چک های جدید، مالیات را افزایش می دهند؟

کم تر کاسبی وجود دارد که این روزها نام«قانون جدید چک» به گوشش نخورده باشد.

کاسبانی که به گفته خودشان ۹۰ درصد معاملاتشان با همین چک هاست. بعد از ۱۴ فروردین و تعلل های پی در پی بالاخره دسته چک های جدید رخ نمایان کردند و به مرحله چاپ و توزیع رسیدند.

حالا دقیقا سه ماهی می شود که قانون جدید چک روی چک های بنفش رنگ صیادی الزامی اجرا می شود اما این قانون مشکلات و معضلاتی هم به همراه خود داشته است.
بازاری هایی که از ثبت چک صیادی می ترسند!

برای بررسی این موضوع میان بازاریان در پانزده خرداد رفتم. ورود به جمعیت کثیر کاسب ها و شنیدن صحبت های آن ها درخصوص چک ها جدید، اطلاعات قابل توجهی را برایمان به ارمغان آورد.

کاظم مبهوتیان که یکی از کاسبان سرشناس بازار است درباره این قانون جدید می گوید: در اقتصاد ما اتفاق جدیدی به نام قانون جدید چک رخ داده اما فرهنگسازی و آموزش به قدر کافی صورت نگرفته است. اینکه کاسب ها نمی دانند باید به چه نحو از این سیستم استفاده کنند ضعف بزرگی است.

چک های جدید، مالیات جدید دارند؟

او معتقد است؛ وقتی قرار است قوانین بین المللی در کشور ما هم اجرایی شود نباید عینا کپی و اجرایی شود بلکه بومی سازی قوانین با زیر ساخت های کشور، بهترین راه حل اجرایی است.

بعد از شنیدن صحبت های او سراغ دیگر کسبه در راسته ساعت فروشان رفتیم. یکی از کسبه راجع قانون چک می گوید: نمی توانیم از مشتری چک های جدید را قبول کنیم چرا که مطمئن نیستیم ثبت شده یا خیر.

او می گوید: اکثر مشتری های ما از شهرستان برای خرید عمده اجناس به تهران می آیند. روزهای گذشته یکی از آن ها بدون ثبت چک در سامانه آن را کاغذی به من تحویل داد و رفت. بعد متوجه شدیم چک ثبت نشده و مشتری هم نحوه ثبت نام را نمی دانست. این ها همگی از خبر از ناکافی بودن آموزش ها می دهد.

یکی دیگر از کاسب ها به نکته قابل تاملی اشاره می کند و می گوید: ثبت نمی کنیم چرا که می ترسیم سازمان امور مالیاتی برایمان مالیات بیشتری وضع کند!

این موضوع منجر شد تا برای بررسی بیشتر سراغ معاون سازمان امور مالیاتی کشور بروم و این موضوع را صریحا از او جویا شوم.

فعلا راجع مالیات بر چک چیزی ابلاغ نشده است

علیزاده، معاون حقوقی و فنی سازمان مالیاتی کشور، در این باره گفت: در راستای شفاف سازی رویدادهای مالی که به نظام پرداخت متصل می شوند، دسته چک هایی که با مکانیزم جدید تحت عنوان صیاد صادر می شوند، اثرات مثبت خوبی دارند. اینکه مباحث مالیاتی دارد یا خیر، در حال حاضر چیزی در این خصوص نمی توان اظهار نظر کرد.

البته بسیاری از کارشناسان مالیاتی معتقدند، قرار نیست مالیات بر چک موضوع جدید باشد و صرفا مالیات طبق روال بر درآمد افراد محاسبه می شود و ثبت چک در سامانه صیاد صرفا جنبه شفافیت معاملات مالی و مبارزه با پولشویی را دارد.

به ادامه بررسی معضلات قانون چک می پردازیم و این بین از سردرگمی در ثبت چک و همچنین اختلالات سیستمی برخی بانک ها می پردازیم.

چک های بنفش ملزم به ثبت در صیاد

نوری، کارشناس بانکی، به تلاش برخی از دارندگان چک برای ثبت چک های زرد رنگ در سامانه صیاد اشاره می کند و می گوید: به شخصه در یک فروشگاه مواد خوراکی شاهد بودم که فروشنده با اضطراب از عدم ثبت چک با مبلغ کلان خود در سامانه صیاد گلایه می کرد، با پرس و جو متوجه شدم او در تلاش برای ثبت چک زرد رنگ در سامانه است در صورتی که الزام ثبت کد شانزده رقمی چک ها تنها برای چک های بنفش رنگ وجود دارد.



