از سویی صعود نرخ ارز، توقف تولید به دلیل استمرار قطعی برق و عدم عرضه شمش فولاد، زمینه را برای رشد قیمتی در این بازار فراهم کرده و از سوی دیگر، سقوط قیمتی محصولات مختلف زنجیره آهن و فولاد در بازار جهانی، اتفاقات داخلی در افغانستان و سقوط دولت قانونی این کشور با تهدید صادرات محصولات فولادی به آنجا، فرصتی را برای تعدیل نرخ در این بازار به وجود آورده است. در این شرایط، مشخص نبودن سیاست‌های دولت جدید در زمینه تنظیم بازار بر پیچیدگی‌های این روزهای بازار آهن و فولاد کشور افزوده است. در حال حاضر مقاطع طویل فولادی در اوج قیمتی به سر می‌برد، اما وجود ابهام نسبت به آینده سیاستگذاری در این بازار باعث شده تا فعالان این بازار از ترس تصمیم شتابزده در راستای کنترل بازار، در خرید و فروش دچار تردید شوند.
اثرگذاری تنش در هرات افغانستان بر بازار مقاطع فولادی ایران
ظرف یک سال و نیم اخیر، بازار مقاطع طویل فولادی کشور با رکود سنگین مصرفی روبه‌رو بوده است. افزایش قابل ملاحظه بهای مصالح ساختمانی طی این مدت و رکود در بخش ساخت‌وساز، کاهش تقاضای مصرفی را رقم زده است. در این شرایط صادرات، مهم‌ترین راه برای استمرار تولید در مجموعه‌های نوردی کشور بود. در گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» نیز بر لزوم رشد صادرات مقاطع فولادی در شرایطی که رکود سنگینی بر بازار داخلی حکمفرما است، تاکید شده بود. در چنین شرایطی، گسترش نزاع داخلی در افغانستان می‌تواند به بازار صادراتی مقاطع طویل فولادی ایران صدمه بزند. ظرف هفته اخیر کشور همسایه –افغانستان- صحنه درگیری میان نیروهای ارتش این کشور و طالبان بود. به گفته فعالان بخش آهن و فولاد کشور، افزایش تنش در افغانستان ظرف ماه‌های گذشته بر صادرات مقاطع فولادی کشور اثرگذار شده بود، اما در هفته‌های اخیر این اثرگذاری به اوج خود رسید و عملا صادرات متوقف شده است. در روزهای اخیر دولت قانونی این کشور تسلیم طالبان شد، اما بعید به نظر می‌رسد که تا برقراری کامل آرامش، صادرات مقاطع فولادی به این منطقه از سر گرفته شود. توقف صادرات فولاد به افغانستان، سیگنال منفی قیمتی برای بازار مقاطع طویل فولادی کشور در کوتاه‌مدت و میان‌مدت به‌شمار می‌رود. البته این موضوع تنها یک روی سکه اثرگذاری درگیری افغانستان بر بازار داخلی فولادی کشور است و روی دیگر آن، نوسان نرخ ارز و تاثیری است که این نوسان بر بازار فولاد بر جای می‌گذارد.
صعود دلار، محرک اصلی بازار فولاد
بازار آزاد مقاطع طویل فولادی کشور همچنان با رکود کامل مصرفی روبه‌رو است، اما صعود نرخ اسکناس آمریکایی در بازار آزاد کشور باعث تحریک معامله‌گران مقاطع فولادی و رکوردشکنی مجدد قیمتی شده است. بهای هر کیلوگرم میلگرد فولادی تا قیمت ۱۶ هزار و ۸۰۰ تومان در روز نوزدهم مرداد عقب‌نشینی کرده بود، اما رشد نرخ ارز در بازار آزاد طی هفته قبل و رسیدن بهای دلار به کانال ۲۶ هزار و ۶۰۰ تومانی در روزهای ابتدایی هفته قبل (۲۳ و ۲۴ مرداد) محرک قوی برای بازار آزاد مقاطع طویل فولادی بود و باعث شد هر کیلوگرم میلگرد در بازار آزاد تهران به ۱۷ هزار و ۳۰۰ تومان برسد.
