وقتی تخم‌مرغ مثل دلار نوسان می‌کند
یکی از سوپرمارکت‌دارهای مرکز شهر تهران می‌گوید کارتن تخم‌مرغ را هفته گذشته ۱۱۰هزار تومان خریده و امروز ۱۷۰ هزار تومان. او مردی جوان است و همان‌طور که اجناس مشتری را داخل پلاستیک می‌گذارد می‌گوید: قیمت تخم‌مرغ مثل دلار شده، روزبه‌روز تغییر می‌کند و نمی‌توان قیمت مشخصی تعیین کرد. به گفته این فروشنده «از نماینده شرکت‌ها که دلیل گرانی را می‌پرسیم فقط لبخند می‌زنند و می‌گویند قیمت‌ها زودتر از این باید بالا می‌رفت و هنوز هم بالا می‌رود.» جمالی می‌گوید: عملا قیمت تخم‌مرغ را مرغدار تعیین می‌کند. نه شرکت‌های پخش در این ماجرا دخیل هستند و نه من نوعی. او تا هفته گذشته تخم‌مرغ را دانه‌ای هزار تومان به مصرف‌کننده می‌فروخته که الان به یک هزار و ۲۰۰ تومان رسیده است: «مردم هم تعجب نمی‌کنند. از گرانی چی تعجب کرده‌اند که این دومی باشد؟ بازار هم کشش گرانی بیشتر را دارد. تا جایی که جا داشته باشد گران می‌کنند. دیگر خدا می‌داند.» یکی دیگر از فروشندگان مرکز شهر تخم‌مرغ را دانه‌ای یک هزار و ۳۰۰ می‌فروشد: «این هفته هر کارتن تخم‌مرغ را ۷۰ هزار تومان بیشتر خریدم. کارتن‌های سبک و سنگین داریم که هر دو بالای ۱۰ کیلوگرم هستند. کارتن سبک را هفته گذشته ۱۰۰ هزار تومان فاکتور کردند و این هفته ۱۶۰ هزار تومان.» حسینی دلیل افزایش قیمت را گرانی تولید می‌داند: «همیشه نماینده شرکت‌ها از گرانی مرغ و تخم‌مرغ و این موضوع که بسیاری از مرغداری‌ها کارشان را تعطیل کردند می‌گفتند. من سوپرمارکت‌دار منتظر گرانی تخم‌مرغ بودم اما خب مشتری انتظار گرانی ۳۰۰ تومانی آن هم در عرض یک هفته را ندارد.» او می‌گوید معمولا مشتری‌ها به جمله «همین چند روز پیش ارزان‌تر بود» بسنده می‌کنند و «کاری هم از دستشان برنمی‌آید. تخم‌مرغ چیزی نیست که مشتری به خاطر گرانی نخرد. باید صبحانه بچه‌اش را بدهد. صرفا سوال می‌کنند و بعد حساب و کتاب و می‌روند.» به گفته این فروشنده امکان دارد تخم‌مرغ از این هم گران‌تر شود. حسینی می‌گوید: «همه چی گران شده. از تلفنی که صحبت می‌کنیم تا پول کرایه مغازه و آب و برق. شرکت‌های پخش هرازگاهی از گرانی تخم‌مرغ صحبت می‌کردند ولی خب بعید بود که ناگهان روی هر کارتن ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان بکشند.» یکی دیگر از سوپرمارکت‌دارهای مرکز شهر تهران که تخم‌مرغ را دانه‌ای ۷۰۰ تومان می‌فروشد می‌گوید: من هنوز از خرید قبلی جنس می‌فروشم. البته قیمت تخم‌مرغ تلاونگ گران‌تر شده. اگر قرار بر ادامه گرانی باشد تخم‌مرغ باز هم جا دارد که گران شود.»
کیلویی ۱۳هزار تومان زیر قیمت تمام‌شده
شرایط در مرغداری‌ها بی‌شباهت به بازار نیست چراکه آنها هم از گرانی مواد اولیه ناراضی هستند. صاحب یکی از مرغداری‌های تهران می‌گوید: حتما ماجرای معدوم‌سازی جوجه‌های یک روزه را به خاطر دارید، آن غائله به‌دلیل نبود خوراک دام اتفاق افتاد. یعنی مرغدار و تولیدکننده چون خوراک در اختیار نداشت که به مرغ‌ها بدهد مجبور به معدوم‌سازی جوجه‌ها شد. فکر می‌کنم همین موضوع به تنهایی گویای شرایط بد مرغداری‌ها است.
محمودی که نزدیک به ۱۰ سال در این حوزه فعالیت می‌کند می‌گوید: از آذرماه سال گذشته بارها تولیدکنندگان و فعالان در این صنعت نسبت به کمبود خوراک طیور هشدار دادند اما گوش هیچ‌کس بدهکار نبود. او می‌گوید به اندازه کافی خوراک دام و طیور وارد شده و در انبارها موجود است اما دلالان آن را به قیمت گزاف می‌فروشند: برای مثال سویا را که قیمت مصوب آن ۲ هزار و ۴۵۰ تومان است کیلویی ۱۳هزار تومان می‌فروشند و ذرت یک هزار و ۳۰۰ تومانی را کیلویی ۳ هزار تومان. آن هم اگر پیدا بشود وگرنه اگر تولیدکننده‌ای آشنا نداشته باشد نمی‌تواند خوراک مرغ‌هایش را تامین کند. به گفته این تولیدکننده شیوع کرونا در کنار قدرت خرید پایین مردم باعث شده که میزان فروش مواد پروتئینی تا ۳۰ درصد کاهش یابد: «همایش‌ها، مراسم‌ها، مسافرت‌ها، رستوران‌ها و مراکز پخت و توزیع غذا تعطیل شده‌اند و به‌دلیل تعطیل شدن حدود یک ماهه اصناف و کسب‌وکارها، سطح درآمد در جامعه کاهش یافته و قدرت خرید مردم هم روزبه‌روز سیر نزولی طی می‌کند.» تولیدکننده دیگری به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید دولت تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد خوراک موردنیاز مرغداران را تامین می‌کند: «تولیدکنندگان ۷۰درصد از مواد اولیه موردنیاز را باید از طریق بازار آزاد یا بهتر است بگویم بازار سیاه تامین کنند، آن هم با چند برابر قیمت مصوب. در چنین شرایطی مسلم است که تولیدکننده قیمت را بالا می‌برد. البته مرغداران بارها نسبت به اینکه محصولات را زیر قیمت تمام‌شده می‌فروشند و باید افزایش قیمت اعمال شود هشدار دادند اما کسی گوش نکرد.» به گفته سواری اگر شرایط همین‌گونه پیش برود در آینده‌ای نه چندان دور بازار با کمبود گوشت مرغ و تخم‌مرغ روبه‌رو خواهد شد: «سویا و ذرت به‌عنوان خوراک‌های اصلی معمولا مورد بحث هستند، در صورتی‌که قیمت موادی همچون املاح و انواع پروتئین‌ها که به مرغ‌ها داده می‌شود هم بالا رفته است.» سواری می‌گوید درحال‌حاضر تولیدکننده تخم‌مرغ را کیلویی ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان می‌فروشد در صورتی که با توجه به هزینه‌ها نرخ حساب‌شده باید کیلویی ۲۲ هزار تومان باشد.
دنیای اقتصاد