رمز ارزها نوعی پول دیجیتال هستند که به صورت فیزیکی معامله نمی‌شوند بلکه تنها در بستر فضای مجازی قابلیت معامله دارند و برای خرید و فروش آنلاین مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، این نوع پول‌ها مستقل و بدون وابستگی به یک بانک مرکزی عمل می‌کنند. از آنجا که این صنعت سابقه چندانی در کشور ما ندارد، در افکار عمومی شناختی نسبت به رمز ارزها وجود ندارد و تاکنون این صنعت امکان رشد و گسترش آن در کشور فراهم نشده است.
جدیدترین دستورالعمل استخراج رمز ارزها
در این زمینه، جدیدترین دستور العمل استخراج رمز ارزها اعلام شده است که طبق آن رمز ارزهای استخراج شده تنها برای تأمین ارز واردات کشور و بر اساس مقرراتی که بانک مرکزی تعیین می‌کند، قابل مبادله خواهند بود. همچنین، استخراج کنندگان باید رمز ارز دست اول تولید شده را تا سقف مجاز و به صورت مستقیم (بدون واسطه) به کانال‌های معرفی شده بانک مرکزی عرضه کنند.
علیرضا شامخی_تحلیلگر رمز ارز درباره تصمیمات جدید برای استخراج رمز ارزها با بیان اینکه آیین نامه سال گذشته به اندازه کافی صنعت رمز ارز را دچار اختلال کرده، گفت: آیین نامه قبلی، استخراج رمزارز را با ریسک ریالی در بخش هزینه‌ها مواجه کرده بود. حالا با اضافه شدن بندهای جدید به این آیین‌نامه، چند ریسک دیگر هم به این صنعت افزوده شده است.
وی در خصوص ریسک ریالی گفت: هیچ صنعتی در کشور نیست که برق ۹۶۰ تومانی به آن بدهند. حتی به کارخانه‌های فولاد برق یارانه‌ای داده می‌شود تا هزینه‌های عملیاتی آن کاهش یابد. اما صنعت استخراج رمزارز بر خلاف بسیاری از صنایع، یارانه‌ای و اعانه‌ای نیست. علیرغم این موضوع، علاوه بر قیمت ۹ برابری برق در آیین‌نامه قبلی که منجر به بالا رفتن وحشتناک هزینه‌های عملیاتی تولیدکنندگان رمزارز شده، راه‌های درآمدزایی آنها نیز بر اساس آیین‌نامه جدید بسته شده است.
وزارت نیرو امکانات فنی برای تشخیص میزان تولید رمزارز را ندارد
شامخی در مورد محاسبه میزان تولید رمزارز، توضیح داد: چه تضمینی وجود دارد که وزارت نیرو تخمین درستی از ظرفیت فارم داشته باشد؟ وزارت نیرو صرفا می‌تواند میزان برق مصرفی را اندازه‌گیری کند و نه میزان پردازش را. میزان پردازش به مدل دستگاه وابسته است. حتی در طول یک شبانه‌روز، نرخ تولید در نوسان است. به علاوه اینکه دستگاه نرخ خرابی داشته و به دلایل متعدد متوقف می‌شود. حالا وزارت نیرو با چه امکاناتی می‌خواهد نرخ تولید را مشخص کند؟ بعید می‌دانم این موضوع در دنیا سابقه داشته باشد.
