از آبان سال ۱۳۹۸ که عضویت آزمایشی ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا آغاز شد، هنوز میزان تجارت مشترک دو طرف به اهداف ابتدایی در نظر گرفته شده نرسیده است. جدای از نیازهای ابتدایی و زیرساخت‌های تجاری، دو عامل تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا، باعث شده میزان تجارت مشترک چندان افزایش پیدا نکند.
با این وجود اما فرصت ایران برای ارزیابی شرایط این اتحاد اقتصادی و نهایی شدن عضویتش چندان طولانی نیست. بر اساس برنامه ریزی ابتدایی صورت گرفته گام نخست عضویت ایران سه ساله برنامه ریزی شده و پس از آن دو طرف در صورت موافقت می‌توانند برای دائمی شدن این عضویت برنامه ریزی کنند.
در حال حاضر تعدادی از کالاهای دو طرف برای صادرات و واردات از تعرفه ترجیحی بهره مند شده اند اما آنطور که رئیس سازمان توسعه تجارت می‌گوید، هدف نهایی، دست یابی به تجارت آزاد با اعضای اتحاد اوراسیا است.
زادبوم گفته: اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل پنج کشور روسیه، قزاقستان، قزقیزستان، ارمنستان و بلاروس است و این پنج کشور با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مختلف کنار هم قرار گرفته‌اند که محوریت این اتحادیه کشور روسیه است. تجارت با سه کشور همسایه ارمنستان، قزاقستان و روسیه از اهمیت بالایی برای ایران برخوردار است و در راستای همگرایی اقتصادی با این کشورها است؛ لذا با توجه به روابط سیاسی ایران و روسیه و سایر کشورهای عضو اتحادیه، اهمیت این اتحادیه و توسعه روابط با آن خود را بیشتر نشان می‌دهد.
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه با تبدیل موافقت‌نامه تجارت موقت به موافقت‌نامه تجارت آزاد می‌توانیم تجارت آزاد بین ایران و پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا را توسعه دهیم، گفت: موافقت‌نامه تجارت موقت ایران و اوراسیا از ۵ آبان ۱۳۹۸ اجرایی شده و یک سال بعد از آن مذاکرات موافقت‌نامه تجارت آزاد آغاز شد. از ۵ آبان ۱۳۹۹ مذاکرات تجارت آزاد را شروع کردیم و این مذاکرات باید ظرف دو سال به نتیجه برسد. در نتیجه جمعا ظرف سه سال ما می‌توانیم به موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و این پنج کشور دست یابیم. در حال حاضر موافقت‌نامه تجارت موقت برای ۸۶۲ قلم کالا منعقد شده و پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات، ظرف دو سال آینده موافقت‌نامه تجارت موقت به موافقت‌نامه تجارت آزاد تبدیل می‌شود.
در کنار اتحادیه اوراسیا و محوریت روسیه، ایران در ماه‌های گذشته مذاکراتی را با چند کشور دیگر برای آزادسازی تجارت و کاهش رقم تعرفه‌ها آغاز کرده که به گفته رئیس سازمان توسعه تجارت، امکان دست یابی به آنها در آینده نزدیک وجود دارد. به این ترتیب تا کمتر از دو سال دیگر مشخص می‌شود که آیا ایران در اوراسیا کارنامه موفقی داشته و درهای اقتصادش را به روی اعضای این اتحادیه و به طور خاص روسیه باز می‌کند یا نیاز به تداوم مذاکرات و فراهم کردن مقدمات بیشتری وجود دارد.
ایسنا