بانک مرکزی با هدف رفع موانع پولی رونق تولید، هدایت منابع مالی به فعالیت‌های مولد اقتصادی و تأمین سرمایه درگردش سالم و پایدار برای واحدهای تولیدی، طرح گواهی اعتبار مولد (گام) را از طریق صدور اوراق گام، در دستور کار قرار داده و بر این اساس دستورالعمل پذیرش و معاملات این اوراق در بازار سرمایه را ابلاغ کرد که به شرح زیر است:
ماده ۱: اصطلاحات و واژه‌های تعریف شده در قانون بازار اوراق بهادار قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید و سایر مقررات بازار سرمایه و دستورالعمل گواهی اعتبار مولد (گام) مصوب ۹۸.۰۹.۰۵ شورای پول و اعتبار با همان تعاریف در این دستورالعمل به کار رفته‌اند. سایر اصطلاحات به شرح زیر تعریف می‌شوند:
(۱) گواهی اعتبار مولد (گام): اوراق بهاداری است که بر مبنای عقد ضمان به عاملیت و ضمانت بانک یا موسسه اعتباری صادر می‌گردد و در این دستورالعمل اوراق گام نامیده می‌شود. این اوراق قابل معامله در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس می‌باشد.
(۲) بانک/موسسه اعتباری عامل: بانک یا موسسه اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی که به درخواست بنگاه متقاضی نسبت به صدور اوراق گام و بازپرداخت مبلغ اسمی آن در سررسید اقدام نموده و صادرکننده و متعهد پرداخت اوراق در سررسید می‌باشد.
(۳) بنگاه متقاضی: بنگاه فروشنده نهاده (اعم از کالا و خدمات) که اوراق گام به نام او صادر می‌شود.
(۴) بنگاه متعهد: بنگاه خریدار نهاده (اعم از کالا و خدمات) که بنگاه فروشنده نهاده (بنگاه متقاضی) را جهت استفاده از اوراق گام به بانک/موسسه اعتباری عامل معرفی می‌کند.
(۵) سازمان: منظور سازمان بورس و اوراق بهادار است.
(۶) سپرده‌گذاری مرکزی: منظور شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه می‌باشد.
(۷) بورس/ فرابورس: منظور شرکت بورس اوراق بهادار تهران و شرکت فرابورس ایران حسب مورد است.
(۸) سامانه گام: سامانه صدور و مدیریت اوراق گام در بازار پول و درگاه تبادل اطلاعات فی‌مابین بازار پول و بازار سرمایه می‌باشد.
پذیرش اوراق گام
ماده ۲: پس از صدور مجوز انتشار اوراق گام توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تعیین سقف اوراق قابل انتشار بانک/موسسه اعتباری عامل مکلف است جدول زمان‌بندی انتشار اوراق و زمان سررسید آن را تعیین نموده و اطلاعات مذکور را به همراه درخواست پذیرش اوراق به بورس/فرابورس ارائه نماید.
تبصره: محل پذیرش و معاملات اوراق بهادار متعلق به بانک‌های پذیرفته شده در بورس بر اساس محل پذیرش سهام بانک در بورس است. محل پذیرش و معاملات اوراق متعلق به بانک‌های پذیرفته نشده در بورس تهران در شرکت فرابورس ایران است.
ماده ۳: پس از رعایت ترتیبات موضوع ماده ۲ درخواست پذیرش اوراق بانک/موسسه اعتباری عامل تا سقف اعلام شده توسط بانک مرکزی در هیئت پذیرش بورس/فرابورس مطرح می‌گردد.
ماده ۴: بورس/ فرابورس پس از بررسی تقاضای پذیرش و تکمیل مدارک مراتب موافقت خود را جهت انجام معاملات به همراه فهرست نمادهای معاملاتی به بانک/موسسه اعتباری عامل اعلام می‌نماید.