وی افزود: از یک طرف دیگر، در آیین‌نامه سقف تولید مشخص شده است. مگر این صنعت یارانه‌ای دریافت می‌کند که سقف تولید برای آنها مشخص شده است؟ نه تنها یارانه‌ای دریافت نمی‌کند، بلکه طبق آیین‌نامه بیمه، مالیات و ارزش افزوده را نیز پرداخت خواهد کرد. پس با چه توجیهی، سقف تولید در نظر گرفته می‌شود؟
دستورالعمل جدید استخراج رمز ارزها مبهم است
این کارشناس رمز ارز دستورالعمل جدید برای استخراج رمز ارزها را مبهم دانست و ادامه داد: در این آیین‌نامه قید نشده که بانک مرکزی قرار است بر اساس چه مرجعی، رمزارزهای تولیدی را قیمت‌گذاری کند؟ در کجای دنیا، مرجع قیمت‌گذاری دلاری رمزارزها بانک مرکزی است؟ چرا در آیین نامه قید نشده که قیمت هر بیت‌کوین از کدام مرجع گرفته می‌شود؟ ثانیا مشخص نشده که با کدام نرخ تبدیل دلار به ریال خریداری شود؟ قبلا تولیدکنندگان این امکان را داشتند که رمزارز خود را با قیمت روز در بازار به ریال، دلار یا تتر تبدیل کنند. در آیین‌نامه قبلی، امکان صادرات و تخفیف مالیاتی در نظر گرفته شده بود. حالا آیین‌نامه جدید این حقوق را ملغی کرده و جذابیت‌های این صنعت را از بین برده است.
وی افزود: به فعالان صنعت رمز ارز الزام می‌شود تا میزان تولیدات خود را به بانک مرکزی اعلام کنند که می‌توان گفت تقریبا با هیچ صنعتی اینگونه برخورد نمی‌شود. بر اساس چه قانونی چنین نظارتی توسط دولت بر این صنعت الزام شده است؟ فعالان این صنعت مانند دیگران، اظهارنامه مالیاتی پر خواهند کرد و در صورتی که ممیز احساس کند که اشکالی در اظهار وجود دارد، می‌تواند تحقیقات بیشتری کرده یا پرونده را علی‌الراس کند.
زیر سوال رفتن مدل درآمدزایی این صنعت با آیین نامه جدید
این کارشناس در مورد مدل درآمدی این صنعت گفت: مدل درآمدی این صنعت مانند سایر کالاها نیست که به محض تولید در بازار عرضه شود. بلکه نگهداری شده و در یک قیمت مناسب در بازار فروخته می‌شود. شاید در هنگام استخراج، حاشیه سود آن پایین بوده ولی بعد از گذشت زمان، قیمت آن بالا رفته و تولیدکننده آن را در قیمت بالا به فروش برساند. آیین‌نامه جدید، این مدل درآمدی را زیر سوال برده است. چرا که به محض دستور بانک مرکزی، بایستی آن را در اختیار بانک مرکزی قرار دهد. حالا با این قیمت‌های نوسانی که گاه در چند روز قیمت حدود ۵۰ درصد کاهش می‌یابد، حساب ضرر و زیان ناشی از تسعیر این دارایی مالی با کیست؟ بر اساس آیین‌نامه قبلی، معامله کنندگان باید ریسک خطرپذیری را قبول کنند. آیا بانک مرکزی حاضر است به عنوان یکی از طرف‌های معامله، ریسک‌های ناشی از آن را قبول کند؟
افزایش ریسک ورود به صنعت رمز ارز
شامخی افزود: مسئولین تصور می‌کنند که استخراج بیت‌کوین به معنی دستگاه چاپ پول است. هیچ اطلاعی در مورد هزینه سرمایه‌گذاری و هزینه عملیاتی آن ندارند. از این رو، هر محدودیتی که می‌توانستند را در این آیین‌نامه اعمال کرده‌اند. ریسک عملیاتی، ریسک متهم شدن به کم‌اظهاری، ریسک قیمت‌گذاری و ریسک نرخ تبدیل را به این صنعت اضافه کرده‌اند.
وی در مورد اثرات این آیین‌نامه، اظهار کرد: این آیین‌نامه در ظاهر یک مجوز فعالیت صنعتی است ولی در عمل منجر به تعطیلی و زیرزمینی شدن این صنعت شده است. بسیاری از تولیدکنندگان بعد از تصویب آیین‌نامه قبلی، از روش‌های زیرزمینی استفاده می‌کنند که کشف آن سخت است. تولیدکنندگان مهم نیز در حال مذاکره و انتقال فارم خود به خارج از ایران هستند. در این آیین‌نامه نه دقت‌های فنی وجود دارد و نه دقت‌های مربوط به تضمین درآمد.
ایسنا