یکی از مهمترین دلایل توجه به جایگزینی، تشدید تحریم‌هاست که باتوجه به سهم 85 درصدی نژادهای وارداتی در بازار کشور اهمیت پیدا می‌کند. اما ظریب تبدیل پایین دان به گوشت جوجه نژاد آرین نسبت به خارجی‌ها از مشکلاتی است که سال‌ها پیش موجب شد بازار را به رقبای خارجی خود واگذار کند. حال سوال اینجاست که به رغم اهمیت توجه به نژاد آرین ایرانی، آیا حذف جوجه‌های وارداتی در شرایطی که نژاد داخلی بازده کمی دارد و نهاده‌های دامی با هزینه بالا وارد کشور می‌شود توجیه‌پذیر است؟
در دنیا فقط 8 کشور: آمریکا، انگلیس، برزیل، هلند، هند، آلمان، فرانسه و ایران توانسته‌اند تولید مرغ لاین را در اختیار داشته باشد. به رغم آنکه ایران تولید مرغ لاین را دارد، اما در حال حاضر جوجه یک روزه نژاد لاین راس انگلیس، هوبارد فرانسه و لاین کاپ آمریکایی بیش از 85 درصد سهم جوجه‌ریزی واحدهای مرغداری ایران را دارند.
سال گذشته مشکلاتی درباره تامین جوجه یک روزه وارداتی پیش آمد، این امر موجب شد پس از سال‌ها بار دیگر به لاین مرغ آرین ایرانی توجه شود.
تاریخچه حضور نژاد مرغ آرین که بسیاری آن را به اشتباه سویه ایرانی می‌دانند به سال 1356 باز می‌گردد زمانی که یک گله مرغ لاین نژاد آربوراکرز از آمریکا به کشور وارد و در مرغداری در منطقه بوئین زهرا قزوین مستقر شد. در ادامه آن و در راستای حفظ این نژاد اصیل در سال 62 طرح احداث مجتمع پرورش و اصلاح نژاد مرغ لاین در منطقه بابل کنار استان مازندران تدوین و مورد تصویب قرار گرفت.
مجتمع مرغ لاین ایران با نام آرین به صورت رسمی از سال 69 با ورود یک گله از نژاد هایبرو هلندی در یک هزار و 137 هکتار از اراضی جنگلی شمال کشور (مازندران) راه اندازی شد و تا امروز مرغ‌های لاین، اجداد و مادر گوشتی و تخم‌گذار آرین در این مرکز نگهداری و تامین می‌شود.
در گذشته نه چندان دور 70 درصد مرغ کشور از نژاد آرین متعلق به ایران تامین می‌شد. اما نژاد آرین با حضور رقبای خارجی در بازار خیلی زود میدان را برای آنها خالی کرد.
کارشناسان ظریب تبدیل پایین نژاد آرین ( تبدیل دان به گوشت) را دلیل جا ماندن نژاد آرین از رقبای خارجی می‌دانند. موضوعی که به رغم اهمیت تکیه بر تولید داخل، در شرایطی که نهاده‌های دامی با نرخ بالایی تامین می شود بسیار حائز اهمیت است.
حاضر به استفاده‌ایم به شرط تضمین بازده مناسب
حبیب اسدالله نژاد، نائب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی ایران، با تاکید بر اینکه مرغداری نیز مانند هر فعالیت اقتصادی با صرف هزینه کم و بازده بیشتر توجیه اقتصادی دارد، افزود: هر آنچه که موجب می‌شود هزینه تولید افزایش یابد و عملکرد کاهش یابد مقرون به صرفه نیست.
وی ادامه داد: در حقیقت تولیدکننده به دنبال آن است که با کمترین هزینه بیشترین بازده را دریافت کند.
به گفته اسدالله نژاد؛ نژاد آرین از این ویژگی مهم اقتصادی برخودار نیست.
وی اظهار کرد: علاوه بر ظریب تبدیل نامناسب، کیفیت لاشه مرغ نژاد آرین نیز نسبت به رقبای خارجی پایین‌تر است.
اسدالله نژاد از دیگر مشکلات نژاد آرین وزن‌گیری پایین پس از 40 روزگی دانست.
وی با اشاره به سلیقه مردم ایران برای مصرف مرغ با وزن بالا، اظهار کرد: مرغ‌های زیر سن 38 تا 40 روزگی وزن کمی دارند که مطابق به سلیقه مصرف‌کننده داخلی نیست.
اسدالله نژاد معتقد است؛ سال ها غفلت از اصلاح ژنتیکی نژاد مرغ آرین در ایران موجب شده این نژاد نه تنها در دنیا بلکه در کشور تولیدکننده خود نیز مشتری نداشته باشد.
وی تاکید کرد: مرغداران ایرانی حاضرند با افتخار تولید داخلی را استفاده کنند به شرط آنکه تضمینی داده شوند که زحمات و سرمایه مرغدار با استفاده از جوجه نژاد لاین هدر نرفته و حفظ شود.
باید به فکر روزهای اضطرار بود
همچنین محمدعلی کمالی سروستانی، مشاور عالی اتحادیه مرغداران گوشتی ایران، با تاکید بر اینکه برای حضور نژاد آرین در بازار ابتدا باید مشکلات آن مرتفع شود، افزود: هر اقدامی در حوزه کالای اساسی باید با در نظر گرفتن شرایط تولید و بازار انجام شود.
وی ادامه داد: نباید انتظار داشت بدون برطرف کردن مشکلات نژاد آرین و در نظر گرفتن شرایط بازار، مرغداران از این نژاد استقبال کنند.
کمالی سروستانی نیز از جمله مهمترین مشکلات نژاد آرین را ظریب تبدیل پایین و عدم وزن گیری مناسب پس از سن 40 روزگی برشمرد.
وی تصریح کرد: مرغ نژاد آرین 20 درصد کمتر از رقبای خارجی خود در دوره پرورش وزن می‌گیرد و رشد آن از سن 40 روزگی به بعد تقریبا متوقف می‌شود.
به گفته کمالی سروستانی؛ 70 درصد هزینه تمام شده تولید را نهاده‌های دان تشکیل می‌دهد و تنها 11 درصد آن مربوط به جوجه یک روزه است، به عبارت دیگر هزینه‌ای که نهاده‌های دان به مرغدار تحمل می‌کند بسیار بیشتر از هزینه جوجه یکروزه است.
وی ادامه داد: در شرایطی که قیمت نهاده‌های دامی بسیار بالا است عاقلانه استفاده از نژادی است که با خوردن دان کمتر گوشت بیشتری تولید کند.
کمالی سروستانی یادآور شد: با این حال باید شرایط اضطرار را نیز در نظر گرفت و به این نکته توجه داشت اگر روزی کشورهای دیگر نخواهند نیاز ما را برای تولید جوجه یک روزه تامین کنند چه باید کرد؟
وی حفظ لاین آرین کشور همراه با انجام امور تحقیقاتی برای بدست آمدن نژاد تجاری و اقتصادی‌تر را راهکار روزهای اضطرار دانست.
کمالی سروستانی فرهنگسازی برای مصرف مرغ با وزن کمتر را از دیگر موارد ضروری برای اقدام جایگزینی نژاد خارجی با نژاد آرین متعلق به ایران عنوان کرد.
ایلنا