در ادامه بازارهای کشور با تعطیلات ۶روزه کرونایی روبه‌رو بودند. این موضوع سیگنال منفی قیمتی برای بازار آزاد مقاطع طویل فولادی کشور بود که می‌توانست با کاهش تقاضای مصرفی، این بازار را به سمت تعدیل نرخ روانه کند. اما ظرف روزهای تعطیل، نرخ اسکناس آمریکایی در معاملات پشت خطی، صعودی مجدد را تجربه کرد و به کانال ۲۷ هزار تومانی پا گذاشت. این موضوع در روز بازگشایی بازارها یعنی ۳۱ مرداد و اول شهریور، مهم‌ترین سیگنال اثرگذار بر بازار آزاد فولاد کشور بوده است.
ظرف یک هفته اخیر، ناامیدی نسبت به مذاکرات برجام و سقوط دولت افغانستان، باعث افزایش نگرانی میان معامله‌گران بازار ارز شد. این اتفاقات درحالی رخ داد که بازارهای رسمی تعطیل بوده و خبری از عرضه توسط بازارساز نبود. از همین رو دلار توانست بدون حضور سرعت‌گیری مهم به کانال ۲۷ هزار تومانی پا بگذارد. ۲۷ هزار تومانی شدن ارز در بازار داخل، زمینه‌ساز رونق بازار آزاد مقاطع طویل فولادی در ساعات ابتدایی بازگشایی روز یکشنبه ۳۱ مرداد شد، به‌گونه‌ای که خریداران هر کیلوگرم میلگرد فولادی را در بازار آزاد تهران با میانگین بهای ۱۷هزار و ۵۰۰ تومان معامله کردند. این رقم رکورد قیمتی جدیدی برای این محصول است؛ هرچند تکرار رکوردشکنی‌های قیمتی در این بازار، سریال‌گونه ادامه دارد.
در زمان تنظیم این گزارش،دلار در کانال ۲۷هزار و ۴۰۰ تومان نوسان داشت. به گفته فعالان بازار آهن و فولاد کشور، اوج‌گیری نرخ ارز تا این کانال قیمتی باعث شده قیمت مقاطع فولادی افزایشی باشد، اما احتیاط در رفتار معامله‌گران به‌وضوح نمایان است. در این شرایط، حتی متقاضیان سرمایه‌ای نیز دچار تردید در خرید محصول شده‌اند؛ چرا که اطمینانی نسبت به آینده نوسان نرخ در این بازار وجود ندارد.
بازار در انتظار عرضه شمش پس از سه هفته
آخرین عرضه شمش فولاد در رینگ معاملاتی بورس کالا مربوط به ۱۲ مرداد بود. شنیده‌ها حاکی از آن است که بورس کالای ایران برای جلوگیری از خریدهای هیجانی متناسب با روند رو به رشد نرخ ارز در کشور، عرضه شمش فولاد را در این بازار متوقف کرد. البته عرضه در هفته پایانی مرداد به دلیل تعطیلات سراسری کشور انجام نشد. این رویه سیاستی درست در جهت جلوگیری از خرید هیجانی است، اما طولانی شدن آن، بازار را با کمبود مواد اولیه مواجه کرده و از این منظر می‌تواند تاثیری منفی داشته باشد.
قرار است که امروز رینگ معاملاتی بورس کالا میزبان عرضه شمش فولاد با قیمت پایه در بازه ۱۳ هزار و ۴۲۶ تومان تا ۱۳ هزار و ۴۴۲ تومان به ازای هر کیلوگرم باشد. با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، بهای تمام‌شده این شمش برای خریدار برابر ۱۴ هزار و ۷۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم خواهد بود. به گفته فعالان بازار، در روزهای اخیر هر کیلوگرم فولاد در بازار آزاد با احتساب مالیات ارزش افزوده با قیمت ۱۶هزار تومان به فروش رفت. در این شرایط اعلام عرضه‌های امروز با قیمت پایه اعلامی از رونق این بازار کاسته است. امروز رفتار خریداران در رینگ شمش فولاد بورس کالا به میزان عرضه در این بازار وابسته است. اگر عرضه به میزان کافی باشد، طبیعتا معاملات در آرامش انجام می‌شود، اما عرضه ناکافی پس از تعطیلی سه‌هفته‌ای این رینگ می‌تواند به رقابت هیجانی در بازار منجر شود که خود سیگنالی مثبت برای رشد قیمت‌ها تلقی می‌شود.
دنیای اقتصاد