سالهاست که معادن در کشورهای مختلف دنیا، به عنوان اصلی‌ترین سرمایه‌های صنعتی یک کشور به شمار می‌روند که البته نحوه استفاده از آنها بسیار حائز اهمیت است.
برخی از کشورها این معادن را منابع عظیم مواد اولیه خود می‌دانند و مابقی کشورها به این معادن تنها به چشم منابع درآمدی دولت‌ها و یا اشخاص می‌بینند. اما اصلی ترین نکته‌ای که در سال‌های متوالی مورد بحث قرار گرفته است و حتی حاکمیت ایران هم به آن رسیده، پرهیز از خام‌فروشی و نقش و اهمیت کلیدی معادن و منابع فرآوری شده آن در اقتصاد کشور است.
تنوع و پراکندگی ذخایر معدنی کشور از یکسو و قابلیت تولید محصولات دارای ارزش افزوده صادراتی از سوی دیگر باعث می‌شود که معادن و صنایع معدنی به برنامه‌های رشد در اغلب مناطق غیر برخوردار و دور افتاده کشور کمک کند.
معادن به وسعت تمام کشور گسترده شده‌اند
مهرداد اکبریان رئیس انجمن سنگ آهن ایران، با اشاره به نقش معدن در توسعه اقتصادی، گفت: معدن در کشور بخشی از کسب و کار بوده که در کل سطح کشور پراکنده است، یعنی مختص جنوب یا شمال کشور نیست.
او بیان کرد: در کل کشور معدن و صنایع معدنی کار می‌کنند که عمدتا خارج از شهر و در مناطقی هستند که دسترسی و روابط شاید عادی که یک کارخانه مثلا یک تجارتخانه می‌تواند داشته باشد، آن واحد‌های معدنی به آن صورت راحت نیستند، یعنی ارتباط برقرار کردن بین معدن‌ها، بین خریداران و فروشنده‌ها، بین تأمین کننده خدمات و قطعات راحت نیست.
اکبریان ادامه داد: به همین دلیل باید زودتر از این برای آن فکری کرد، اگر ما یک روش و سیستم‌هایی داشته باشیم که به صورت کم هزینه با سرعت خوب و در زمان مناسب اطلاعات لازم را در ارتباط با نیاز‌های روز و درخواست‌هایی که بخش معدن و صنایع معدنی از همدیگر و یا مشتریان و یا از بازار کسب و کار دارد را بتواند ظرفیت‌سنجی و معرفی کند.
نیاز کارخانجات به سامانه‌ای برای دسترسی به نیروهای کار
رئیس انجمن سنگ آهن ایران تشریح کرد: در خیلی از مواقع دیدیم که برای مثال یک کارخانه‌ای نیاز به یک قطعه‌ای دارد که آن قطعه در کشور نیست و به دنبال راهی می‌گردد که این قطعه را وارد بکند، ولی در یک جای دیگر یک کارخانه‌ای است که کاملا آمادگی دارد آن قطعه را بسازد که حتی ساخته و دیگران از آن استفاده می‌کنند ولی در جریان ساخت آن نیست.
او ادامه داد: معادن علاوه بر کارگر‌های ساده نیازمند نیروهای متخصص و اپراتور‌های با تجربه هستند که اصولا پیدا کردن این افراد کار راحتی نیست بلکه کار سختی است که باید سامانه ای برای دسترسی به این نیروها تدارک دیده شود.
او افزود: یا کسانی که ماشین‌آلات دارند و ماشین‌آلات خود را به صورت موردی در معادن به کار می‌گیرند بعدا دچار رکود کار در معدن می‌شوند تا پیدا کردن کار بعدی دچار مشکلاتی می شوند که مجبورند یا از پس انداز خود استفاده کنند یا بالاخره تقاضای مالی و زندگیشان را نتوانند به موقع بدهند.
اکبریان ادامه داد: اینکه بلافاصله برای آنها بازاریابی شود و دقیقا بدانند که بعد از این معدن در کدام کارگاه دیگر می‌توانند کار کنند، خدمتی بزرگ به این پیمانکاران کوچک است. موارد این چنینی بسیار زیاد است که هم بحث بازار و مارکتینگ مطرح می‌شود یعنی بحث خرید و فروش محصولات شما یک محصولی از یک معدن تولید کردید که فعلا صادرات ندارد و شرکت‌های بزرگ هم نمی‌خواهند از شما خرید کنند.
