با طرح جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت ظرف هفته‌های آینده، تمامی معاملات خودرو در بازار دارای کد رهگیری خواهد بود و نمایشگاههای خودرو نیز همچون بنگاههای معاملات ملکی، موظف به ثبت معاملات خودرو در سامانه کد رهگیری معاملات خودرو خواهند بود.
نیمه مهرماه سال 87 بود که وزارت بازرگانی وقت اعلام کرد که قرار است تمامی معاملات ملکی مجاز در بنگاههای معاملات ملکی، کد رهگیری دریافت کرده و به نوعی قدرت ردیابی در سیستم وجود داشته باشد که هر خانه‌ای در سراسر کشور معامله می‌شود، سوابق معامله آن در سیستمی متمرکز ثبت شده و اجازه سوءاستفاده به متخلفان از اراضی و املاک مردم داده نشود.
مروری بر راه‌اندازی سامانه املاک و مستغلات در سال 87
آن روزها اجرای این طرح سر و صدای زیادی به پا کرد و حدود یکسالی طول کشید تا بنگاههای معاملات ملکی توانستند خود را به آن تطبیق دهند و در واقع، آن را پذیرش کنند. مردم نیز در ابتدا تصور درستی از اجرای این طرح نداشتند و برایشان مهم نبود که اگر معامله‌ای انجام می‌دهند، حتما در این سیستم ثبت شود؛ بلکه گاهی از زیر ثبت معامله خود در این سامانه در می‌رفتند که مبادا هزینه بیشتری را طلب کنند.
البته آن روزها بازارسیاه کد رهگیری نیز در برخی بنگاهها شکل گرفته بود و اگر بنگاهی این سیستم را در اختیار داشت، معمولا خارج از عرف کمیسیونی که باید برای انجام هر معامله از مشتریان خود یعنی خریدار و فروشنده دریافت می‌کرد، به دلیل دارا بودن این امتیاز از مردم طلب می‌کرد.
اما حال کار به جایی رسیده است که تقریبا تمامی بنگاههای معاملات ملکی در پایتخت و بسیاری از شهرستانها و حتی روستاها، از این سیستم بهره می‌برند و خود را به این سامانه مجهز کرده‌اند، البته در مقابل فرهنگ استفاده از این سامانه نیز میان مردم جا افتاده است و اگر هم اکنون، بنگاه معاملات ملکی، این سامانه را در اختیار نداشته باشد و یا به آن متصل نباشد، مردم اطمینان نمی‌کنند که آن را امین خود در انجام یک معامله ملکی قرار دهند.
این بار، سامانه برای ثبت معاملات خودرو
حال دولت تصمیم گرفته است که سیستمی شبیه به این سامانه را برای انجام معاملات خودرو راه‌اندازی کند و البته توافقاتی را نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت با اتحادیه کشوری بنگاهداران اتومبیل انجام داده و بر این اساس قرار است که این سامانه هرچه زودتر و حتی در یکی دو هفته آینده به صورت پایلوت راه‌اندازی شود.
مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گویند که این سامانه در حال حاضر آماده شده است و پیش‌پایلوت آن از ابتدای هفته‌ای که در پیش است، در قرچک و ورامین پیاده‌سازی و اجرایی خواهد شد؛ ضمن اینکه پایلوت این طرح، بعد از دو هفته در شهر مشهد عملیاتی خواهد شد.
قفل سامانه بر معامله خودروهای سرقتی
محمود اعلایی، مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک راهبر که این شرکت وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت به نوعی مجری اجرای سامانه املاک و مستغلات کشور بود می‌گوید: زمانی که یک فرد به هر بنگاه فروشنده اتومبیل مراجعه می کند، سامانه امکانی را فراهم خواهد کرد که ارتباط میان سامانه نیروی انتظامی و سامانه کد رهگیری خودرو برقرار شود.
وی می‌افزاید: با ورود شماره پلاک خودروهای کارکرده و نیز شماره شاسی خودروهای صفر کیلومتر، اطلاعات خودرو بر روی صفحه نمایش داده می‌شود و در آن به صراحت مشخص است که خودرو سرقتی هست یا نیست یا شکایت دارد یا ندارد.