تبصره: ایجاد هر نماد در سامانه معاملاتی بازار سرمایه مستلزم تکمیل فرم تعهدنامه و رجیستری پذیرش اوراق بهادار به همراه جدول مبالغ قابل پرداخت در هر سررسید به صورت مجزا می‌باشد.
ماده ۵: بانک/ موسسه اعتباری عامل موظف است پس از دریافت موافقت پذیرش در بورس/ فرابورس الزامات ثبت و سپرده‌گذاری تعیین شده توسط سپرده‌گذاری مرکزی را به شرح زیر مطابق مقررات رعایت و مدارک ذکر شده را به شرکت مذکور ارائه نماید.
الف. وجود کد معاملاتی فعال برای متقاضیان و دارندگان اوراق گام.
ب. تکمیل فرم تعهدنامه و رجیستری پذیرش اوراق بهادر.
ج.پرداخت کارمزد ثبت (درج نماد) به وسیله بانک/ موسسه اعتباری عامل.
د. ارائه تعهدنامه مبنی بر مسئولیت تضامنی بانک/موسسه اعتباری عامل و بنگاه متعهد در خصوص پرداخت وجه اوراق گام در سررسید.
ه: ارائه رضایت‌نامه مبنی بر امکان ارائه اطلاعات دارندگان اوراق به مراجع ذی‌صلاح.
و: ارائه وکالت‌نامه رسمی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی از بانک/موسسه اعتباری عامل جهت اعمال اختیارات موضوع این دستورالعمل از جمله مفاد تبصره ۲ ماده ۷ مبنی بر امکان برداشت کلیه حساب‌های متعلق به بانک/ موسسه اعتباری عامل و اجازه توقیف اوراق بهادار متعلق به بانک/ موسسه اعتباری عامل فروش و وصول وجوه مربوطه به میزان تعهدات ایفا نشده جهت واریز به حساب دارندگان اوراق.
ماده ۶:پس از گذشت یک ششم زمان صدور اوراق گام تا سررسید، نقل و انتقال اوراق در سامانه گام متوقف با رعایت ترتیبات این دستورالعمل معاملات ثانویه در بازار سرمایه آغاز می‌گردد.
تبصره: شروع فرایند موضوع این ماده منوط به احراز عدم توقیف و توثیق اوراق گام در بازه زمانی یک ششم زمان صدور اوراق گام تا سررسید در سامانه گام، توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی براساس اطلاعات ارائه شده از سوی بانک/ موسسه اعتباری عامل می‌باشد. مسئولیت ارائه اطلاعات ناقص یا خلاف واقع بر عهده بانک/ موسسه اعتباری عامل است.
ماده۷: بانک / موسسه اعتباری عامل موظف است نسبت به تسویه وجوه اوراق گام یک روز قبل از سررسید به حساب اعلام شده از طرف سپرده‌گذاری مرکزی اقدام نماید. تعهدات بانک/موسسه اعتباری عامل در برابر دارندگان اوراق گام از هر حیث بدون قید و شرط بوده و ایرادات راجع به تعهدات بنگاه متعهد در مقابل بانک/موسسه اعتباری عامل اثری بر اجرای تعهدات ندارد و بانک/موسسه اعتباری عامل نمی‌تواند به عذر عدم تامین وجوه کافی یا عدم پرداخت مبلغ کارمزد یا هر دلیل دیگری انجام تعهدات خود در این اوراق را به تعویق انداخته یا معلق نماید.
تبصره۱: در صورت هرگونه تاخیر احتمالی در پرداخت مبلغ اوراق توسط بانک/موسسه اعتباری عامل وی مکلف به پرداخت وجوه اوراق و همچنین وجه التزام به دارندگان اوراق در ازای هر روز تاخیر می‌باشد. وجه التزام تاخیر تادیه دین موضوع این بند برابر با نرخ سود تسهیلات مبادله‌ای به علاوه ۶ درصد وفق مفاد دستور العمل گواهی اعتباری مولد مصوب ۱۳۹۸.۰۹.۰۵ شورای پول و اعتبار است.
