انتظار داریم بعد از عید فطر مرزهای زمینی با کشورهای همسایه به‌صورت کامل بازگشایی شود که خود محرک قدرتمندی برای رشد تقاضا برای محصولات نهایی و مواد اولیه در داخل کشور خواهد بود. تمامی این موارد شواهد قدرتمندی از رونق را به همراه دارد ولی نمی‌توان با صراحت در این خصوص اظهارنظر کرد و بهتر است احتمال رشد تولید را چیزی نزدیک به امیدواری یا خوش‌بینی ترسیم کنیم اگرچه از دلایل قدرتمندی برخوردار است. این رونق تقاضا و افزایش حجم معاملات در بورس کالا دو احتمال را در بر دارد؛ یکی رشد واقعی تولید که بعد از نگرانی‌های کرونایی منطقی است و دیگری اختلاف قیمت ارز و جذابیت‌های تورمی و صادراتی که خود رونق داد و ستد مواد اولیه را به‌صورت غیرواقعی به همراه داشته و دارد. سال گذشته نیز شرایط مشابهی حکمفرما بود و البته با کاهش بهای آزاد ارز شاهد عقبگرد تقاضای مواد اولیه بودیم و شاید امسال نیز همین اتفاق رخ دهد. این در حالی است که شواهد موجود در بازار از احتمال رونق واقعی حجم تولید در صنایع تکمیلی حکایت دارد که بعد از رکود عمیق کرونایی توجیه‌پذیر است.
تمامی موارد فوق خوش‌بینی‌های جدیدی را در بازار ترسیم کرده ولی دو هفته آینده و کاهش حجم معاملات احتمالی فضای جدیدی را ترسیم خواهد کرد که بازار را ناخودآگاه به رکودی جدید وارد خواهد ساخت. این رفتار کلی به این معنی است که تجربه پیشین شاید امسال هم خودنمایی کند و با رشد بهای نیمایی ارز جایی برای کاهش نرخ در بورس کالا باقی نماند ولی بازار رونق قدرتمندی را از مسیر تولید تجربه نکند. تجربه سال گذشته حکایت از رکودی نسبی دارد که باید به زودی آغاز شود ولی انتظارات جدید احتمال چهره‌ای جدید را در بر دارد که خروجی این موارد را بهتر است در هفته‌های آینده بازتعریف کنیم. هم‌اکنون بازار در یک دوگانگی جدی قرار داشته و مسیر واقعی خود را پیدا نکرده است اگرچه داده‌های موجود از تداوم رونق حکایت دارد ولی قطعی نیست. نوسان بهای ارز آینده پیچیده‌ای را برای بازار ترسیم می‌کند که از هم‌اکنون قابل بررسی نیست شاید قرار است با کاهش قیمت آزاد ارز همه‌چیز تغییر کند.
رشد مجدد شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد
شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد در هفته گذشته با ۷۲/ ۱ درصد رشد به ۱۰ هزار و ۱۶۴ تومان رسید که بالاترین رقم در ۴ هفته اخیر به شمار می‌رود. افزایش قیمت‌های پایه را می‌توان مهم‌ترین دلیل برای رشد این شاخص قیمتی به شمار آورد که ساده‌ترین خروجی آن احتمال استمرار رشد قیمت‌ها در بازار آزاد است. البته این روند کلی قیمتی نشان می‌دهد رشد نرخ در بازار آزاد به احتمال قوی چندان قدرتمند نخواهد بود و از یک روند متعادل و مرسوم حکایت دارد. البته برای هفته پیش‌رو قیمت‌های پایه تنها با اهرم نوسان بهای نیمایی ارز تغییر می‌کند که با توجه به رشد این نرخ انتظار افزایش قیمت‌های پایه و رشد مجدد شاخص بهای پلیمرهای دنیای اقتصاد چندان دور از ذهن نیست. همین سیگنال ساده امکان رشد آرام قیمت‌ها در بورس و بازار را در ذهن تداعی می‌کند.
افزایش فاصله قیمتی بین نرخ آزاد و نیمایی ارز در هفته گذشته جدی‌تر از قبل خودنمایی کرد و در روز اعلام قیمت‌های پایه به بیش از ۳ هزار و ۳۴۰ تومان رسید که بالاترین میزان از اوایل خردادماه سال گذشته تاکنون است. این داده نیز سیگنال مهمی برای تقویت تقاضا به شمار می‌رود و در صورتی که شاهد بازگشایی کامل مرزها باشیم خود محرکی برای رونق صادرات است.