او افزود: شما فکر می‌کنید دیگر نمی‌توانید کار کنید، ولی واقعیت این است که در همین کشور شاید همان لحظه‌ای یک کارگاهی است که دارد کار می‌کند و نیازمند ماده معدنی شما با همان مشخصات است اگر بشود این‌ها را قالب ظرفیت‌هایی در فضای مجازی به صورت سامانه تعریف کرد مفید خواهد بود.
رئیس انجمن سنگ آهن ایران گفت: معدن‌داران، تجار، مهندسین، پیمانکاران و قطعه‌سازان همه باید بتوان از سامانه‌های کسب و کار به صورت مستمر استفاده کنند چرا که بسیار در صرفه‌جویی هزینه‌ها و زمان و خیلی از مسائل دیگر به نفع طرفین خواهد بود.
او تشریح کرد: هم اکنون چند شرکت به صورت موفق این کار را شروع کردند، همچنین یکی دو تا شرکت در موضوع مارکتینگ نیز این کار را شروع و در بحث بازاریابی مواد معدنی و محصولات معدنی کار می‌کنند.
اکبریان افزود: این شرکت‌ها تبدیل به شرکت‌های موفقی شدند و خدماتی هم که به بازار و تولید کننده می‌دهند کاملا ملموس است و حداقل استفاده‌ای که انجام می‌گیرد این است که اگه تعدادشون یک روزی به اندازه کافی در کشور برسد و فعالیت آنها صد در صد کل کشور را کاور کند.
تحقق چشم انداز ۱۴۰۴ در حوزه معدن، ۶۰ درصد از درآمد‌های نفتی را پوشش خواهد داد
بهرام شکوری رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران، گفت: معادن مانند سایر بنگاه‌های اقتصادی سهم عمده‌ای در تولید و رونق اقتصادی دارند. ۹۸.۳ درصد را معادن کوچک و متوسط تشکیل می‌دهند که ۸۵ درصد اشتغال و ۶۵ درصد تولید را شامل می‌شوند.
او ادامه داد: معادن کوچک و متوسط نقش زیادی در اشتغال کشور دارد، اما سهم عمده‌ای از این معادن که نزدیک ۵۰ درصد است غیرفعال هستند و معضلات مختلفی همچون مشکل ذخیره، میزان عیار و برخی مشکلات زیرساختی دارند علاوه بر این برخی از معادن دچار مشکل نقدینگی هستند.
شکوری بیان کرد: بازار برخی از معادن در کشور وجود ندارد و باید به این معادن کمک کرد تا این مشکلشان حل شود.
رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران گفت: در شورای احیای معادن کوچک و متوسط جلسات متعددی بابت این معادن برگزار شده است. در تلاش هستیم مشکلات معادن کوچک و متوسط را مرتفع کنیم و آنها را به چرخه تولید بازگردانیم.
او افزود: محاسبه کرده‌ایم تا افق ۱۴۰۴ اگر همین چشم اندازی که برای تولید محصولات معدنی هدف گذاری شده مانند ۵۵ میلیون تن فولاد یا ۸۰ هزار تن مس و ۳۰۰ هزار تن روی، مواد معدنی می‌تواند ۶۰ درصد از درآمد‌های نفتی را پوشش دهد و ما را از درآمد نفتی بی‌نیاز کند.
شکوری افزود: به نظر می‌رسد با وجود ذخایر معدنی غنی در کشور، متأسفانه از این میزان استفاده درست نمی‌شود چرا که اکنون زیر یک درصد از ذخایر را استخراج می‌کنیم در صورتی که در دنیا بالای ۵ درصد ذخایر استخراج می‌شود.
در بودجه امسال درآمد‌های نفتی در نظر گرفته نشده است و مالیات جور آن را می‌کشد در نتیجه نشان می‌دهد باید برای جبران آن به سمت بخش‌های اقتصادی از جمله معدن و صنایع معدنی برویم و می‌طلبد هم دولت و هم مجلس سیاست‌گذاری‌هایی کنند که هم معادن کوچک غیرفعال، فعال شوند و هم معادنی که اکنون فعالیت می‌کنند تعطیل نشوند، اما برخی از این سیاست گذاری‌ها در راستای توسعه و رونق نیست و باعث از رونق افتادن و تعطیلی این معادن می‌شود.
افزایش حقوق دولتی از معادن می‌تواند آنها را دچار مشکلاتی کند ما باید معادن بیشتری را فعال کنیم تا چرخه تولید فعال شود که این موضوع می‌تواند حقوق دولتی را افزایش دهد و در این صورت فشاری به معدن داران وارد نمی‌شود و آنها می‌توانند به حیات خود ادامه دهند.
باشگاه خبرنگاران جوان