تبصره ۲: در صورت عدم پرداخت وجه یک روز قبل از سررسید توسط بانک/موسسه اعتباری عامل مراتب توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به بانک مرکزی اعلام می‌گردد. در صورت نکول از تادیه وجه حداکثر تا ۷ روز از تاریخ سررسید، سپرده‌گذاری مرکزی مبلغ اصل و خسارت تاخیر تادیه را بر مبنای محاسبه به صورت روز شمار برابر با نرخ سود تسهیلات مبادله‌ای به علاوه ۶ درصد از حساب بانک/موسسه اعتباری عامل برداشت و به حساب دارندگان اوراق واریز می‌نماید. در صورت عدم کفایت دارایی بانک/موسسه اعتباری عامل در حساب‌های بانکی آن، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نسبت به توقیف اوراق بهادر متعلق به بانک/موسسه اعتباری عامل، فروش و وصول وجوه مربوطه جهت واریز به حساب دارندگان اوراق اقدام می‌نماید.
تبصره ۳: در صورت نکول از تادیه وجه حداکثر تا ۷ روز از سررسید توسط بانک/موسسه اعتباری عامل امکان عرضه جدید اوراق گام بانک مذکور از تاریخ نکول به مدت یکسال وجود نخواهد داشت.
ماده ۸: وجود مشاور پذیرش برای پذیرش اوراق گام الزامی نمی‌باشد.
ماده ۹: تا زمان برقراری اتصال سیستمی سامانه گام به سامانه سپرده‌گذاری مرکزی، بانک/موسسه اعتباری عامل موظف است در پایان هر هفته فهرست کامل دارندگان اوراق که یک ششم مدت زمان صدور اوراق گام تا سررسید اوراقشان طی مدت همان هفته سپری شده است را به همراه کد معاملاتی آنها به بورس/ فرابورس اعلام نماید. بورس/ فرابورس موظف است فهرست دریافتی را جهت ثبت مالکیت دارندگان اوراق گام (سپرده گذاری) به سپرده‌گذاری مرکزی ارائه نماید. پس از برقراری اتصال سامانه‌ای مبنای تخصیص دارایی در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی آخرین اطلاعات دریافتی از سامانه گام تا ساعت ۱۰ صبح هر روز کاری است.
تبصره: مسوولیت صحیح، دقیق و کامل بودن اطلاعات ارائه شده موضوع این ماده بر عهده بانک/موسسه اعتباری عامل است.
ماده ۱۰: بورس / فرابورس باید برای معاملات اوراق گام با سررسید یکسان به ازای هر بانک، صرفاً یک نماد معاملاتی متناسب با تاریخ سررسید جهت درج نماد به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ایجاد نماید.
ماده ۱۱: کلیه اشخاص حقوقی دارای مجوز بازارگردانی از سازمان می‌توانند به منظور انجام عملیات بازارگردانی اوراق گام درخواست بازارگردانی خود را به بورس/فرابورس ارائه نمایند. مجوز بازارگردانی در هر مورد باید به تایید سازمان برسد. بازارگردانی اوراق گام در چارچوب دستورالعمل فعالیت بازارگردانی مبتنی بر حراج انجام می‌شود.
ماده ۱۲: دارنده ورقه گام با خرید آن به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه وکالت بلاعزل می‌دهد تا در خصوص وصول وجوه مربوط به تعهدات معوق بانک/ موسسه اعتباری عامل جرائم وجه التزام مربوطه و واریز آن به حساب بانکی معرفی شده اقدام نماید. عنداللزوم شرکت مذکور نسبت به طرح دعوی در مراجع ذی‌صلاح مبادرت می‌نماید. در زمان انتشار اوراق، پیش‌بینی مفاد موضوع این ماده در سامانه گام ضروری است.
این دستورالعمل در ۱۲ ماده و ۷ تبصره در تاریخ ۱۳۹۹.۰۱.۱۷ به تصویب هیئت مدیره سازمان بورس اوراق بهادار رسید.
ایبنا