به منظور تنوع بخشی در ابزارهای تامین مالی کشور و با هدف کمک به بانک‌ها جهت رفع کمبود منابع مالی با اتکا به دارایی‌های قابل ملاحظه، موضوع امکان انتشار انواع صکوک در بازار سرمایه توسط شبکه بانکی کشور در یکهزار و سیصد و بیست و هفتمین صورتجلسه مورخ ۱۴۰۰.۱۰.۲۱ شورای پول و اعتبار مطرح و مقرر شد در چارچوب ضوابط مصوب این بانک، امکان انتشار انواع صکوک (به عنوان بانی) برای شبکه بانکی کشور در بستر بازار سرمایه ایجاد گردد.
لازم به ذکر است هرگونه درخواست بر انتشار صکوک در چارچوب ضوابط ناظر ابلاغی و با هماهنگی بازار سرمایه صورت می‌گیرد.
گفتنی است، در سال‌های اخیر انتشار صکوک (ابزارهای تامین مالی اسلامی) بسیار مورد توجه شبکه بانکی کشور بوده و درخواست‌های متعددی برای استفاده از آن به این بانک ارسال شده است. صکوک، اوراق بهادار با ارزش مالی یکسان و قابل معامله در بازارهای مالی بوده و بر پایه یکی از قراردادهای مورد تایید اسلامی طراحی می‌شود. دارندگان صکوک به صورت مشاع مالک یک یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها و منافع حاصل از آنها هستند. صکوک در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به‌کار گرفته می‌شود. این اوراق ممکن است مبتنی بر دارایی و با درآمد ثابت یا متغیر طراحی شوند.
از مهمترین نقاط قوت استفاده از انتشار صکوک برای بانک‌ها علاوه بر تنوع بخشی ابزارهای مالی، افزایش توان تجهیز منابع مالی شبکه بانکی و امکان تسهیلات دهی بیشتر به شمار می رود. شبکه بانکی کشور از یک‌سو با کمبود منابع مالی روبرو بوده و از سوی دیگر دارای مازاد دارایی انباشته شده در ترازنامه خود است. انتشار صکوک به پشتوانه این دارایی‌ها، برخی تنگناهای مالی که بانک‌ها با آن روبرو هستند را برطرف خواهد کرد.
ضوابط انتشار انواع صکوک برای شبکه بانکی کشور در ۸ ماده تدوین شده که به شرح زیر است:
ماده ۱ ـ انتشار انواع صکوک توسط موسسه اعتباری در بازار سرمایه مطابق ضوابط ذیل و با دریافت مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شود.
ماده ۲ ـ مؤسسه اعتباری در انتشار انواع صکوک موظف به رعایت ضوابط ناظر بر تسهیلات و تعهدات کلان، تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط و سایر ضوابط مربوط و مصوبات شورای پول و اعتبار می‌باشد.
ماده ۳ ـ موسسه اعتباری به منظور انتشار انواع صکوک در بازار سرمایه موظف به ارائه درخواست به بانک مرکزی بوده و این بانک در چارچوب سیاست‌های پولی و اعتباری و با لحاظ شاخص‌های نظارتی نسبت به بررسی درخواست و صدور مجوز اقدام می‌نماید.
ماده ۴ ـ مؤسسه اعتباری تحت هیچ شرایطی مجاز به ارائه تسهیلات به نهاد واسط، ضامن و متعهد پذیره‌نویسی صکوک مربوط به خود و سایر مؤسسات اعتباری طی دوره انتشار تا سررسید اوراق نمی‌باشد.
ماده ۵ ـ مؤسسه اعتباری و اشخاص حقوقی مرتبط (بر اساس آیین نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط) مجاز به خرید انواع صکوک مربوط به خود و سایر مؤسسات اعتباری نمی‌باشند. (عملیات بازارگردانی در بورس اوراق بهادار مشمول این ماده نیست.)
ماده ۶ ـ موسسه اعتباری در صکوک اجاره، صرفا امکان انتشار صکوک اجاره به شرط تملیک را خواهد داشت.
ماده ۷ ـ انتشار صکوک قابل تبدیل به سهام توسط موسسه اعتباری مطابق ضوابطی خواهد بـود که توسط بانک مرکزی ابلاغ می‌گردد.
ماده ۸ ـ بانک مرکزی مکلف است نسبت به ایجاد سرفصل حساب‌های دفتر کل بابت موضوع انواع صکوک اقدام نماید.
ایبنا