علی رغم آنکه قدمت تولید طلای سرخ در ایران به ۳ هزار سال پیش باز می‌گردد، اما همه ساله همزمان با فصل کشت نگرانی‌هایی مبنی بر قاچاق پیاز به کشورهای همجوار وجود دارد چرا که توسعه سطح زیر کشت در دیگر کشورها از سرخی روز افزون زعفران ایرانی می‌کاهد.
اگرچه ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده، بیش از ۹۵ درصد زعفران دنیا را تولید می‌کند، اما با استمرار قاچاق پیاز زعفران در آینده‌ای نه چندان دور دیگر حرفی برای گفتن در بازارهای هدف نداریم.
مسئولان و دست‌اندرکاران بخش کشاورزی معتقدند که مجازات قاچاق پیاز زعفران بازدارنده نیست و مسئولان امر باید مجازات سنگین‌تری همانند قاچاق دیگر کالاها در نظر بگیرند تا قاچاقچیان ریسک آن را نپذیرند و همه ساله مقادیر زیادی پیاز زعفران را از طریق چمدان از لب مرز خارج کنند.
حال به سراغ مسئولان ذی‌ربط می‌رویم تا از آخرین دلایل استمرار قاچاق پیاز زعفران و بی‌توجهی وزارت جهاد کشاورزی به این امر مهم با خبر شویم:
متولیان تولید ساز و کار مناسبی برای قاچاق پیاز زعفران ندارند
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران، با اشاره به اینکه آینده بزرگترین تولیدکننده زعفران با استمرار قاچاق پیاز در معرض خطر است، اظهار کرد: موضوع قاچاق پیاز زعفران مربوط به امسال و سال گذشته نیست و سالهاست که این موضوع در فصل کشت اتفاق می‌افتد.
وی افزود: علی رغم هشدارهای مکرر طی سنوات گذشته، اما ساز و کار منطقی و صحیح در ارتباط با برداشت و جابه جا کردن پیاز زعفران در زمان کاشت اتفاق نیفتاده است و انتظار می‌رود مسئولان امر سیاست‌گذاری مناسبی به کار گیرند.
حسینی با بیان اینکه سالهاست که از موضوع قاچاق پیاز زعفران رنج می‌بریم، گفت: علی رغم ارائه فرمول صحیح برای جذب پیاز مازاد کشاورزان، اما متاسفانه گوش شنوایی وجود ندارد.
عضو شورای ملی زعفران ادامه داد: با وجود آنکه مسئولان الگوی درستی برای جذب پیاز مازاد کشاورزان به کار نگرفتند، پیش‌بینی می‌شود که قاچاق پیاز زعفران با شدت ادامه یابد.
۲۰ درصد زعفران ایران توسط تجار افغان عرضه می‌شود
غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران، با انتقاد از استمرار روند قاچاق پیاز زعفران اظهار کرد: با توجه به بارندگی اخیر، کشت زعفران با کمی تاخیر از ۲۰ تا ۲۵ اردیبهشت آغاز می‌شود که طبق روال همه ساله قاچاق پیاز همزمان با فصل کشت شروع می‌شود.
وی افزود: با توجه به نیاز بیشتر کشور افغانستان به پیاز زعفران، سال به سال بر میزان قاچاق افزوده می‌شود که این امر موجب شده ۱۰ درصد از زعفران صادراتی ما توسط کشور افغانستان به دست مشتریان برسد.
میری ادامه داد: به اعتقاد بنده سالیانه ۲۰ درصد زعفران تولیدی ایران به صورت قاچاق و قانونی از کشور خارج می‌شود و توسط تجار افغان به دست مشتریان می‌رسد.
نایب رئیس شورای ملی زعفران با بیان اینکه آینده تولید این محصول استراتژیک در معرض خطر است، گفت: با توجه به شناخت تجار افغان از بازارهای هدف، آنها به دنبال کشت و تولید زعفران در کشور خود هستند تا دیگر نیازی نباشد زعفران از ایران خریداری و پس از بسته بندی مجدد با برند خود به کشورها صادر کنند.
وی با اشاره به اینکه جریمه بازدارنده قاچاق پیاز زعفران نیست، گفت: اگرچه قاچاق مواد مخدر بسیار سنگین است، اما مجازات قاچاق پیاز زعفران کافی نیست چرا که قاچاقچیان تنها جریمه می شوند که این امر موجب شده به سبب سود حاصل از قاچاق در سال های آتی به کار خود ادامه دهند.
میری ادامه داد: استمرار قاچاق پیاز زعفران بدان معنا نیست که دستگاه های متولی نمی توانند جلوی این پدیده شوم را بگیرند.
جابه‌جایی زعفران در داخل استان‌ها سخت‌تر از افغانستان است
سید جعفر حسینی مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی، با اشاره به اینکه قاچاق پیاز زعفران به قیمت نابودی تولید این محصول استراتژیک در کشور تمام می‌شود، اظهار کرد: بحث اولیه خروج پیاز زعفران از کشور خارج از بحث قاچاق بود و این اشتباه را دولت باید بپذیرد.
وی افزود: دولت یک اشتباه استراتژیک در خصوص پیاز زعفران داشت و آن هم این بود که پیاز مازاد بر نیاز کشاورزان را از طریق مراجع قانونی به افغانستان داد تا آنها جایگزین کشت خشخاش کنند.
حسینی صادرات قانونی پیاز زعفران را اشتباه فاحش دولت دانست و گفت: با صادرات پیاز زعفران برای خود رقیب قدرتمند ایجاد کردیم چرا که به سبب نیروی انسانی ارزان، زمین و آب کافی امکان تولید زعفران با قیمت مناسب در افغانستان وجود دارد.
این مقام مسئول با بیان اینکه جابه جایی پیاز زعفران در داخل کشور بسیار سخت است، گفت:جابه جایی زعفران از استان خراسان به فارس از لحاظ سیستم قرنطینه و منظر قاچاق نسبت به افغانستان بسیار سخت تر است.
به گفته وی، اگر مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به دنبال آن هستند که جایگاه خود به عنوان بزرگترین تولیدکننده در بازارهای هدف را حفظ کنیم، از این رو مجلس و وزارت جهاد کشاورزی باید قوانینی ایجاد کنند تا پیاز زعفران صادر نشود.
مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با تاکید بر فرآوری و برندسازی محصول گفت: اگر می‌خواهیم در آینده حرفی برای تولید زعفران داشته باشیم، در برندسازی و فرآوری باید سرمایه‌گذاری کنیم چرا که طی سال‌های اخیر، اسپانیا زعفران ایرانی را با قیمت‌های نازلی خریداری و پس از فرآوری با برند خود به دیگر کشورها صادر می‌کند.
حسینی در پایان تصریح کرد: مجلس و وزارت جهاد کشاورزی برای ممنوعیت صادرات پیاز زعفران باید قوانین سخت‌گیرانه ایجاد کند.
باشگاه خبرنگاران جوان