قدمت تولید رنگ در ایران نزدیک به ۸۰ سال است اما بر اساس آمار‌های موجود وضعیت تولید و به تبع صادرات این محصول در سال‌های گذشته روندی نزولی داشته که عوامل درونی و خارجی در کاهش تولید رنگ نقش مهمی داشته است.
با توجه به مشکلات این صنعت و افت تولید، دولت تصمیم گرفت تا تعرفه‌های سنگین گمرکی را برای واردات محصولات رنگی ایجاد کند؛ اما باید در نظر داشت که خود این تعرفه‌های سنگین گمرکی می‌تواند مانعی برای رشد کیفیت صنعت رنگ شود چرا که ورود محصولات اولیه با کیفیت نه تنها به رشد تولید ما کمک می‌کند بلکه باعث رونق صادرات هم می‌شود؛ اما بسته شدن در‌های صادراتی و وارداتی کشور باعث شده تا صنعت رنگ‌سازی ایران از رقبا عقب بماند.
در شرایطی که تولید رنگ کارخانه‌های کشور با ضعف روبه‌رو است و تولیدکنندگان تمام تلاش خود را صرف کمتر زیان دیدن می‌کنند و به عبارتی سود خود را فراموش کرده اند. گرفتن مالیات از این شرکت‌ها نه تنها به اقتصاد کشور کمک نمی‌کند بلکه باعث از بین رفتن یا آسیب جدی رساندن به این کارخانه‌ها می‌شود.
اسماعیل فانی مدیر اجرایی یکی از کارخانه‌های تولید رنگ کشور، درباره مشکلات تولید رنگ کشور گفت: یکی از بزرگترین مشکلاتی که ما با آن روبه رو هستیم بحث تامین مواد اولیه است. بخشی از این مواد در اختیار تولید داخل است که در این مورد مشکل خاصی وجود ندارد، ولی برای تامین مواد اولیه خارجی خصوصا در قسمت صنعت رنگ‌سازی، با مشکل روبه رو هستیم.
او ادامه داد: یکی از موضوعات مطرح در حوزه تولید، بحث واردات است که با توجه به تحریم‌های ظالمانه مسائلی از قبیل انتقال ارز، تامین پروفرما، اخذ این پروفرما و ارتباط با شرکت‌های تولیدکننده را به طور مستقیم داریم. تولیدکننده‌ها به جز موارد نادر از تحویل یا فروش مستقیم کالا جلوگیری می‌کنند و ما هم باید از طریق واسطه یا دلال‌های تجاری به خرید کالای مورد نیاز خود بپردازیم که ضریب ریسک بالایی دارد.
این فعال اقتصادی گفت: مواد اولیه‌ای که می‌خواهیم تهیه کنیم متاسفانه خوب و مناسب نیستند و دلال‌های تاجر هم از این قضیه سوء استفاده می‌کنند. قیمت و کیفیتی که به ما می‌دهند مناسب نیست و این مشکلات ختم می‌شود به خود تولید کننده‌ها. اگر بخواهیم از بازار داخلی بخریم قیمت آن با قیمت وارداتی متفاوت است و تفاوت قیمت هم باعث می‌شود که نرخ تمام محصولات افزایش پیدا کند و به نوعی این افزایش قیمت ها به مشتری‌ها انتقال پیدا می‌کند.
او اشاره کرد: دومین مشکل این بخش مربوط می‌شود به ارگان‌های مرتبط با تولید که عموما ارگان‌هایی مثل سازمان امور مالیاتی که در این شرایط مشکلاتی برای تولیدکننده هابه وجود می آورند.
فانی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه سود حاصل از فروش محصولات رنگی چگونه است؟ گفت: بحث فعلی ما از سود گذشته است یعنی شرکت‌های رنگ سازی تمام تلاششان این است که بتوانند در این شرایط سرپا بایستند و هزینه‌های خود را تامین کنند تا به ثبات اقتصادی برسند.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: در شرایط فعلی بحث سود دهی مطرح نیست ما باید به این فکر باشیم تا از ضرر جلوگیری کنیم و در این شرایط هزینه‌های جانبی زیادی به خود تولید کننده‌ها تحمیل می‌شود.
او گفت: تولیدکنندگانی که به سرمایه‌های خودشان متکی هستند؛ از ثبات بهتری نسبت به شرکت‌های وابسته به بانک‌ها، وام‌ها و آورد‌های دیگر برخوردارند؛ واحد تولیدی ما در واقع وابسته به سهام‌دار هاست که در حقیقت این مسئله مشکلات دیگر را برای ما کم کرده است.
