بازار ارز پس نوسانات سال گذشته، در ماه‌های اخیر روند تقریبا باثبات و پایداری را طی کرده و معمولا بین کانال ۱۲ و ۱۳ هزار تومان در نوسان بود. اما از اوایل هفته گذشته، با اعلام تصمیم گروه ویژه اقدام مالی (FATF) مبنی بر قرار گرفتن ایران در لیست سیاه این نهاد مالی و اعمال محدودیت‌های بانکی و پولی جدا از تحریم‌های آمریکا، فضای بازار ارز و جو روانی حاکم بر آن بگونه‌ای شد که دوباره دلار و یورو به عنوان دو ارز پر تقاضا، در مدار افزایشی قرار گرفتند، بطوریکه دلار تقریبا ۱۳۰۰ تومان نسبت به اوایل هفته گران‌تر شد.
این در شرایطی بود که عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، در پست‌های اینستاگرامی خود بارها بر این موضوع تاکید کرده بود که این تصمیم تاثیری بر روند تجارت ایران ندارد. او پس از اعلام تصمیم FATF در واکنش به آن اظهار داشت: عملکرد بانک مرکزی در طول یکسال گذشته این اطمینان خاطر را نزد مردم عزیز ایجاد کرده است، که چنین وقایعی مشکلی برای تجارت خارجی ایران و ثبات نرخ ارز ایجاد نخواهد کرد.
اما واکنش بازار بگونه‌ای دیگر بود و هشدار همتی در عدم ورود در بازار ارز کارساز نشد و دوباره فضای سفته‌بازی بر بازار حاکم شد. بطوریکه او در یکی از آخرین پست‌های خود نوشت: بانک مرکزی، با هیجانات بازار، هیجانی برخورد نمی‌نماید، بلکه با رویکرد اصولی و استفاده از امکانات و روش‌های تجربه شده خود در طول ماه‌های گذشته و با رهیافت صبر و تدبیر، تلاش‌ها برای سفته بازی از طریق تحمیل شوک به بازار ارز را با تقویت اقدامات در دست اجرا، خنثی و ثبات لازم را به بازار اعاده خواهد کرد. به هموطنان عزیز نیز توصیه می‌کنم از ورود به دام روانی سفته بازان و سودجویان پرهیز نمایند.
به نظر می‌رسد مجموع شرایط بازار ارز که نتیجه تصمیمات سیاسی و اقتصادی است، برخلاف انتظارت مقامات پولی کشور باشد. باید توجه داشت که نرخ رشد نقدینگی به ۲۸ درصد رسیده و همچنین با وجود تورم ۳۷ درصدی، سپرده گذاری در بانک‌ها با نرخ سود حداکثر ۲۰ درصدی که همیشه به عنوان عامل مهم در کنترل تاثیرات نقدینگی عمل کرده، دیگر جذابیت پیشین را ندارد. از سویی با وجود نقدینگی بیش از ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومانی زیاد هم دور از انتظار نباشد که شاهد جهش نرخ ارز باشیم.
البته بازار سرمایه و بورس با عملکرد خود تا حدودی توانسته از کوچ نقدینگی به بازارهای دیگر از جمله ارز، طلا و خودرو جلوگیری کند و به نوعی مانع جهش بیشتر در آنها شده است. اما باید توجه داشت که به دلیل ماهیت حساس بازار سرمایه و وقوع اتفاقات پیش‌بینی شده و نشده در کشور، این احتمال در آینده وجود دارد که این بازار نیز نتواند این روند را ادامه دهد و این می‌تواند به عنوان زنگ خطر برای سایر بازارها بویژه بازار ارز باشد.
همچنین نباید فراموش کرد که بسیاری از متغیرهای تاثیرگذار بر بازار ارز مانند عدم تصویب لوایح FATF خارج از کنترل مقامات پولی کشور است بنابراین نمی‌توان در اینگونه موارد آنها را مقصر دانست و باید تصمیم‌گیران خود مسئولیت عواقب آن مانند کاهش ارزش پول ملی را برعهده بگیرند. با این وجود بانک مرکزی در ماه‌های اخیر نشان داده، می‌تواند با سیاست‌های خود روند بازار را کنترل کند. اما مجموعه حوادث سیاسی و اقتصادی نشان می‌دهد این روند در بلندمدت احتمالا با چالش جدی روبه‌رو شود.
روند نرخ دلار و یورو در صرافی بانک‌ها طی هفته اخیر
ایلنا