ایران یکی از پایه‌گذاران صنعت آلومینیوم در خاورمیانه محسوب می‌شود و برای تولید این محصول استراتژیک برنامه‌هایی طی سال‌های گذشته از سوی دست اندرکاران این بخش تدوین شده که تولید سالانه 1.5 میلیون تن آلومینیوم تا سال ۱۴۰۴ یکی از مهمترین این برنامه‌ها است.
تحقق این هدف نیازمند تامین مقدار قابل توجهی از مواد اولیه و منابع معدنی مانند بوکسیت برای دستیابی به آلومینا به عنوان ماده اولیه تولید آلومینیوم است.
به همین منظور باید دستورالعمل ویژه‌ای برای تامین این دو ماده اصلی در دستور کار متولیان این بخش قرار گیرد تا به این طریق زمینه تحقق هدف‌گذاری پیش‌بینی شده برای تولید آلومینیوم در کشور فراهم شود.
بررسی‌های انجام شده بین برترین کشورهای تولیدکننده آلومینیوم حکایت از استراتژی‌های مختلفی در تامین آلومینا و بوکسیت مورد نیاز این کشورها دارد، به این صورت که از بین ۱۰ کشور برتر، ۷ کشور واردات آلومینا داشته‌اند و این امر اهمیت تجارت آلومینا در صنعت آلومینیوم را نشان می‌دهد.
اهمیت این ماده استراتژیک در تولید آلومینیوم به اندازه ای است که فعال کردن ظرفیت‌های بیشتر برای تولید آلومینا در کشور می‌تواند بخشی از مشکلات تامین مواد اولیه آلومینیوم را برطرف کند.
آلومینا یا پودر دی اکسید آلومینیوم ماده اولیه اصلی تولید فلز آلومینیوم است. آلومینا از روش بایر تولید می‌شود و برای تولید هر تن آلومینیوم به ۲ تن آلومینا نیاز است. از سوی دیگر برای تولید هر تن آلومینا به ۲ تا ۳ تن سنگ معدنی بوکسیت نیاز است. آلومینا دارای مصارف متالورژیک و غیرمتالورژیک است، اما مصرف عمده آن در بخش احیای آلومینیوم است.
به گفته کارشناسان صنعت آلومینیوم، تولید آلومینا در جهان در سال ۲۰۱۹ برابر با ۱۳۰ میلیون تن بوده است در حالی که تولید سالانه این ماده مهم در ایران حدود ۲۵۰ هزار تن است که در افق ۱۴۰۴ و با تولید 1.5 میلیون تن آلومینیوم، به ۳ میلیون تن آلومینا نیاز خواهیم داشت.
آمار منتشر شده توسط وزارت صنعت نشان می‌دهد تولید آلومینا در سال 99 با افت 229.1 هزار تن بوده که در مقایسه با سال 98 کاهش 1.8 درصدی را تجربه کرده است.
همچنین تولید آلومینا در فروردین امسال 19.2 هزار تن بوده که نسبت به فروردین 99 افت 7.9 درصدی را داشته است.
افت تولید آلومینا خبر خوشی برای هدف‌گذاری انجام شده در تولید آلومینیوم نیست و ضروری است تا مسئولان مربوطه و به ویژه وزارت صنعت فکر جدی برای جلوگیری از افت تولید این ماده مهم و برنامه‌ریزی برای رشد تولید در این بخش کنند.
* ارزبری یک میلیارد دلاری واردات آلومینا
یوسف داوودی نماینده مجلس درباره تامین مواد اولیه تولید آلومینیم در کشور می‌گوید: سالانه یک میلیارد دلار ارز برای واردات مواد اولیه تولید آلومینیوم از کشور خارج می‌شود.
به گفته وی، پودر آلومینا که ماده اولیه تولید آلومینیم محسوب می‌شود، از طریق واردات تامین می‌شود. نیاز صنعت آلومینیوم کشور به پودر آلومینا و اکسید آلومینیم حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن در سال است و کارخانه‌های تولید آلومینیم جنوب با یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن در سال و کارخانه‌های هرمزان و المهدی هر کدام با ۶۰۰ هزار تن بزرگترین مصرف کنندگان این محصول در کشور هستند. با در نظر گرفتن قیمت جهانی آلومینا و هزینه حمل و نقل، واردات این ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن، یک میلیارد دلار هزینه در سال برای کشور به همراه دارد.
این نماینده مجلس با اشاره به محدودیت ارزی کشور و مشکلات واردات آلومینا می‌گوید: بوکسیت به عنوان ماده اولیه آلومینا با کمبود ذخیره در کشور مواجه است، به طوری که میزان ذخایر آن در کشور به ۶ میلیون تن رسیده و برداشت آن مشکلات زیست محیطی به همراه دارد، اما نفلین سینیت با حدود ۲۴ میلیارد تن ذخیره انتخاب خوبی برای تولید آلومینا در کشور است.
وی با بیان اینکه در این راستا فاز اول پروژه بزرگ تولید آلومینا از ذخایر نفلین سینیت آغاز شده که ظرفیت ۲۱۰ هزار تنی دارد، ادامه می‌دهد: بیش از ۵ هزار میلیارد تومان در این خصوص هزینه شده که باید طی ۴ سال به بهره برداری برسد.
در هر حال تولید آلومینیوم در کشور اقدامی استراتژیک است و اهمیت این محصول در صنعتی شدن کشور، لزوم توجه به تامین مواد اولیه و رفع مشکلات پیش روی این صنعت را دوچندان می‌کند.
فارس