فرهاد دژپسند در جلسه صبح امروز (یکشنبه) مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی مشکلات اقتصادی کشور با اشاره به انتقادات برخی از نمایندگان از تاخیرش برای حضور در این نشست، اظهار کرد: در مسیری که می‌آمدم در بزرگراه مدرس راه‌بندان کوچکی ایجاد شد و باعث تاخیرم شد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی همچنین با اشاره به سالروز حمله داعش به مجلس شورای اسلامی گفت: ایادی دشمن در مجلس، حادثه‌ای آفریدند و باعث شهادت عده‌ای شدند. باید ما راه شهدا را طی کنیم و برای رفع مشکلات و پرهیز از حواشی تلاش نماییم.
وی در ادامه گفت که گزارشی که امروز به مجلس شورای اسلامی می‌دهم دو قسمت دارد یکی مروری بر متغیرهای مکان و وضع موجود در ایران و دیگری سیاست‌ها و برنامه‌های پیشنهادی در حوزه‌های مختلف است. طبیعتا شناخت درست و آسیب‌شناسی عمیق شرایط موجود می‌تواند کمکی برای رسیدن به راهکارهای مناسب کند.
وزیر اقتصاد و دارایی با اشاره به نامگذاری امسال به نام سال «جهش تولید» گفت: نامگذاری توسط مقام معظم رهبری صورت گرفته که همه ملزم به گام برداشتن در این راه هستند. در این شرایط باید به رونق و جهش تولید توامان توجه شود، به عبارتی اگر بخواهیم در بین اهداف اقتصادی یک محور را به عنوان هدف محوری دنبال کنیم، جهش تولید و رشد اقتصادی است. این هدف می‌تواند زمینه‌ساز رفع مشکلات بنگاه‌ها، مدیریت تورم و بسیاری از اهداف میانی همچون تحقق درآمدهای دولت شود. برای رسیدن به آن باید به رشد اقتصادی ثبات‌دار و اشتغالزا برسیم. البته که در این راه با انواع و اقسام تنگناها، مشکلات و تهدیدها مواجه هستیم. پس باید دو موضوع سرمایه گذاری در جهت افزایش ظرفیت‌های تولیدی جدید و سیاستگذاری در جهت ارتقاء نرخ بهره‌وری از ظرفیت‌های موجود را در پیش گرفت.
وی ادامه داد: باید در جهت استفاده از ظرفیت‌های کامل از سرمایه گذاری‌ها و ظرفیت تولید حرکت کرد، طبیعتا از قبل این امر افزایش عرضه صورت می‌گیرد و در این فرآیند می‌توان با پوشش تقاضا مانع از افزایش شکاف عرضه و تقاضا شد و به سمت افزایش صادرات غیرنفتی و در نتیجه آن تامین ارز حرکت کرد. طبق برآوردها تنها ۵۵ سرمایه گذاری در بخش تولید در جهت بهره‌برداری از این بخش صورت می‌گیرد اگر این نرخ را به ۷۵ تا ۸۰ درصد برسانیم جهش مناسبی در تولید و به دنبال آن اشتغال ایجاد می‌شود به همین دلیل باید در جهت افزایش نرخ بهره‌برداری از ظرفیت تولید حرکت کرد.
وزیر اقتصاد و دارایی با اشاره به روند رشد سرمایه گذاری در ایران گفت: همواره روند رشد سرمایه گذاری در ایران منفی نبوده اما تعداد سرمایه گذاری منفی در سنوات گذشته بیشتر منفی بوده و مثبت آن کمتر بوده است به خصوص در برخی از سنوات که حتی سرمایه گذاری به نرخ اسمی هم منفی کاهنده بوده یعنی از موجودی سرمایه مصرف شده که هشدار جدی می‌دهد. زمانی می‌توان از این وضعیت عبور کرد که تورم را کنترل و مدیریت نمود، البته که مدیریت تورم در ایران شرایط متفاوتی دارد و تنها معطوف به پول نیست. ساختار تورم ایران ناشی از فشار هزینه‌ها هم می‌شود چون حدود ۹۰ درصد کالاهای واسطه‌ای سرمایه‌ای بوده و طبیعتا نوسانات نرخ ارز می‌تواند با افزایش هزینه‌ها بر نرخ کالا اثر بگذارد .
دژپسند با بیان این‌که سرمایه گذاری در ماشین آلات افت قابل توجهی داشته، اظهار کرد: باید متناسب با شرایط سیاست گذاری کرد، برای این کار به برنامه نیاز داریم. اکنون در شرایطی که دشمن از تمامی توان خود برای مسدود کردن راه‌های ورود به منابع کشورمان استفاده می‌کند دشمن از هیچ کوششی و تلاشی دریغ نکرده تا ورود منابع به کشور را به حداقل برساند. این اقدامات از طریق تحریم منابع و صادرات نفت و مشکلاتی برای نقل و انتقال مالی و حتی تحریم کالاهای صادراتی نفت همچون صنایع پتروشیمی صورت گرفته است.
