عصر امروز نشست بررسی طرح تحول بازار و صنعت خودرو سبک در اندیشکده سیاستگذاری امیرکبیر برگزار شد و روح الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس به عنوان طراح طرح در کنار کارشناسان صنعت خودرو به بیان نظرات خود پرداختند.
در این نشست ایزدخواه در خصوص ریشه مشکلات و نابسامانی‌های بازار خودرو گفت: در حال حاضر کشور از نظر ظرفیت تولید خودرو مشکلی ندارد اما به دلیل سازوکار غیر شفاف توزیع خودرو، بازار خودرو دچار نابسامانی شده است.
وی افزود: خودرو هم مانند زمین وقتی از حالت کالای مصرفی به کالای سرمایه‌ای تبدیل می‌شود، نابسامانی‌هایی را ایجاد کرده و باعث نارضایتی مصرف کننده واقعی می‌شود.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس خاطر نشان کرد: بر همین اساس در اولین جلسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره بازار خودرو بحث شد و این موضوع به عنوان اولویت کمیسیون مطرح شد و در نهایت با همکاری اندیشکده‌ها و منتقدین، طرحی تحت عنوان طرح تحول بازار و صنعت خودرو سبک آماده و به مجلس ارائه شد.
ایزدخواه ادامه داد: این طرح بعد از اعلام وصول در کمیسیون صنایع و معادن مجلس در حال بررسی است تا بعد از انجام کار کارشناسی به صحن علنی فرستاده شود.
اصلاح سازوکار توزیع خودرو با طرح جدید مجلس
وی خاطر نشان کرد: مبنای طرح تحول بازار و صنعت خودرو سبک اصلاح توزیع خودرو با عرضه خودرو در بورس کالا است و تلاش شده است تا با استفاده از سازوکار بورس از فروش خودرو از درب پشتی خودروسازها جلوگیری شود.
عضو کمیسیون صنایع و معادن افزود: در کشور قیمت گذاری دستوری همانند قیمت گذاری آزاد جوابگو نبوده است اما با عرضه خودرو در بورس و تنظیم گری دولت امید می‌رود که خودرو با قیمت منطقی به دست مصرف کننده واقعی برسد.
ایزدخواه با دفاع از شفافیت بورس گفت: بر اساس طرح تحول بازار و صنعت خودرو سبک به هر کد ملی فقط یک مدل خودرو در سال تعلق می‌گیرد تا دلال‌ها نتوانند با خرید تعداد زیادی خودرو بازار را به هم بریزند.
وی ادامه داد: البته یک پیشنهادی هم اخیراً مطرح شده است مبنی بر اینکه خودرو صفر تا دو سال پس از تولید مشمول مالیات بر فروش شود که اگر این نکته هم به طرح اضافه شود، تقاضا سرمایه‌ای به حداقل می‌رسد.
بورس خودرو دست دلالان را از بازار کوتاه می‌کند
این نماینده مجلس در خصوص کشف قیمت تعادلی خودرو در بازار بورس گفت: اگر قیمت تعادلی خودرو در بورس بالاتر از قیمت تمام شده باشد از اختلاف قیمت بین قیمت بورس و قیمت تمام شده، مالیات گرفته می‌شود تا رانت موجود به جای اینکه به جیب دلالان یا خودروساز برود در اختیار دولت قرار گرفته و صرف افزایش تولید خودرو شود تا به این ترتیب قیمت خودرو هم پایین بیاید.
ایزدخواه ادامه داد: در طرح تحول بازار و صنعت خودرو سبک، پیشنهاد شده است تا از مالیات اخذ شده از بورس خودرو، ۲۰ درصد به خزانه رفته و صرف توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی شود و ۷۰ درصد هم به خودروسازها وام کوتاه مدت داده شود تا تولید خود را افزایش دهند. در این میان فقط ۱۰ درصد برای پاداش به خودرو سازان در نظر گرفته شده است تا اگر عرضه خودرو آنها بالا بود به تشخیص شورای رقابت به خودرو سازان تعلق گیرد.
