بر اساس اعلام بانک مرکزی، صادرکنندگان تنها تا پایان تیر ماه امسال فرصت دارند تا نسبت به بازگشت ارز حاصل از صادراتی که در سال گذشته انجام شده اقدام کنند. آخرین آمارهای ارائه شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد، بخش قابل توجهی از این ارز به کشور بازگشت داده شده اما با توجه به تداوم تحریم‌ها و کاهش میزان صادرات تحت تاثیر شیوع کرونا، اقتصاد کشور نیاز به تامین حداکثری ارز از منابع قطعی خود دارد و از این رو بانک مرکزی از صادرکنندگان خواسته تا پایان تیر ماه، ارز خود را بازگردانند و در غیر این صورت از مشوق‌های صادراتی محروم خواهند شد.
سیاست تعهد ارزی از ابتدای سال ۱۳۹۷ و همزمان با بازگشت تحریم‌های آمریکا کلید خورد. با توجه به کاهش درآمدهای نفتی دولت، بانک مرکزی تصمیم گرفت برای صادرکنندگان غیرنفتی تعهدات ارزی در نظر بگیرد تا با بازگشت ارز آنها به سامانه نیما و تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان، اقتصاد ایران از این محل آسیب نبیند.
با وجود آنکه آخرین مدل طراحی شده از سوی بانک مرکزی با تایید بخش خصوصی همراه شد و سال گذشته بخش قابل توجهی از تعهدات بدون اختلاف به کشور بازگشت اما با توجه به مشکلات ایجاد شده تحت تاثیر کرونا، صادرکنندگان در بازگشت بخشی از ارزهایشان با مشکل مواجه شدند. محمد لاهوتی – رئیس کنفدراسیون صادرات ایران – در این باره گفته بود: در ماه‌های گذشته با توجه به محدودیت تردد در مرزهای مشترک و کاهش آمار صادرات و دشوار شدن تجارت، عملا سرعت بازگشت ارز به کشور کاهش یافته و این فرایند دشوار شده است و همین موضوع باعث شده بانک مرکزی و دولت تاکید دوباره‌ای بر اجرای ابزارهای نظارتی و برخورد با برخی متخلفان داشته باشند. با وجود شرایط کرونا، مهلت اعلام شده از سوی بانک مرکزی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات در سال گذشته، پایان تیر ماه امسال تعیین شده است. هرچند در شورای گفت‌وگو با پیشنهاد اعضای اتاق برای تمدید این مهلت موافقت شد اما مصوبات این شورا خود به شکل مستقل الزام اجرایی ندارد و برای نهایی شدن باید در بخش هایی مانند هیئت دولت تصویب شوند. با توجه به رویکرد بانک مرکزی به نظر می‌رسد که این بانک با تمدید مهلت رفع تعهد ارزی صادرکنندگان موافق نیست و از این رو احتمالا همان زمان اجرایی می‌شود.
اشاره لاهوتی به جلسه شورای گفت‌وگو در ۲۰ خرداد امسال است. در این جلسه اعضای شورا، هفت پیشنهاد از ۹ پیشنهاد ارزی اتاق بازرگانی را تایید کرد که یکی از آنها به تمدید مهلت بازگشت ارز حاصل از صادرات اختصاص داشت اما با این وجود به نظر می‌رسد بانک مرکزی با این تمدید مهلت موافقت نکرده است.
در فاصله حدود دو هفته تا پایان زمان مقرر برای بازگشت ارزهای صادراتی سال گذشته، رئیس سازمان توسعه تجارت از به کار بستن تمام توان این مجموعه برای تسهیل بازگشت ارز سخن گفته است. حمید زادبوم گفته ایفای تعهدات ارزی صادرکنندگان ظرف مهلت قانونی مقرر به دغدغه‌ای ملی تبدیل شده، لذا، دولت و تمامی دستگاه‌های اجرایی تمام تلاش خود را برای تسهیل روند تسویه تعهدات ارزی توسط صادرکنندگان بسیج کرده است. همچنین کمیته کارشناسی شورای‌عالی توسعه صادرات غیرنفتی آخرین نتایج تصمیمات کارگروه موضوع نحوه رفع تعهدات ارزی صادرات از محل ورود موقت تشریح و مقرر شد اتاق‌های بازرگانی و تعاون ایران نقطه نظرات پیشنهادی نهایی بخش‌های غیر دولتی را در اسرع وقت اعلام کنند.
ایران در سال ۱۳۹۸ بیش از ۴۰ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشت اما در سال جاری با توجه به کاهش صادرات تحت تاثیر شیوع کرونا، احتمال کاهش درآمدهای ارزی از این محل وجود دارد. هر چند صادرکنندگان ابراز امیدواری کرده‌اند با کاهش شیوع کرونا، از سرگیری فعالیت مرزها و استفاده از بازارهای جدید مانند صادرات محصولات بهداشتی، بخش زیادی از این کاهش صادرات جبران شود.
ایسنا