این فعال اقتصادی در پاسخ به این سئوال که بیشترین و کمترین رشد اقتصادی مربوط به چه سالی است؟ گفت: سال ۹۶ و مخصوصا سال گذشته شدت خسارات تولیدی ما خیلی زیاد بوده و امسال هم تقریبا ادامه روند سال قبل است، ولی بهترین حالت مربوط به سال‌های ۹۳ تا ۹۵ بوده است.
خود تحریمی مانع پیشرفت تولید کشور
فانی درباره راهکار‌های حل بحران تولید رنگ کشور تصریح کرد: یکی از آسیب‌هایی که واحد‌های تولیدی از آن رنج می‌برند، ناشی از مشکلات داخلی است در واقع ما با دونوع تحریم روبه رو هستیم ؛ یکی از تحریم‌ها که از سمت کشور‌های خارجی تحمیل شده و دیگری خود تحریمی‌هاست. در شرایطی که بحث اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید مطرح است اما در عمل در این زمینه اقدامی انجام نگرفته است.
ضرورت تسهیل شرایط داخلی برای رونق تولید
او گفت: در حال حاضر بیشترین فشار داخلی واحد‌ها به جز تامین مواد اولیه و بی ثباتی قیمت ها، بحث دارایی و مالیات بر ارزش افزوده است، فشاری که سازمان امور مالیاتی ایجاد می‌کند باعث کم‌رمقی تولید می‌شود. همچنین برخی از شرکت‌های تولیدی هستند که بخاطر مسائلی مثل ارزش افزوده، کارخانه‌های خود را تعطیل کرده‌اند.
صادرات محصولات رنگ راهی برای جبران تحریم‌های نفتی
او ادامه داد: بهترین گزینه برای کاهش فشار از روی تولیدکننده‌ها، حل مباحث مالیاتی شرکت هاست و همچنین باید برای صادرات رنگ، تدابیری برای تسهیل در نظر گرفته شود. در شرایطی که فروش نفت با مشکل روبه رو شده است بهترین گزینه صادرات فرآوره‌های نفتی است تا به ارز آوری هم کمک شود.
فانی اشاره کرد: برای مثال تینر یکی از مشتقات نفتی است که شرکت نفت به ما می‌دهد باید مسئولین شرایطی را مهیا کنند تا این مواد را به خارج از کشور صادر کنیم تا هم ارزش افزوده آن ایجاد شود و هم صادرات نفت به گونه‌ای دیگر انجام پذیرد؛ علاوه بر آن مشکلات گمرکی مانعی برای صادرات محسوب می‌شوند.
او افزود: باید در نظر گرفت که حمایت از تولید در واقع حمایت از صنایع داخلی است که باید در شرایط تحریمی مورد توجه قرار گیرد.
بر اساس این گزارش شرایط تولید رنگ کارخانه‌های کشور به گونه‌ای است که بعضی از تولیدکنندگان با کم رغبتی و نا امیدی به آینده به کار خود ادامه می‌دهند؛ به‌طوریکه برخی از تولید کنندگان علت رها نکردن کارشان را سابقه بالای خود می‌دانستند که پس از گذشت فعالیت در این همه سال توانایی رهایی آن را ندارند و به عبارتی راهی جز ادامه روند قبلی خود ندارند.
ایران می‌تواند رنگ تولیدی خود را به کشور‌های همسایه صادر کند چراکه حجم زیادی از عملیات ساختمانی و صنعتی و این کشور‌ها به خاطر جنگ و آسیب‌های ناشی از آن نیازمند بازسازی و ترمیم است.
کشورهایی مثل عراق، افغانستان و سوریه از جمله کشورهایی هستند که ما توانایی مراوده اقتصادی با آنها را داریم و می‌توانند بازار خوبی برای فروش رنگ‌ها باشند.
از آنجایی که مواد اولیه صنعت رنگ از طریق محصولات نفتی کشور تامین می‌شود می‌توان در شرایط تحریم از فروش فرآورده‌های نفتی راهی برای جبران تحریم‌ها بوجود آورد.
صنعت رنگ تنها بخش تولیدی کشور نیست که تحت تاثیر تحریم‌ها و تصمیم‌های نادرست آسیب دیده است پس نه تنها باید توجه زیادی به بخش تولید رنگ شود بلکه باید برای تمام صنعت کشور برنامه خاصی تدوین کرد تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود و از آن طرف هم به بهبود اقتصاد کشور کمک کرد.
باشگاه خبرنگاران جوان