در شرایطی که از شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد یاد می‌کنیم این امکان وجود دارد که نوسان قیمت‌ها را به وضوح رهگیری کنیم. حال که بهای آزاد ارز در سطوح بالایی قرار داشته و دلار نیمایی هم مسیری مشابه آن را می‌پیماید رشد قیمت‌ها منطقی است. البته این بازی را سال گذشته هم شاهد بودیم و قیمت هر دلار در بازار آزاد در اوایل خرداد۹۸ بالای ۱۴ هزار تومان بود ولی تا ۱۱ هزار و ۲۰۰ تومان نیز کاهش یافت. این داده را باید جدی گرفت و اگر شاهد تبعیت نوسان قیمت‌های سال جاری از نوسان نرخ سال گذشته باشیم احتمال افت نرخ ارز و دقیق‌تر کاهش فاصله قیمتی بین نرخ‌های آزاد و نیمایی می‌رود. امسال هم چنین چیزی بعید نیست و اگر چنین رخدادی تجربه شود محدودیت حجم معاملات را احتمالا شاهد خواهیم بود. البته با توجه به نیمه‌تعطیل بودن دو هفته پیش‌رو، بازار می‌تواند خود را با داده‌های واقعی وفق دهد ولی رونق انتظاری در جهان در بازار داخلی نیز خودنمایی خواهد کرد.
روند صعودی حجم معاملات و امیدواری به رشد حجم تولید
رشد توامان حجم معاملات در دو بازار ترکیبات شیمیایی و پلیمرها از احتمال رشد حجم تولید در صنایع تکمیلی حکایت دارد که در کنار نوسان بهای ارز خودنمایی می‌کند.
نوسان حجم معاملات آن‌هم در روزهای پایانی اردیبهشت‌ماه به قدری برای اهل فن اعجاب‌آور است که بعضا قابل درک نیست. به‌صورت کلی خردادماه آغاز دوره‌ای موسوم به رکود فصلی در بازار است ولی شاهد یک روند صعودی در حجم معاملات محصولات شیمیایی و پلیمرها هستیم. همین رشد حجم معاملات به اندازه‌ای مهم است که دیگر نیاز به شواهد بزرگ‌تری از رونق در این بازار را مرتفع می‌سازد. به‌صورت دقیق‌تر مهم‌ترین عاملی که رونق تولید را گواهی می‌دهد همان رشد حجم معاملات بوده که هم‌اکنون به وضوح قابل مشاهده است.
حجم معاملات پلیمرها در هفته گذشته در بورس کالای ایران رقمی نزدیک به ۸۱ هزار و ۲۰۰ تن بود که در مقایسه با هفته قبل از آن رشد ۷۲/ ۶ درصدی را نشان می‌دهد. این رقم بالاترین میزانی است که اوایل اسفندماه تاکنون تجربه شده و به خوبی نشان می‌دهد رونقی محسوس به بازار تزریق شده است. این در حالی است که گروه‌های کالایی رایج همچون پلی‌استایرن‌های انبساطی و مقاوم همچنین پلی‌اتیلن‌های سبک و سنگین فیلم یا سنگین تزریقی بیشترین رشد حجم معاملات را به خود اختصاص داده است که نکته مهمی به شمار می‌رود. این نکته یعنی رشد حجم معاملات گروه‌های کالایی رایج احتمال سفته‌بازی را تقویت می‌کند آن‌هم در شرایطی که امکان دارد سختگیری‌های بیشتری بر روند ورود تقاضا به بورس کالا اعمال شود. این سیگنال احتمال سفته‌بازی را تقویت می‌کند یعنی یکی از موتورهای محرک رشد حجم معاملات در بورس احتمال رشد نرخ و خرید از بورس کالا برای فروش در بازار آزاد بوده است. همین ادعا را می‌توان با دو اهرم مهم مورد ارزیابی قرار داد یکی روند صعودی قیمت‌های جهانی و دیگری روند افزایشی بهای نیمایی ارز. البته دو هفته پیش رو زمانی برای نیمه‌تعطیل بودن بازارهاست بنابراین پتانسیل محدودشدن حجم معاملات در این بازه زمانی وجود دارد ولی موفقیت‌های معاملاتی در هفته‌های اخیر نگرانی‌ها از بابت رکود تقاضا به دلیل کاهش حجم تولید در صنایع تکمیلی را محدود خواهد کرد.
