بررسی های انجام شده توسط مرکز آمار ایران نشان میدهد سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور (مصرف خانوار و یا سایر مصارف) از 9.6 کیلوگرم در سال 1395 به 8.5 کیلوگرم در سال 1397 کاهش یافته است. همچنین محاسبات انجام شده بر اساس اطلاعات طرح هزینه و درآمد خانوار نشان می دهد سرانه مصرف گوشت در خانوارهای کشور از 6.8 کیلوگرم در سال 1395 به5.4 کیلوگرم در سال 1397 رسیده است.
درگزارش پژوهشکده مرکز آمار آمده است، بر اساس نتایج حاصل از طرح جمع آوری آمار کشتار دام کشتارگاه های کشور عرضه گوشت در کشتارگاه های کشور در سال های 1396 و 97 به ترتیب 430 و 362 هزار ریال بوده است. هر چند وزن و مقدار در سالهای اخیر از کشتارگاههای کشور رو به کاهش است اما مقایسه ما اطلاعات این طرح در سیر زمانی نشان می دهد که مقدار عرضه گوشت از این کشتارگاه ها برخلاف روند مشاهده شده در سال های قبل از مهر تا بهمن کاهشی بوده است اما مهرماه تا دی ماه سال جاری این روند افزایشی است که افزایش شیب تولید گوشت قرمز در گوسفند و بره بیش از سایر دامهاست. بررسیها نشان میدهد که به علت نیاز بازار همه ساله تعداد دام کشتار شده در کشتارگاهها در اسفندماه با شیب زیادی افزایش مییابد.
مقایسه روند افزایش قیمت گوشت گوسفند در سالهای 1396، 1397 و 1398 (تا آبان ماه) نشان می دهد در حالی که قیمت هر کیلوگرم از این کالا در سال 1396 از 361 هزار ریال در فروردین ماه به 411 هزار ریال در اسفند ماه همان سال افزایش پیدا کرد (13.8 درصد افزایش). اما قیمت این کالا را در مدت مشابه سال 1397 از 422 هزار ریال به 956 هزار ریال رسید (126 درصد افزایش) که عوامل مختلفی مانند کاهش تعداد دام (به علت خشکسالی سالهای قبل)، افزایش ناگهانی قیمت ارز و شرایط خاص کشور در این جهش قیمت تاثیر داشتند.
بررسی روند قیمت این کالا در سال 1398 آبان ماه نشان می دهد قیمت آن با شیب بسیار کمی در حال کاهش است که روند آن تقریباً مشابه سالهای 1395 و 1396 است.
مقایسه نتایج فصلی طرح آمارگیری و اندازه گیری تغییرات دام سبک و کشتار دام کشتارگاههای کشور در فصل پاییز سال جاری بیانگر این موضوع بوده که در حالیکه تعداد دام سبک عرضه شده برای کشتار توسط دامداری ها 3450 هزار راس بوده است، تعداد دام کشتار شده در کشتارگاههای کشور 1827 هزار راس بوده است. بر این اساس حدود 53 درصد دام سبک عرضه شده برای کشتار در کشتارگاهها ذبح شدند که این سهم در سال های قبل حدود 70 درصد بوده است.
نتایج حاصل این دو طرح آمارگیری و مطالعات میدانی نشان می دهد که به دلیل تفاوت زیاد قیمت گوشت قرمز و دام زنده تمایل به خرید دام زنده و ذبح در خارج از کشتارگاه نیز افزایش یافته است.
هر چند از ابتدای پاییز امسال مقدار عرضه گوشت قرمز از کشتارگاه های رسمی کشور افزایش یافته است اما هنوز نسبت به مدت مشابه سالهای قبل، از کاهش قابل توجهی برخوردار است.
گفتنی است، این تغییرات هر چند هزینه تهیه گوشت قرمز خانوار را کاهش می دهد و علاوه بر گوشت، سایر اجزا دام نظیر دل و جگر و کله پاچه و پوست دام را نیز نصیب خانوار می کند ولی (به دلیل کاهش یا حذف نظارت های بهداشتی)، خطر افزایش بیماری های مشترک انسان و دام را در پی خواهد داشت. در این خصوص پیشنهاد میشود مراکز عرضه مستقیم دام زنده از طریق تشکلهای دامپرروری نظیر اتحادیهها و تعاونیها، ایجاد شده و ذبح دام در این مراکز، زیر نظر کارشناسان مورد تأیید سازمان دامپزشکی صورت پذیرد. این کار علاوه بر کاهش ریسک انتقال بیماری، موجب کاهش قیمت عرضه کالا به دلیل کاهش واسطه ها و حمایت از تولید کننده نیز خواهد شد.
تداوم کاهش سرانه مصرف گوشت در ایران
به علل مختلف از جمله افزایش قیمت گوشت قرمز، سرانه مصرف این کالا در کشور ما رو به کاهش است. با توجه به اهمیت تامین پروتئین مورد نیاز افراد جامعه به منظور دستیابی به امنیت غذایی از یک سو و کاهش قدرت خرید این کالا توسط مردم (به دلایل مختلف) از سوی دیگر، پیشنهاد میشود تمهیدات لازم برای کنترل قیمت این کالا را نظیر حمایت از تولید کننده و اعمال عوارض بر صادرات دام زنده و همچنین افزایش عرضه کالاهای جانشین (نظیر گوشت پرندگان و آبزیان) به همراه کاهش قیمت این کالاها، در دستور کار قرار گیرد.
تسنیم