اخیرا مرکز آمار ایران در رابطه با وضعیت شاخص های اقتصادی و اجتماعی در چند سال گذشته گزارش جامعی منتشر کرد که بخشی از آن به حوزه پول و بانک اختصاص دارد.
۴۲۰ درصد رشد نقدینگی چطور ثبت شد؟
بررسی این گزارش در جریان نقدینگی و اجزای آن نشان می دهد که در فاصله سال های ۱۳۹۳ تا تابستان امسال حجم نقدینگی از حدود ۷۸۲.۴ هزار میلیارد به بیش از ۴۰۶۷ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. به عبارتی حجم نقدینگی در هفت سال گذشته ۴۲۰ درصد رشد دارد، نوسانی که بررسی کارشناسی می تواند در مورد دلایل آن در دوره‌های مختلف روسای کل پاسخگوی ابهامات آن باشد.
طی این هفت سال نوسان نقدینگی طوری بوده که بیشترین میزان رشد در فاصله ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ ثبت شده که از ۲۴۷۲ هزار میلیارد به ۳۴۷۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. بعد از آن در فاصله سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۸ با حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان ثبت شده که از ۱۸۸۲ هزار به ۲۴۷۲ هزار میلیارد تومان رسیده است.
رشد ۱۱۰۰ میلیاردی در دوره "سیف"
اگر جریان رشد نقدینگی را بر اساس حضور روسای کل مورد بررسی قرار دهیم، از اواسط سال ۱۳۹۲ ولی اله سیف، ریاست بانک مرکزی را تا اواسط سال ۱۳۹۷ برعهده داشت؛ یعنی زمانی که آمار مرکز آمار نشان می‌دهد در فاصله سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۷ حجم نقدینگی از حدود ۷۸۲ هزار میلیارد به ۱۸۸۲ میلیارد رسیده که رشد ۱۱۰۰ میلیاردی داشته است.
افزایش از ۱۸۸۲ تا ۳۷۰۰ میلیارد در زمان "همتی"
اما بعد از رفتن سیف از بانک مرکزی از ابتدای مرداد ۱۳۹۷ آن تا اواخر بهار ۱۳۹۹، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی بود. در این فاصله نیز آمار حاکی از آن است که نقدینگی از ۱۸۸۲ هزار میلیارد با رشد حدود ۲۹۰۰ میلیاردی به ۳۷۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته است.
دوره "کمیجانی" کوتاه است
بعد از رفتن همتی از اواخر بهار امسال نیز برای چند ماه و تا ابتدای مهرماه، اکبر کمیجانی به عنوان رئیس کل بانک مرکزی انتخاب شد که در این فاصله نیز میزان نقدینگی حدود ۳۰۰ هزار میلیاردی رشد داشته است و در ادامه نیز صالح آبادی ریاست بانک مرکزی را بر عهده گرفت. اما اجزای تشکیل دهنده نقدینگی چه رشدی داشته اند نیز در این گزارش قابل بررسی است.
رشد ۳۵ هزار میلیاردی اسکناس و سکه
اسکناس و مسکوک در دست اشخاص از حدود ۳۵.۲ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۳ به ۷۲.۷ هزار میلیارد در تابستان امسال رسیده که رشد بیش از ۱۰۶ درصدی دارد.
افزایش ۷۶۹ درصدی سپرده دیداری
سپرده های دیداری دیگر اجزای تشکیل دهنده نقدینگی است که درواقع شامل پول های دردسترس و همان سپرده های کوتاه مدت و در گردش مردم در بانک ها می شود که میزان آن از ۸۵.۶ هزار میلیارد در سال ۱۳۹۳ به ۷۴۳.۸ هزار میلیارد در سال جاری رشد داشته که افزایش نزدیک به ۷۶۹ درصدی دارد.
جهش ۳۹۰ درصدی سپرده‌های مدت‌دار
اما عمده حجم نقدینگی را سپرده های غیر دیداری و یا همان شبه پول تشکیل می دهند که عمدتا مربوط به منابع سرمایه گذاری شده و یا سپرده های بلندمدت در بانک ها است که میزان آن در سال ۱۳۹۳ حدود ۶۶۱.۶ هزار میلیارد بوده که در سال جاری ۳۲۵۱ هزار میلیارد تومان افزایش دارد. بر این اساس سپرده های غیر دیداری در این سال ها رشد بیش از ۳۹۰ درصدی داشته است.
افزایش ۴۲۰ درصدی نقدینگی در زمان دو رئیس کل
ایسنا