افزایش مصرف گاز در بخش خانگی که به حدود روزانه ۶۰۰ میلیون متر مکعب در روزهای اخیر رسید مشکلاتی را برای نیروگاه های برق حرارتی که بزرگ ترین تامین کنندگان برق کشور هستند به وجود آورد. این مشکلات با افزایش سرمای هوا شدیدتر شد به گونه ای که شرکت توانیر با هدف تداوم تامین برق برای نقاط دور افتاده کشور ناگزیر به اعمال خاموشی در برخی مناطقی شد که دمای هوا در آنجاها به نسبت گرمتر بود.
مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق، پیش از اعمال این خاموشی ها گفت: هم اکنون به‌دلیل گسترش سرمای هوا در کشور و افزایش مصرف گاز توسط بخش خانگی، اولویت با تامین گاز این بخش (خانگی) است تا مشکلی در گرمایش منازل هموطنان ایجاد نشود، بنابراین خاموشی‌های اضطراری ناشی از محدودیت سوخت نیروگاه‌ها در کشور اعمال شد و این اقدام برای پایدار نگه‌داشتن شبکه برق بسیار ضروری است.
وی ادامه داد: میزان سوخت تحویلی به نیروگاه‌های کشور کاهش یافته است در صورتی که مردم به‌ویژه در مناطق گرمسیر، میزان مصرف برق و گاز خود را در حدود ۱۰ درصد کاهش دهند، بلافاصله خاموشی‌های اضطراری ناشی از این شرایط لغو خواهد شد.
شرایط ایجاد شده برای نیروگاه‌های حرارتی تامین کننده برق درحالی رخ داده که کشورمان ظرفیت کم نظیری برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی دارد. ایران باوجود ۳۰۰ روز آفتابی از مجموع ۳۶۵ روز سال در بیش از دوسوم مساحت خود و متوسط تابش ۴.۵ تا ۵.۵ کیلووات ساعت بر مترمربع در روز یکی از کشورهای با پتانسیل بالا درزمینه انرژی خورشیدی است.
انرژی خورشیدی می تواند هم برای گرمایش، پخت و پز و هم برای تامین روشنایی مورد استفاده قرار گیرد بدون آنکه نیازی به شبکه انتقال گسترده و یا حتی مصرف سوخت های فسیلی باشد.
«جعفر محمدنژادسیگارودی» سخنگوی سازمان انرژی های تجدیدپذیر و بهره وری برق ایران چندی پیش در باره نیروگاه های تجدیدپذیر در صفحه اینستاگرام خود نوشت: نیروگاه‌های تجدید پذیر نیروگاه‌هایی هستند که نه تنها در روند تولید برق از سوخت‌های فسیلی استفاده نمی‌کنند، بلکه صرفه جویی خوبی در مصرف آب و گاز طبیعی دارند.
وی نوشت: نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور که اکنون ظرفیت آنها به ۸۰۰ مگاوات رسیده، توانسته اند از انتشار دو میلیون و۹۸۴ هزارتن گاز گلخانه‌ای جلوگیری کنند.
تاکنون ۱۲۰ نیروگاه تجدیدپذیر درکشور ساخته شده و ظرفیت این نیروگاه ها ۸۵۰ مگاوات است که ۸۰۰ مگاوات آن از محل تجدیدپذیرهاست و ۵۰ مگاوات نیز از محل صرفه جویی حاصل شده است.
علاوه براین، ۵۵ نیروگاه خورشیدی و ۱۹ نیروگاه بادی و بقیه نیروگاه های کوچک آبی و زیست توده محسوب می شوند که اکثر آنها با سرمایه گذاری بخش خصوصی انجام شده است.
بر اساس قانون پنج ساله برنامه ششم توسعه (۱۴۰۰- ۱۳۹۶) دولت باید سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را تا پایان اجرای آن به حداقل پنج درصد برساند.
ماده ۵۰ قانون برنامه ششم توسعه تاکید دارد که دولت مکلف است سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک را با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیر دولتی (داخلی و خارجی) با حداکثر استفاده از ظرفیت داخلی تا پایان اجرای قانون برنامه (سال ۱۴۰۰ ) به حداقل پنج درصد ظرفیت برق کل کشور برساند.
همچنین بر اساس تصویب‌نامه هیات وزیران درسال ۹۵ و با استناد به اصل ۱۳۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مقرر شده وزارتخانه‌ها، موسسه ها و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی، بانک‌ها، شهرداری‌ها، براساس فهرستی که وزارت نیرو تعیین و منتشر کرده، وظیفه دارند در دو سال حداقل ۲۰ درصد از برق مصرفی ساختمان‌های خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تعیین کنند.
تاکیدات قانونی در عمل چقدر محقق شده است؟
انرژی تجدیدپذیر چیست؟ بر اساس تعاریف، انرژی تجدیدپذیر انرژی‌ای است که از منابع تجدیدپذیر یا بازگشت‌پذیرمانند نور خورشید، باد، باران موج، جزر و مد و گرمای حرارتی زمین به دست می‌آید و می‌توان آن را در مدت زمان کوتاهی توسط منابع طبیعی جایگزین کرد.
استفاده از این نوع انرژی می‌تواند علاوه بر تولید برق پاک مانع از انتشار آلاینده های زیست محیطی شود.
مدیرکل دفتر مطالعات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق ایران در این باره می‌گوید: برنامه ششم توسعه که شروع آن از سال ۹۶ بوده و تا پایان سال۱۴۰۰ ادامه دارد بندی دارد که براساس آن ۵ درصد ظرفیت کل نیروگاه‌های کشور باید نیروگاه تجدید پذیرباشد.
«رضا صمدی» اضافه کرد: برآوردها نشان می‌دهد حدود ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت کل نیروگاه‌های کشور است که بر اساس قانون برنامه ششم توسعه می بایست، حدود چهار هزار مگاوات از نیروگاه ها تبدیل به نیروگاه تجدیدپذیر می‌شد اما اکنون چیزی بیش از ۸۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در کشور وجود دارد.
وی ادامه داد: روند فعلی بیانگر آن است که یک عقب ماندگی زیادی در این بخش وجود دارد و جبران آن نیازمند حمایت های دولتی است گرچه این حمایت ها هم نمی تواند تا ابد تداوم یابد بلکه باید خود این نیروگاه ها دارای توجیه اقتصادی بیشتری شوند تا توسعه یابند.
اکنون و با توجه به وضعیتی که برای نیروگاه های برق حرارتی ایجاد شده و احتمال می رود در سال های آینده نیز تداوم داشته باشد به نظر تلاش برای توسعه انرژی های تجدیدپذیر تلاشی ارزشمند هم از نظر اقتصادی و هم از نظر تامین پایدار برق باشد.
ایرنا