با توجه به آمار بالای بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی، طرح معافیت بیمه کارفرمایی برای فراهم کردن شرایط جذب پایدار نیروی کار شغل اولی فارغ‌التحصیل دانشگاهی توسط کارفرما در سال ۱۳۹۷ اجرا شد.
در این طرح روند کار به این صورت بود که به ازای به‌کارگیری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، کارفرمایان بنگاه‌های اقتصادی به مدت حداکثر دو سال از پرداخت حق بیمه سهم کارفرما معاف می‌شود و دولت مکلف به پرداخت حق بیمه کارفرما به حساب سازمان تامین اجتماعی می‌شود.
جامعه هدف این طرح دانش آموختگان دانشگاهی شغل اولی دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر است که دوره کارورزی را طی کرده باشند. براین اساس تا کنون بیش از ۳۶ هزار کارفرمای بنگاه اقتصادی برای استفاده از مزایای این طرح در سامانه کارورزی ثبت‌نام کردند. از این میان نزدیک به ۱۸ هزار و ۶۶۳ بنگاه حائز شرایط مندرج در دستورالعمل اجرایی طرح کارورزی بوده و امکان جذب کارورز را داشته اند.
تا پایان سال ۱۳۹۸ نزدیک به ۳۸ هزار و ۹۰۰ قرارداد منعقد شده و هر کارگاه به طور متوسط ۲.۲ کارورز را پذیرفته و بعد از اتمام دوره کارورزی، ۶ هزار و ۹۰۳ بنگاه (۳۹ درصد) اقدام به جذب و به کار گرفتن نیروی کار از میان کارورزان کرده و از معافیت بیمه کارفرمایی برخوردار شده‌اند.
ظرفیت مناسب تعاونی‌ها در جذب نیروی کار فارغ‌التحصیل دانشگاهی
براساس آخرین آمار منتشر شده معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از مجموع ۶ هزار و ۹۰۳ بنگاه اقتصادی مشمول بهره‌مندی از معافیت بیمه کارفرمایی، ۸۶.۳ درصد مربوط به بخش خصوصی و ۱۳.۷ درصد مربوط به بخش تعاونی است. با توجه به سهم پنج درصدی بخش تعاون در اقتصاد کشور، میزان مشارکت و بهره‌مندی تعاونی‌ها از مزایای این طرح، بیانگر ظرفیت مناسب تعاونی‌ها در جذب و به‌کار گماری نیروی کار فارغ‌التحصیل دانشگاهی است.
براساس این گزارش از میان هشت هزار و ۸۳۱ کارورز جذب شده و شاغل در سال گذشته ۲۸.۱۲ درصد مرد و ۷۱.۸۸ درصد زن هستند. با توجه به اینکه میزان مشارکت اقتصادی زنان پایین‌تر از مردان است این نتایج نشان می‌دهد که طرح معافیت بیمه کارفرمایی فرصت مناسبی را در اختیار زنان برای افزایش مشارکت اقتصادی و ورود به بازار کار قرار می‌دهد.
همچنین دانش‌آموختگان دارای مدرک تحصیلی لیسانس با ۸۳.۸ درصد بیشترین سهم را در میان جذب شدگان به خود اختصاص داده اند و افراد با مدرک تحصیلی فوق لیسانس با سهم ۱۶.۱ درصد در رتبه دوم قرار دارند و مدرک تحصیلی دکترای تخصصی ۰.۰۲ درصد کمترین درصد جذب داشتند.
۹ میلیون تومان هزینه سرانه ایجاد هر شغل در طرح معافیت بیمه کارفرمایی
ایجاد هشت هزار و ۸۳۱ فارغ التحصیل دانشگاهی هزینه‌ای بیش از ۸۳۰ هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال را در برداشت. به این ترتیب هزینه سرانه ایجاد شغل در این طرح معافیت بیمه کارفرما ۹۴ میلیون ریال است که در مقایسه با هزینه سرانه ایجاد اشتغال در هر یک از بخش‌های کشاورزی، صنعت و خدمات که به ترتیب برابر ۴۸۶ میلیون ریال، ۳۰۱ میلیون ریال و ۵۰۰ ریال است، بسیار پایین است.
یکی دیگر از مزایای اجرای طرح معافیت بیمه کارفرمایی این است که طول این دوره حمایت حداکثر ۲ سال است که فرصت مناسبی را در اختیار کارورز جذب شده قرار می‌دهد تا علاوه کسب تجربه و مهارت کافی، به اندازه‌ای ارزش افزوده ایجاد کند که علاوه بر جبران تمام هزینه‌های مربوط به تامین نیروی کار برای کارفرما سودآور باشد.
تعداد اشتغال ایجاد شده به تفکیک استان
استقابل استان‌ها از طرح معافیت بیمه کارفرمایان مختلف بوده است و اقبال بنگاه‌های اقتصادی در استان فارس به این طرح بیشتر از سایر استان‌ها بوده است و در نتیجه سال گذشته یک هزار و ۴۳۲ اشتغال در این کشور ایجاد شده است. خراسان رضوی با ۸۳۰ مورد، اردبیل با ۶۸۸ مورد و اصفهان با ۶۷۱ مورد در رتبه‌های بعدی بیشترین اشتغال ایجاد شده در طرح مورد نظر را به خود اختصاص دادند.
استقبال بنگاه‌های ۱۰ تا ۴۹ کارکن از طرح معافیت بیمه کارفرمایی
سهم بنگاه‌های اقتصادی بهره‌مند از معافیت بیمه کارفرمایی در سال ۱۳۹۸ برای کارگاه‌هایی با یک تا چهار کارکن ۳۱ درصد، کارگاه‌های دارای پنج تا ۹ کارکن ۲۲ درصد، کارگاه‌های دارای ۱۰ تا ۴۹ کارکن ۳۱ درصد و کارگاه‌های دارای ۵۰ کارگر و بیشتر ۱۶ درصد بوده است.
نتایج آمار نشان می‌دهد که بنگاه‌های اقتصادی با ۵۰ کارگر و بیشتر تمایل کمتری به استفاده از طرح معافیت بیمه کارفرمایی دارند.
تمایل شرکت‌های حقوقی به استفاده از نیروی کار ارزان
با توجه اینکه شرکت‌ها و موسسات حقوقی از سطح تخصص، پیچیدگی و تمایز بیشتری نسبت به بنگاه‌های دارای شخصیت حقیقی برخوردار هستند، به همین دلیل نیاز بیشتری به جذب نیروی کار فارغ‌التحصیل دانشگاهی داشته باشند، با این وجود از میان ۶ هزار و ۹۰۳ بنگاه اقتصادی مشمول بهره‌مندی از معافیت بیمه کارفرمایی، ۶۵.۶ درصد دارای شخصیت حقیقی و ۳۴.۴ درصد دارای شخصیت حقوقی هستند. این امر نشان می‌دهد که در انعقاد قرارداد کار، موضوع سطح تحصیلات برای طرفیت از اهمیت چندانی برخوردار نیست و کارفرما به دلیل ارزان بودن نیروی کار در این طرح و کارورز به دلیل نیاز اقتصادی اقدام به انعقاد قرارداد کار می‌کنند.
ایرنا