در هفته گذشته حجم عرضه پلیمرها در بورس کالا رقمی نزدیک به ۹۴ هزار و ۴۷۰ تن بوده که اگرچه از هفته قبل ۲۵/ ۲ درصد کمتر است ولی ثبت عرضه در سطوحی بالاتر از ۹۰ هزار تن به معنی تعادل در بازار به شمار می‌رود. حجم تقاضای پلیمرها نیز در هفته گذشته ۱۱۲ هزار و ۸۱۸ تن بود که ۶۵/ ۶ درصد بالاتر از هفته گذشته است. این رقم تقاضا در بالاترین سطح در ۴ هفته اخیر قرار دارد. در هفته گذشته ۸۷ درصد از عرضه پلیمرها در بورس کالا مورد داد و ستد قرار گرفته که بالاترین میزان از اوایل اسفندماه تاکنون است. اهمیت این درصد معاملاتی از آن جهت است که از متوسط ۶ماه دوم سال گذشته و نرخ ۲۱/ ۷۴ درصد نیز بیشتر است بنابراین رونقی محسوس را در معاملات این بازار شاهد بوده‌ایم. همچنین نسبت تقاضا به عرضه‌ها در هفته گذشته ۱.۱۹۴ واحد بوده که باز هم بالاترین میزان در چهار هفته اخیر به شمار می‌رود.البته برای دو هفته پیش‌رو احتمال کاهش حجم معاملات منطقی است بنابراین عقبگرد احتمالی بازار را باید در نظر گرفت ولی به معنی عدم رشد نرخ نخواهد بود. رونق تولید امسال خودنمایی خواهد کرد که هم عجیب به نظر رسیده و هم می‌تواند خروجی آن جهشی محسوس در حجم تولید باشد. اینکه خردادماه آغاز یک رکود فصلی باشد که انتظار داریم سه ماه به طول بکشد، یک انتظار تاریخی و سنتی است ولی اینکه در آغاز خردادماه یا در ماه رمضان شرایط متعادل و حتی منطقی در بازار ایفای نقش کرده باشد را باید عجیب به شمار آورد. هرچقدر حجم تولید در هفته‌های آینده تقویت شده یا بالا باقی بماند به معنای آن است که رونق بازار از مسیر حجم تولید واقعی به نسبت سال قبل رشدی جدی را در بر داشته و می‌تواند جهش تولید را حداقل در آمارهای رسمی مخابره کند. البته صحت یا عدم صحت این ادعا را باید در هفته‌های آینده مشاهده کرد ولی شواهد حاکم بر بازار از رونق مستمر تولید آن هم با جهش حکایت دارد که البته عجیب به نظر می‌رسد.
بهبود بازار شیمیایی‌ها به‌عنوان مکمل بازار پلیمری
رشد حجم معاملات در بازار ترکیبات شیمیایی بورس کالا گزینه مهم دیگری است که می‌تواند رونق جدیدی را برای بازار پتروشیمی‌ها به همراه داشته باشد. در هفته گذشته حجم داد و ستد ترکیبات شیمیایی در بورس کالا با ۱۰ درصد رشد به بیش از ۳۷ هزار و ۱۰۰ تن رسید که بالاترین رقم از اوایل اسفندماه سال گذشته تاکنون است. این در حالی بود که عرضه‌ها با ۷/ ۱۱ درصد افت روبه‌رو شد ولی تقاضا رشد ۱۵/ ۹درصدی داشت. تقاضای ترکیبات شیمیایی در هفته گذشته بیش از ۴۱ هزار و ۳۰۰ تن بود که بیشترین رقم از اواسط اسفندماه تاکنون است. همچنین در هفته گذشته ۴۶/ ۸۲ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت که بالاترین میزان از هفته منتهی به یکم اسفندماه سال گذشته و دومین رکورد بالای یک سال اخیر به شمار می‌رود. اهمیت آمارهای جذاب معاملات شیمیایی‌ها از این بابت است که این بازار خاص ارتباط چندانی با واسطه‌گری و سفته‌بازی نداشته و همچنین نوسان قیمت ارز آزاد و نیمایی هم بر حجم تقاضای آن اثرگذاری بزرگی ندارد. این بازار نشان می‌دهد که جریان عمومی حاکم بر رشد حجم تقاضای موثر از سمت مصرف‌کنندگان واقعی تمرکز دارد و می‌تواند به رونق بخش‌های مشابه نیز منتهی شود.
دلایل رونق نسبی بازار و تقویت حجم معاملات
افزایش حجم معاملات پلیمرها و رسیدن به بالاترین رقم از اوایل اسفندماه تاکنون
رشد حجم معاملات در بازار ترکیبات شیمیایی بورس کالا به‌عنوان مکمل بازار پلیمرها که از رونق واقعی تولید در صنایع میان‌دستی حکایت دارد.
روند صعودی قیمت‌ها در بازارهای جهانی که به وضوح آغاز فرآیند بازسازی تقاضا را ترسیم می‌کند.
افزایش بهای نفت خام و رشد سریع‌تر نرخ در بازار مواد اولیه صنعت پتروشیمی که به رشد قیمت تمام شده در این بازار منتهی خواهد شد.
افزایش بهای نیمایی ارز که یک محرک جدی برای رشد قیمت‌های پایه به شمار می‌رود.
بالابودن نسبی فاصله قیمتی بین بورس و بازار که خرید از بورس کالا را توجیه‌پذیر جلوه می‌دهد آن‌هم در شرایطی که احتمال رشد قیمت‌ها در بین اهالی بازار مورد بحث قرار می‌گیرد.
رشد فاصله قیمتی بین بهای آزاد و نیمایی ارز در هفته گذشته که محرکی برای رشد تقاضا در بازار به شمار می‌رود.
انتظار برای رشد تقاضا برای محصولات نهایی در عید فطر و روزهای بعد از آن با اتمام ماه رمضان که به معنی کاهش موجودی انبارهاست و خرید مواد اولیه را توجیه‌پذیر جلوه می‌دهد.
انتظار برای بازگشایی کامل مرزهای زمینی کشورهای همسایه بعد از عید فطر که خود محرکی برای رشد حجم تولید به شمار می‌رود.
دنیای اقتصاد