در حال حاضر حدود هشت میلیون کالا در گمرک و بنادر موجود است که ۳.۵ میلیون تن آن کالاهای اساسی و ۳.۵ میلیون تن کالاهای غیر اساسی غیر کانتینری است که بیش از ۸۰ درصد آن را مواد اولیه، مواد واسطه ای، اجزا و قطعات و ماشین آلات مربوط به واحدهای تولیدی تشکیل می دهند ، بیش از ۲۵ هزار دستگاه کانتینر پر وارداتی نیز در بنادر و گمرک موجود است.
این حجم از کالا در حالی در گمرکات دپو شده که مشکل عمده آنها به تامین ارز بر می گردد؛ به طوری که در رابطه با کالاهای اساسی بخش عمده ای از آنها در انتظار تامین ارز هستند؛ بعضی به صورت اعتباری خریداری و به بنادر حمل شده اند و اسناد مالکیت نیز در اختیار خریدار داخلی قرار دارد و بخشی دیگر هنوز مالکیت به صاحب کالا منتقل نشده بود.
از سوی دیگر با وجود اینکه در مورد پنج قلم کالای اساسی قرار شد بدون ارائه کد رهگیری بانک به فوریت ترخیص شوند اما صاحبان کالا به دلیل اطمینان از تامین ارز رسمی یا ترجیحی در آینده از این تسهیلات استقبالی نکردند.
در مورد کالاهای غیر اساسی نیز اصلی ترین مشکل جهت ترخیص به عدم انتقال ارز و مالکیت این کالاها و عدم قرار گیری در صف تامین ارز بانکی بر می گشت.
اما طی سفر اخیر معاون اول رئیس جمهور به همراه مسئولانی از وزارت صمت، گمرک و بنادر و راه و شهرسازی به استان هرمزگان و بازدید از بندر شهیدرجایی بندرعباس، در رابطه با تعیین تکلیف کالاهای موجود در گمرک و بنادر تصمیماتی اتخاذ شد تا بتوانند به سرعت آنها را ترخیص کنند.
آنطور که ارونقی -معاون فنی و امور گمرکی ایران -در مورد نتیجه بازدید از بنادر و تعیین تکلیف کالاها توضیح داده است، مقرر شد بانک مرکزی در مورد اقلام و کالاهایی که به صورت اعتباری خریداری و اعلامیه تامین ارز برای آنها صادر شده به سرعت از گمرک خارج خواهند شد. همچنین درباره کالاهایی که هنوز اسناد به دست خریدار نرسیده و مشکل انتقال ارز داشتند نیز نسبت به تامین ارز آنها اقدام می شود.
در مورد کالاهای غیر اساسی نیز که حدود ۳.۵ میلیون تن در گمرک و بنادر موجودی دارند قرار است متعاقب نظر وزارت صمت و گمرک و اعلام به بانک مرکزی به قید فوریت نسبت به تامین منشأ ارز این اقلام اقدام و ترخیص شوند.
در حالی گره ارزی از موانع ترخیص کالاهای وارداتی به شمار می رود که اخیرا همتی رئیس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرده بانک مرکزی آماده ترخیص کالاهای اساسی و مواد اولیه تولید است؛ به طوری که وارد کنندگانی که در حال حاضر کالاهای شامل مواد اولیه و قطعات خط تولید را در گمرک دارند اگر ثبت سفارش را به بانک مرکزی اعلام کنند این بانک نیز ظرف ۲۴ ساعت تخصیص ارز را انجام می دهد.
همچنین بر اساس اعلام رئیس کل بانک مرکزی در مورد کالاهای اساسی نیز اگر هنوز وارد کنندگان کالاهایی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد شده مشکل تامین ارز دارند، در صورت مراجعه به بانک مرکزی و بر اساس روش تعهدی این تعهد به آنها داده می شود که ظرف سه ماه آینده ارزشان تامین شود.
مشکل دپو و ترخیص کالاهای وارداتی در گمرک و بنادر موضوع جدیدی نیست و سال هاست که واردکنندگان و دستگاه های ذیربط با آن مواجه هستند که البته در دو سال اخیر به صورت جدی تری پیگیری شده و اقداماتی در این رابطه صورت گرفت و دستورالعمل ها و بخشنامه هایی در دستور کار بود، اما به هر حال همچنان این مشکل عمدتا به دلیل مسایل ارزی پابرجا ماند که به نظر می رسد با توافقات اخیر تا حدی این مسئله برطرف شده و موجب تخلیه میلیون ها تن کالا از گمرک و بنادر شود.
این در حالی است که به گفته معاون فنی گمرگ احتمالا ظرف چند روز آینده تصمیمات اتخاذ شده اجرایی و گمرک نسبت به ترخیص کالاهای دپو شده اقدام خواهد کرد.
ایسنا