نخستین بار در سال ۹۰ ایران و عراق برای احداث این خط آهن، تفاهم نامه‌ای امضا کردند که اجرایی نشد؛ در سال ۹۳ بار دیگر تفاهم نامه احداث راه آهن شلمچه-بصره میان تهران و بغداد به امضا رسید.
طبق این تفاهم‌نامه‌ها ایران متعهد به طراحی و ساخت یک پل بر روی اروند و طرف عراقی موظف به احداث ۳۲ کیلومتر خط آهن از مرز شلمچه تا ایستگاه راه‌آهن بصره در خاک عراق شد.
همه ۳۲ کیلومتر مذکور در خاک عراق قرار دارد؛ ۹۰۰ متر نیز عرض رودخانه شط العرب (بهمنشیر) است که ایران قول ساخت پل بر روی آن را داده است. با این حال این پروژه بعد ده سال هم چنان با بدقولی طرف عراقی روی زمین مانده بود.
«محمد اسلامی» وزیر راه و شهرسازی در نیمه دوم اسفند ماه سال گذشته در سفری که به بغداد و بصره داشت، علاوه بر دیدار با «ناصر حسین بندر»، وزیر حمل‌ونقل جمهوری عراق، توانست با «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر این کشور هم ملاقات کرده و رایزنی‌ها در خصوص این خط آهن را تقویت کند.
اهمیت خط آهن شلمچه- بصره از آن جهت است که خط آهن عراق از بصره تا کربلا متصل بوده و می‌تواند به عنوان خط مسافرت ریلی زائران ایرانی مورد استقبال قرار گیرد و هم اینکه از سمت شرق عراق به اردن و شمال شرق به سوریه متصل است و می‌تواند زمینه دسترسی ایران به بازارهای سوریه را هم فراهم کند.
امروز «محمود غفاری» معاون برنامه ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی خبر داده است عملیات احداث این محور ریلی به طول ۳۵ کیلومتر با سرمایه گذاری بخش خصوصی به ارزش تقریبی ۱۰۰ میلیون یورو به زودی وارد مرحله اجرا می‌شود.
غفاری در جلسه مشترک بررسی و آغاز عملیات اجرایی و تکمیل محور شلمچه – بصره با حضور نمایندگان سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل، شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: طی هفته آتی تمام مشکلات و ابهامات موجود در خصوص اجرایی کردن مصوبه هیات وزیران و تامین مالی این طرح برطرف خواهد شد.
وی با اشاره اینکه احداث این محور نقش مهمی در ایجاد تعامل منطقه‌ای، زیارتی و جابه‌جایی مسافر و کالا بین دو کشور همسایه خواهد داشت، افزود: امیدواریم به یاری خداوند حداکثر ظرف یک ماه آینده شاهد کلنگ‌زنی این پروژه مهم و زیرساختی باشیم.
ایرنا