز روز گذشته در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرده بود: تاکنون توافقی برای رایگان بودن این سرویس نداشتیم.
حسین فلاح جوشقانی معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، درباره دلایل کسر هزینه ارسال پیامک رمز پویا از حساب مشترکان موبایل، گفت: تاکنون مذاکره‌ای با بانک مرکزی برای رایگان بودن پیامک‌های دریافت رمز پویا صورت نگرفته است.
وی گفت: تراکنش‌های پیامکی در شبکه اپراتورها هزینه دارد و تاکنون نیز در خصوص اینکه این هزینه نباید از مشترکان کسر شود و بانک‌ها این هزینه را پرداخت کنند، توافقی با بانک مرکزی انجام نشده است.
معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه بانک مرکزی باید در این زمینه با رگولاتوری مذاکره کند، افزود: هنوز در خصوص کلیات این طرح، توافقی نداشتیم.
فلاح جوشقانی ادامه داد: تاکنون با ما در مورد هزینه پیامک رمزدوم پویا و دریافت آن مذاکره‌ای نشده است؛ البته جلسات مرتبی با بانک مرکزی در خصوص فرآیند رمزدوم پویا داشته ایم اما موضوع رایگان بودن پیامک تا به حال مطرح نشده است.
وی گفت: درخصوص فرآیند دریافت رمز یکبار مصرف، هر بانک باید در چارچوب توافقات با اپراتورهای موبایل کار کند و تا جایی که من می دانم توافقی مبنی بر رایگان بودن پیامک از سوی بانک‌ها با اپراتورها صورت نگرفته است.
رئیس سازمان رگولاتوری تاکید کرد: تاکنون هر مبلغی که از مشترکان بابت پیامک دریافت رمزدوم کسر شده، قانونی بوده و تخلف اپراتور محسوب نمی‌شود؛ چرا که هر پیامک هزینه دارد و مشترک باید هزینه آن را پرداخت کند.
وی اضافه کرد: قراری بر این نبوده که هزینه پیامک‌هایی که مردم برای دریافت رمز دوم پویا به سرشماره بانک‌ها ارسال می‌کنند را اپراتورها برعهده بگیرند.
هزینه ارسال پیامک در اپراتورهای مختلف برای سیم‌کارت‌های دائمی حدود ۹ تومان و برای سیم‌کارت‌های اعتباری حدود ۱۱ تومان است و در صورتی که به طور میانگین هر ایرانی، روزانه یک پیامک به سرشماره بانکی ارسال کند، روزانه حدود ۸۰ میلیون پیامک درخواست رمزدوم پویا ارسال می‌شود که مطابق با وعده بانک مرکزی، هزینه این تراکنش باید از سوی بانک‌ها و یا اپراتورها برعهده گرفته شود اما تاکنون بانک‌ها و اپراتورهای موبایل این هزینه را تقبل نکرده اند.
مهر