وی ادامه داد: در این شرایط باید تمامی تلاش‌ها را معطوف به تامین منابع کرد و آن را منحصر به تامین منابع خارجی نکرد. آنچه در داخل داریم را باید به صورت بسته کامل دید و به کار گرفت تا از منابع استفاده شود. اتفاقی که در بازار سرمایه رخ داد و با اهتمام جدی در واگذاری‌ها در حال صورت گرفتن است و یا بحث مالیات‌ها همه در این راستاست. در موضوع سرمایه گذاری خارجی نیز برنامه‌ریزی شده، لایحه‌ای هم برای جذب منابع سرمایه ایرانیان مقیم خارج از کشور داریم که همه در راستای تامین منابع مالی در داخل کشور صورت می‌گیرد.
وزیر امور اقتصاد و دارایی در ادامه اظهار کرد: علیرغم وجود تحریم‌ها و فشارهای دشمن تجارت خارجی ما در سال گذشته روند خوبی را طی کرده است. در سال ۹۷ تراز تجاری ما مثبت بود و در سال ۹۸ نیز حتی با وجود تشدید فشارها و تحریم‌ها صادرات غیر نفتی ما کمترین تغییر را نسبت به سال قبل تجربه کرد. در تجارت خارجی ما کمترین تاثیر را از فشار دشمن و تحریم‌ها داشته‌ایم چرا که اهتمام ما بر هماهنگی و همسویی بین بخش دولتی و خصوصی و بسیج بخش خصوصی برای صادرات بوده است. تمام تلاش ما بر این بوده تا واردات کالاهای اساسی به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد تا آحاد جامعه ایرانی احساس نگرانی از بابت تامین مایحتاج نداشته باشند. نمودارها نشان می دهد دشمن در هدف گیری تجارت خارجی ما با شکست رو به رو شده است.
وی در ادامه با اشاره به عملکرد وزارت اقتصاد در حوزه اتکا به ظرفیت‌های داخل و بازار سرمایه بیان کرد: بازار سرمایه در سال گذشته و چند ماه ابتدایی سال جاری کاملا نشان داد که ظرفیت جدیدی در اقتصاد ایران است و کریدور مناسبی برای تامین مالی اقتصاد و حتی تامین مالی دولت به شمار می‌رود. بازار سرمایه هم در فروش اوراق که قانون گذار در قانون بودجه مصوب کرده است و هم فرصت سازی برای عرضه سهام و دارایی‌های دولت دارای ظرفیت مناسبی است. در بودجه سال جاری حدود ۶۱ هزار میلیارد تومان منابع از طریق واگذاری‌ها دیده شده است. ما می‌توانستیم راه‌های مختلفی را برای تحقق این امر طی کنیم. اما با آسیب شناسی که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که بهترین، شفاف ترین و مناسب ترین راه برای تحقق بودجه و کاهش حواشی بازار سرمایه است. در بازار سرمایه همه چیز شفاف می‌باشد و حصول منابع بودجه بدون حرف و حدیثی محقق می‌شود و تامین مالی دولت را تسهیل و تسریع می‌کند.
وزیر اقتصاد در ادامه تاکید کرد: گاهی اوقات مطرح می‌شود که این نوع فروش‌ها و عرضه‌ها در بازار سرمایه برای بخش خصوصی مناسب نیست در حالی که این گونه نبوده و بخش خصوصی می‌تواند نسبت به انتشار اوراق خود اقدام کند. ما شاهد بودیم که در یک روز هزار میلیارد تومان توسط یک بنگاه اوراق عرضه و به فروش رسید. این شرایط جدید بازار سرمایه است که چنین اقتضایی را ایجاد کرده است. امروز با عرضه اولیه بیش از ۳۰ میلیون و ۶۰۰ هزار شاهد هستیم که توانسته‌ایم شرایط مناسبی را در هدایت سرمایه‌های خرد به سمت بازار سرمایه داشته باشیم. ارزش معاملات بازار سرمایه امروز حدود ۲۸۰ هزار میلیارد تومان است. اگر این حجم از نقدیندگی در بازار رها می‌شد معلوم نیست که چه اتفاقی رقم می‌خورد.
دژپسند در ادامه خاطرنشان کرد: ما از شرایط بازار سرمایه غافل نیستیم و عزم خود را با همکاری کارشناسان جزم کردیم تا بازار سرمایه را رونق دهیم و عرضه اولیه را افزایش دهیم. اگر بنگاه‌های بزرگ برای تامین منابع به بازار سرمایه روی بیاورند منابع بانک‌ها به بنگاه‌های کوچکتر تخصیص می‌یابد. ما در سال گذشته حدود ۲۹۵ هزار میلیارد تومان تامین مالی اولیه در بازار سرمایه داشتیم و در سال جاری نیاز به هزار هزار میلیارد تومان منابع داریم که تمام برنامه ریزی‌های ما به طور جدی برای تحقق این امر است.