وی افزود: متاسفانه این روند در برخی شعب بانکی درست به مشتریان توضیح داده نمی شود بنابر این، مشتریان اغلب با اطلاعات غلط به ثبت این چک ها اقدام می کنند.

شعب بانکی و اطلاعات نصف و نیمه درباره چک های جدید!

صحبت های این کارشناس بانکی منجر شد تا با دروبین مخفی سراغ چند شعبه بانکی بروم و از آنها درباره اختلالات در سیستم صیاد سوال کنم. ابتدا سراغ یکی از شعب بانک های دولتی رفتم که طبق گفته آقای نوری، اطلاعات درستی به من داده نشد و تنها با کلمه « نمی دانم» راهی بانک بعدی شدم.

بانک بعدی البته وضعیت بهتری داشت و تنها با دادن یک بروشور درباره چک های جدید، از توضیح شفاهی امتناع کرد.

به سراغ بانک دیگر رفتم و در آنجا بعد از توضیح کوتاه متصدی، به شماره روابط عمومی بانک و پاسخ گوی مشتریان معرفی شدم.

هر سه بانکی که به آن ها مراجعه کردم، با توضیحات ناقص، این موضوع را به من هم نمایان کردند که نقش شعب بانکی در اجرای یک جراحی بزرگ در سیستم بانکی چقدر موثر است.

تا جایی که نوری در این باره می گوید: هر چقدر در رادیو و تلویزیون و رسانه های مکتوب تلاش برای آموزش کنیم، تا زمانی که مجریان سیستم آماده ارائه اطلاعات صحیح نباشند یکجای کار می لنگد.

حالا به نیمه راه رسیده ایم و به موضوع بعدی که بسیاری از دارندگان چک با آن مشکل دارند. خواهیم پرداخت. عدم اتصال سامانه صیاد به سیستم پیامکی و خودپردازها معضل جدی بسیاری از کاسبان است.

صیاد به پیامک و خودپرداز متصل نشد!

خضریان، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، این موضوع را متذکر می شود و می گوید: با این وجود که قانون جدید چک با دو سال تعلل اجرایی شد اما بازهم ثمرات خوبی را به دنبال داشت اما همچنان این سیستم به سامانه پیامکی و خودپردازها متصل نیست.

این یعنی هنوز کار افرادی که تلفن همراه هوشمند ندارند و اطلاعات نرم افزاری و سواد دیجیتالی ندارند، لنگ سیستم های بانکی است.

دوانی، کارشناس بانکی می گوید: ۴۰ درصد مردم کشور سواد دیجیتالی ندارند و نمی دانند و یا نمی خواهند با تلفن های هوشمند موارد کاری خود را انجام دهند در نتیجه پروسه ثبت چک آنقدر طولانی می شود که کاسب ها با مشکل مواجه می شوند.

پایان این بررسی به مشکل جدی افراد حقوقی و مشکل ثبت چک آنها و همچنین ثبت چک اتباع خارجی هم برخوردیم.

گفته می شود یکی از اصلی ترین مشکلات ثبت چک های صیادی افراد حقوقی چند امضاء بودن آن ها و ثبت تک به تک چک هاست.

در مورد اتباع خارجی هم مسئولان بانکی ثبت چک توسط آن ها را منوط به دارا بودن شناسه قانونی و گذرنامه دانستند.

قانون جدید چک دائم در حال بروزرسانی است، حذف اعتبار سه ساله که گلایه بسیاری از کاسب ها بود، ثبت یک باره و همچنین سایر مواردی که سهولت در صدور چک را بیشتر و البته نظارت بر اعتبار دارنده چک را سخت تر می کند، مستلزم جدیت در اجراست.

نادعلی زاده، سخنگوی اجرای قانون جدید چک درباره ثمرات مثبت اجرای قانون جدید چک گفت: از ابتدای فروردین ماه ۱۴۰۰ تا پایان خرداد ۱۴۰۰، نسبت چک‌های برگشتی به چک‌های وصولی در حدود 9.5 درصد است. طی همین بازه زمانی در سال گذشته، یعنی از ابتدای فروردین 1399 تا پایان خرداد ماه 1399، نسبت چک‌های برگشتی به چک‌های وصولی تقریباً 16 درصد است. همچنین در بازه زمانی مشابه در سال 98 نیز، نسبت چک‌های برگشتی به چک‌های وصولی در حدود 10.15 درصد است که این آمار حاکی از کاهش چک‌های برگشتی است.

این یعنی اجرای درست و رفع معضلات، خبر خوشی را برای راهروهای دادگاه ها و حذف پرونده های قضایی برگشت چک به همراه خواهد داشت.

باشگاه خبرنگاران جوان