به گفته اعلایی، همچنین سامانه این امکان را فراهم می‌آورد که همزمان، پرداخت مفاصا حساب نیز در محل بنگاه خودرو میسر باشد و بعد از طی این مراحل، کد رهگیری صادر شود؛ در نهایت فرد خریدار برای گرفتن پروانه و سند خودرو به دفترخانه مراجعه می‌کند.
وی می‌افزاید: با ارایه کد رهگیری به هر معامله خودرو، دیگر امکان معامله با فرد دیگری بر روی آن سیستم بدون اطلاع فروشنده یا خریدار وجود ندارد و در واقع، این امکان از بین می‌رود که یک خودرو به چند نفر فروخته شود، در واقع، همان فرآیندی که بر روی معاملات مسکن در سامانه املاک و مستغلات صورت می‌گیرد، بر روی خودرو نیز پیاده‌سازی می‌شود.
وجود 14 تا 15 هزار بنگاه رسمی معامله خودرو
برآوردهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشانگر این است که هم اکنون 14 تا 15 هزار بنگاه معامله خودرو به صورت رسمی و شناسنامه‌دار در سراسر کشور وجود دارد و چندین برابر آن نیز به صورت غیررسمی فعالیت می‌کنند؛ این در شرایطی است که معضلات خرید و فروش خودروهای سرقتی یا مشکل‌دار عموما توسط همین بنگاههای غیررسمی و بدون شناسنامه صورت می‌گیرد.
بر این اساس، شاید از جمله مدافعان پر و پا قرص راه‌اندازی این سامانه، دارندگان بنگاههای رسمی معاملات خودرو باشند که حداقل می‌توانند سر و سامانی به خود دهند و جلوی فعالیت غیرمجاز برخی از بنگاههای فاقد پروانه فعالیت را بگیرند.
از سوی دیگر، نیروی انتظامی نیز خود از جمله طرفداران راه‌اندازی این سامانه است؛ چراکه پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی این سامانه، حجم مراجعات به واحدهای تعویض پلاک نیز کمتر شود و مردم نیز اطمینان بیشتری خواهند داشت که معامله‌ای که انجام می‌دهند بدون مشکل است.
راه‌اندازی سامانه ثبت معاملات خودرو، 22 بهمن
به گفته مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت، پایلوت راه‌اندازی سامانه معاملات خودرو، به زودی در مشهد خواهد بود و البته سامانه برای کل کشور نیز از 22 بهمن ماه سال جاری افتتاح خواهد شد و بعد از آن، هر معامله‌ای که کدرهگیری خودرو نداشته باشد، حتما دارای غل و غش خواهد بود.
قولنامه‌های دستی در معالات خودرو حذف می‌شود
در این رابطه، حسن زمانی افشار، رئیس اتحادیه کشوری صنف فروشندگان و نمایشگاه‌داران اتومبیل نیز می‌گوید: این سامانه شرایطی را فراهم خواهد کرد که کلاهبرداران و سوءاستفاده کنندگان از خودرو دیگر جایگاهی در بازار معاملات خودرو نداشته باشند و معاملات به صورت رسمی صورت گیرد.
وی می‌افزاید: یکسان‌سازی فرایند انجام معاملات خودرو، بالا بردن ضریب امنیت معاملات، استانداردسازی فعالیت واحدهای صنفی، جلوگیری از تخلفات و فروش یک خودرو به چندین نفر، شفاف سازی اطلاعات خودرو و متعاملین، حفظ حق و حقوق اعضای دارای پروانه کسب، حذف قولنامه‌های دستی و سلیقه‌ای و متحدالشکل شدن آنها و افزایش اطمینان خریداران و فروشندگان نسبت به معاملات در نمایشگاههای اتومبیل دارای پروانه کسب از جمله مزایای این سیستم است.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان و نمایشگاه‌داران خودرو همچنین ادامه داد: هم اکنون خرید و فروش خودرو در کشور جدای از مراجعه به نمایشگاههای اتومبیل دارای پروانه کسب معتبر، به روش‌های غیررسمی دیگر همچون درج اگهی از طریق روزنامه‌های کثیرالانتشار، مراجعه به پارکینگ‌های شهرداری انجام می‌شود.
به هرحال باید منتظر بود و دید آیا راه‌اندازی سامانه ثبت معاملات خودرو هم می‌تواند توفیق سامانه املاک و مستغلات را داشته باشد.
خبرگزاری مهر