کارشناسان اقتصادی از سال گذشته به عنوان بدترین سال اقتصادی کشور نام می‌برند که آمارها از میزان نقدینگی و تورم نیز حاکی از این وضعیت دارد.
تازه‌ترین آمار بانک مرکزی از وضعیت نقدینگی در سال گذشته بیانگر این است که نرخ رشد نقدینگی در سال گذشته به ۴۰.۶ درصد رسید که بالاترین نرخ رشد نقدینگی طی ۴۳ سال اخیر است.
در این زمینه، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که حجم نقدینگی در پایان سال گذشته با ۴۰.۶ درصد افزایش نسبت به پایان سال ۱۳۹۸ همراه بوده و دلیل عمده رشد نقدینگی در سال گذشته را افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی اعلام کرده است.
نقدینگی، پارسال رکورد ۴۳ ساله را شکست
نگاهی به میزان نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که نقدینگی معادل ۲۴۷۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بوده است و با افزایش ۴۱ درصدی این متغیر تا پایان فروردین سال گذشته به عددی معادل ۳۴۸۵ هزار و ۶۶۱ میلیارد تومان می‌رسد.
همچنین، حجم نقدینگی و پایه پولی در پایان فروردین‌ماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ به ترتیب معادل ۰.۴ و ۱.۲ درصد رشد داشته است.
برآوردها بیانگر این است که میزان رشد نقدینگی در سال گذشته بالاترین نرخ رشد نقدینگی طی ۴۳ سال اخیر است.
در این زمینه، وحید شقاقی - یک کارشناس اقتصادی - می‌گوید که طی سال گذشته روزانه بالغ بر ۲۵۰۰ میلیارد تومان نقدینگی خلق شد و در حال حاضر نقدینگی موجود در اقتصاد به سمت بازار رمزارزها و سپرده گذاری بلند مدت در بانک‌ها رفته است.
از سوی دیگر، از آنجا که در پی تشدید رشد نقدینگی تورم نیز صعودی می‌شود، تغییرات این متغیر نیز رکورد ۷۵ ساله را شکسته است؛ به‌گونه‌ای که برخی نمایندگان مجلس اعلام کردند نرخ تورم در فروردین از ۵۰ درصد عبور کرده است.
همچنین، جدیدترین اطلاعات مرکز آمار درباره نرخ تورم در اردیبهشت ماه نیز حاکی از عبور این متغیر از ۴۱ درصد است.
که به اعتقاد شقاقی، تورم فقط از کانال بانک مرکزی نباید دیده شود، بلکه برای تعادل بین رشد نقدینگی و رشد اقتصادی باید ناترازی تجاری بودجه‌ای و مالی حل شود تا تورم به ۹ تا ۱۰ درصد برسد.
به اعتقاد این اقتصادان، بانک مرکزی در یکی - دو سال اخیر توانسته است در مقابل بحث ناترازی بودجه‌ای بایستد و سیاست‌های پولی خود را انجام دهد، اما استقراض دولت از صندوق توسعه ملی، دلیل اصلی رشد نقدینگی بوده است.
همچنین، موسی شهبازی - کارشناس دیگر اقتصادی - نیز معتقد است که نظام بانکی ما بیش از هزار هزار میلیارد تومان ناترازی دارد که به دلیل ضعف بانک مرکزی در کنترل خلق پول به وسیله بانک‌ها بوده و رشد نقدینگی کشور از ناترازی بودجه‌ای و مالی تحت تأثیر قرار گرفته است.
به اعتقاد او، وابستگی بانک مرکزی به دولت موجب شده است کنترلی روی بانک‌ها نداشته باشد.
این درحالی است که همتی درباره اقدامات بانک مرکزی برای مدیریت نقدینگی و تورم، مواردی چون سیاست‌گذاری پولی در چارچوب هدف‌گذاری تورم با استفاده از عملیات بازار باز، هدف‌گذاری میانی نرخ سود بازار بین بانکی به شکل تعیین نرخ سود سیاستی، هدایت نرخ سود و مدیریت نقدینگی در بازار بین بانکی به سمت نرخ سود سیاستی (هدف) را در راستای دستیابی به تورم نام برده است.
لازم به ذکر است که تورم هدف‌گذاری توسط بانک مرکزی محقق نشده و رئیس کل بانک مرکزی دلیل آن را شوک ارزی در مهر سال گذشته دانسته و معتقد است این بانک را از مسیر تحقق تورم ۲۲ درصدی خارج کرده است.
تلاش به منظور تعمیق بیشتر بازار بین بانکی و هدایت بانک‌ها به این بازار با هدف ایجاد بستر مناسب جهت اجرای سیاست‌های پولی و کاهش نقش بانک مرکزی در تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌ها و موسسات اعتباری نیز از دیگر اقدامات و تلاش های بانک مرکزی به منظور مدیریت نقدینگی و مهار تورم در سال ۱۳۹۹ از سوی رئیس این بانک اعلام شده است.
ایسنا