سهامداری چند لایه در طرح مجلس ممنوع شده است
در بخش دیگری از نشست میلاد بیگی، مدیر گروه صنعت اندیشکده امیرکبیر در خصوص طرح تحول بازار و صنعت خودرو سبک گفت: در این طرح به حوزه‌های اصلی صنعت خودرو یعنی سهامداری شرکت‌های خودرو سازی، اصلاح شیوه قیمت گذاری و سازوکار توزیع خودرو پرداخته شده است و مثلاً در موضوع سهامداری، شرکت‌های خودرو سازی از داشتن سهام لایحه‌ای و چرخشی منع شده اند که این موضوع گام مثبتی روبه جلو است.
وی در خصوص معایب شیوه فعلی قیمت گذاری خودرو نیز گفت: تا وقتی قیمت خودرو سرکوب می‌شود، خودروساز انگیزه‌ای برای افزایش تولید ندارد زیرا هر خودرو جدیدی که تولید کند یعنی هزینه جدیدی بر خود تحمیل کرده است که این موضوع در میان مدت منجر به کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها می‌شود.
این کارشناس صنعت خودرو در خصوص عرضه خودرو در بورس نیز بیان کرد: در حال حاضر بازار خودرو کشور سطحی و کم عمق است و برای همین هم قیمت سازی در آن به آسانی در آن صورت می‌گیرد در نتیجه اگر خودرو در بورس به فروش برسد هم عمق بازار بیشتر می‌شود و هم به دلیل شفافیت قیمت سازی‌ها تعطیل می‌شود.
افزایش تولید موجب کاهش قیمت تعادلی می‌شود
رسول سلیمانی، کارشناس صنعت خودرو نیز سخنران دیگر این نشست بود که در خصوص طرح جدید مجلس گفت: طرح تحول بازار و صنعت خودرو سبک بر روی افزایش تولید برای کاهش نقطه تعادلی قیمت متمرکز است که افزایش تولید در نهایت منجر به کاهش قیمت تمام شده کارخانه هم می‌شود.
وی خاطر نشان کرد: در این طرح با اخذ مالیات از تفاوت قیمت بین کارخانه و بورس عملاً رانت فعلی را حذف می‌کند که این کار باعث کاهش تقاضا سرمایه‌ای موجود در بازار خودرو می‌شود.
این کارشناس صنعت خودرو همچنین عنوان کرد: تعیین فرمول از سوی شورای رقابت به جای تعیین قیمت مزیت دیگری است که طرح تحول بازار و صنعت خودرو سبک دارد چرا که سابقه قیمت گذاری شورای رقابت مثبت نبوده و برخی مواقع علیرغم افزایش هزینه‌ها، قیمت کارخانه را افزایش نمی داده است.
سود بیشتر خودروسازها در گرو افزایش ایمنی است
ایزدخواه در ادامه این نشست عنوان کرد: شاخص‌هایی برای فرمول جدید تعیین قیمت تمام شده خودرو پیشنهاد شده است که در آن مولفه‌هایی مانند مصرف سوخت، ایمنی و صادرات خودرو هم در نظر گرفته شده است و مثلاً اگر خودرو ساز یک ستاره استاندارد ایمنی خودرو را افزایش بدهد، می‌تواند یک واحد درصد بیشتر سود کند.
وی در خصوص خودروهای اسقاطی هم گفت: در این طرح خودروسازها مکلف شده‌اند تا به ازای هر ۵ خودرو جدیدی که تولید می‌کنند، حداقل یک خودرو را اسقاط کنند که این موضوع به افزایش اسقاط خودروها فرسوده کمک خواهد کرد.
صنایع نظامی می‌توانند به صنعت خودرو ورود کنند
این نماینده مجلس ضمن انتقاد از سهامداری لایه‌ای شرکت‌های خودرو سازی خاطر نشان کرد: در این طرح سهامداری لایه‌ای و چرخشی برای خودروسازی‌ها ممنوع شده و خودرو سازی ها موظف هستند با فاصله کمی بعد از لازم الاجرا شدن قانون، سهام‌های لایه‌ای و چرخشی خود را بفروشند.
این نماینده مجلس اظهار داشت: در این طرح فرصتی هم برای صنایع نظامی در نظر گرفته شده است تا بتوانند تا با رعایت قوانین و شفافیت کامل به صنعت خودرو ورود کنند و برای مثال با توجه به دانش فناورانه بالایی که دارند به انتقال فناوری در صنعت خودرو بپردازند.
مهر