وی در ادامه با اشاره به عملکرد مالیاتی دولت بیان کرد: همگی از شرایط فروش نفت کشور آگاه هستند با توجه به شرایط حاکم و حتی در صورت افزایش قیمت نفت و کنار رفتن موانع صادرات نفتی در سال جاری دسترسی به منابع حاصل از فروش نفت محقق نخواهد شد. بنابراین ما امسال به معنای واقعی نیاز به بودجه غیر نفتی داریم که مهمترین تکیه گاه ما در بودجه غیر نفتی درآمدهای مالیاتی است. خوشبختانه در سال گذشته حتی با وجود امهال برخی از مالیات‌ها در چند ماه پایانی به خاطر شیوع ویروس کرونا شاهد بودیم که مالیات محقق شده بیشتر از میزان مصوبه بود که این در ۱۴ سال گذشته نادر بوده است. در سال گذشته فعالان اقتصادی که بدهی مالیاتی داشتند از آن دسته از فعالانی که فرار مالیاتی داشتند تفکیک شدند، بدهکاران مالیاتی قصد دارند تا مالیات‌های خود را پرداخت کنند اما جریمه‌ها دست و پای آنها را بسته بود. بدین منظور ما شرایطی را فراهم کردیم تا بدهکاران مالیاتی بتوانند با تخفیف و بخشودگی جرایم مالیات های خود را پرداخت کنند ما به دنبال افزایش درآمدهای مالیاتی هستیم اما نمی‌خواهیم به مودیان مالیاتی خوش حساب فشار وارد شود. ما در شرایط کرونا جزو اولین دستگاه‌هایی بودیم که درخواست امهال مالیات‌ها را کردیم. اما با برنامه ریزی صحیح در دو ماه اول امسال از لحاظ مالیات وضعیت خوبی داریم. ما به دنبال ساماندهی معافیت‌های مالیاتی هستیم. به نحوی که در جاهایی که لازم است باز هم معافیت‌ها اعمال شود اما در برخی از جاها معافیت‌ها باید کنار رود در نهایت سیاست ما افزایش درآمدهای مالیاتی است.
وی در ادامه با اشاره به این که دولت قصد استقراض از بانک مرکزی را برای تامین منابع خود ندارد، بیان کرد: برخی از نگرانی‌ها این است که آیا دولت برای تامین منابع مورد نیاز خود قصد دارد به استقراض از بانک مرکزی دست بزند اما در پاسخ باید بگویم همانطور که در چند سال گذشته این اتفاق رخ نداد امسال نیز با برنامه ریزی نقدیندگی موجود در خزانه دولت قصد ندارد به منابع بانک مرکزی متصل شود. همه می‌دانند که استقراض از بانک مرکزی زیان بار است و ما نیز چنین قصدی را نداریم. ما باید امسال سیاست‌هایی را اتخاذ کنیم که به تحریک تقاضا بینجامد. برنامه ریزی ما به این گونه است که ۱۰۰ درصد اعتبارات عمرانی پرداخت شود که اگر این اتفاق افتاد کمک قابل توجهی به جهش تولید می‌شود. ما اعتقاد داریم که باید هزینه‌ها را مدیریت کنیم ولی می‌دانیم که ساماندهی هزینه‌ها نیز به این راحتی محقق نمی‌شود.
وزیر امور اقتصاد و دارایی با تاکید بر این که محور رونق تولید و افزایش سرمایه گذاری بعد روانی و بهبود فضای کسب و کار است، بیان کرد: ما برای شروع کسب و کارها و تاسیس یک شرکت شاهد هستیم که در برخی از کشورها تنها یک روز زمان لازم است اما در کشور ما برای این عمل بیش از ۷۳ روز زمان لازم بود یکی از گام‌های موثری که در این حوزه برداشته شد تشکیل پنجره واحد بود که هفته گذشته افتتاح شد و این ۷۳ روز دوندگی را به سه روز کاهش داد یعنی هر کسی قصد تاسیس شرکت داشته باشد با مراجعه به یک نقطه و با حضور 6 دستگاه در طی سه روز این کار انجام می‌شود. یکی از چالش‌هایی که در فضای کسب و کار وجود دارد بحث قوانین و مقررات مزاحم است. آن چه که ما نیاز داریم کنار زدن این قوانین است خوشبختانه مجلس دهم این امکان را فراهم کرد و ضمانت اجرایی به هیات مقررات زدایی داد تا مجوزهای زایدی که کنار می‌رود دیگر از پنجره وارد نشود. امیدواریم شورای نگهبان نیز مصوبه مجلس را تصویب کند. ان‌شاءالله با مدیریت قوی بتوانیم فضای کسب و کار را بهبود بخشیده و گزارش بهتری ارائه کنیم.
ایسنا