قیمت فلزات از زمان آغاز جنگ در اوکراین، به شدت افزایش پیدا کرد و سپس افت چشمگیری یافت و بازار را دچار التهاب کرد؛ التهابی که نسبت به افزایش قیمت نفت هم دیده می شود. قیمت کالاهای کشاورزی هم جهش چشمگیری پیدا کرده اند و ریسک افزایش قیمتهای مواد غذایی و ایجاد ناآرامی در قسمتهایی از جهان را برانگیخته اند.
با این حال مهمترین قیمت کالا بدون شک قیمت نفت است.
قیمت نفت رو به رشد است
قیمتهای نفت و در اروپا، قیمتهای گاز طبیعی، روی هزینه های انرژی تاثیر می گذارد. به این ترتیب قیمتهای نفت حتی بدون در نظر گرفتن اقتصاد جهانی به طور کلی، تاثیر مستقیمی روی اقتصادهای ملی خواهند داشت.
قیمت بالای نفت برای مدت طولانی رکود اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. قیمتهای بالا باعث از بین رفتن تقاضا در بلندمدت می شوند. در کوتاه مدت، کشورهای مصرف کننده منابع جایگزین نفت روسیه مانند اوپک را تشویق می کنند نفت بیشتری تولید کند که البته تاکنون تاثیر چندانی نداشته است. آمریکا به خصوص مذاکراتی با کشورهایی مانند ونزوئلا که در حال حاضر هدف تحریم قرار دارد، گشوده است تا منابع جدیدی از عرضه نفت را فراهم کند اما هنوز امتیازهای ویژه ای به ایران در مذاکرات پیرامون توافق هسته ای پیشنهاد نشده است.
اقدام آمریکا علیه نفت روسیه
دستور اجرایی بایدن برای ممنوعیت واردات نفت و فرآورده های نفتی روسیه تنها تاثیر جزئی روی صادرات روسیه و همین طور تامین نفت آمریکا خواهد داشت زیرا این تجارت درصد اندکی از صادرات و واردات هر دو کشور بود. حدود هشت درصد از واردات نفت و فرآورده های نفتی آمریکا در سال ۲۰۲۱ از روسیه بود. نفت کانادا و مناطق دیگر به راحتی می تواند جایگزین نفت روسیه شود. با این حال تامین فرآورده های نفتی چالش بیشتری خواهد داشت.
اگرچه این تصمیم ممکن است تاثیر اندکی روی آمریکا داشته باشد اما تاثیر بسیار بزرگتری روی خرید جهانی نفت روسیه دارد. متحدان و شرکتهای آمریکا تلاش می کنند از خرید نفت روسیه فاصله بگیرند. روسیه احتمالا خریداری برای عمده تولید خود پیدا خواهد کرد. در این بین بازیگران بزرگ مانند چین و هند و شرکتهای بازرگانی که نمی توانند در برابر پول سریع مقاومت کنند، تخفیف بیشتری درخواست خواهند کرد.
علاوه بر چین که عمده نفت روسیه را از طریق خط لوله دریافت می کند، محموله های دریابرد از آنچه که توسط فایننشیال تایمز اعتصاب خریداران توصیف شده است، آسیب بیشتری دیده اند زیرا مصرف کنندگان نگران آسیب دیدن شهرت خود به خاطر معاملات نفت روسیه و نگران خرید محموله هایی هستند که در صورت وخامت اوضاع، ممکن است نتوانند آنها را تحویل دهند.
روسیه تهدید کرده است تلافی می کند و اعلام کرده که از حق اقدام متقابل برخودار است. این به معنای قطع یا محدود کردن عرضه گاز طبیعی و نفت اروپا خواهد بود.
برای قیمت نفت چه پیش می آید؟
هر چه بازار میزان بیشتری از صادرات نفت روسیه را دست دهد، قیمت نفت بالاتر خواهد رفت.
قیمت نفت نفت و وست تگزاس اینترمدیت هفته گذشته پس از صعود به قله ۱۴ ساله، عقب نشینی کردند. بهای معاملات نفت برنت روز جمعه در ۱۱۲ دلار و ۶۷ سنت در هر بشکه و وست تگزاس اینترمدیت آمریکا در ۱۰۹ دلار و ۳۳ سنت در هر بشکه بسته شد.
ممنوعیت کامل نفت روسیه، قیمتها را می تواند به ۲۰۰ دلار در هر بشکه برساند. با این حال چنین ممنوعیتی بعید است. بعلاوه نمی تواند به شکل گسترده اجرا شود تا موثر واقع شود.
روسیه، خریداران و فروشندگان مجددی دارد که اگر از طریق دریا نشود، می توانند فرآورده های نفتی را از طریق خط لوله منتقل کنند. اما فرار از نفت و فرآورده های نفتی روسیه روی پالایشگاههای روسیه تاثیر گذاشته است. تغییر تقاضا، باعث تغییر در فعالیت پالایشگاهها شده و تقاضای داخلی را سرکوب کرده است.
در بلندمدت شرکتهای نفتی به خوبی واقف هستند که دوره طولانی قیمتهای بالا به نابودی تقاضا منجر می شود. به این ترتیب افزایش قیمتهای نفت حرکت به سمت منابع انرژی تجدیدپذیر را سرعت می بخشد. ژاپن و آلمان هر دو سرگرم بازبینی تصمیماتشان برای بستن نیروگاههای هسته ای هستند. صرفنظر از غیرقابل اتکا بودن عرضه، دولتها سرمایه گذاری بیشتر در منابع انرژی تجدیدپذیر را تشویق می کنند.
آیا اوج قیمت نفت اتفاق افتاده است؟
یقین قطعی در خصوص این که قیمت نفت به اوج خود رسیده است، وجود ندارد.
بر اساس گزارش اویل پرایس، تحریمهای رسمی و خودخواسته احتمالا با افزایش تلفات جنگ و عصبانیت فزاینده جهان از پیامدهای اقدامات روسیه، گسترش پیدا می کنند. رویدادهای جاری عامل تاثیرگذار روی قیمتهای کالا هستند. اگرچه فعلا دوباره آرامش ظاهری بازار است اما با تحولات جدید وضعیت بازار هم ممکن است دچار تغییر شود.
ایسنا