تأمین حداکثری برق در بخش خانگی و نیز سایر بخش‌ها ضمن حفظ پایداری شبکه برق در سال جاری برای بسیاری این سؤال را ایجاد کرده است که اساساً شرایطی پایداری برق کشور را با آنچه که در سال گذشته رخ داد، متفاوت کرد؟
واقعیت این است که برای پاسخ به این سؤال باید مؤلفه‌های متفاوتی را در کنار هم دید و مورد اشاره قرار داد؛ مؤلفه‌هایی که در مجموع تحت عنوان مدیریت بار مصرف برق رقم خورد و نتیجه آن حفظ پایداری شبکه برق ضمن به حداقل رسیدن خسارت‌ها در بخش‌های مختلف مصرف بود.
اگرچه در بین این مؤلفه‌ها مواردی مثل تعامل با صنایع و بخش کشاورزی و نیز کاهش ساعات کار ادارات دیده می‌شود، اما از آنجایی که به صورت تقریبی نیمی از مصرف برق کشور در بخش خانگی است، هیچکدام از طرح‌های مشارکتی ذکر شده نمی‌توانست بدون جذب مشارکت حداکثری مشترکان برق خانگی در حفظ پایداری شبکه برق آن هم در اوج گرمای تیرماه سال جاری مؤثر باشد.
این امر از آنجایی است که همه ساله و هم‌زمان با گرم شدن هوا، سیستم‌های سرمایشی به ویژه در بخش خانگی وارد مدار می‌شود و میزان مصرف برق در این بخش به شدت افزایش پیدا می‌کنند.
وزارت نیرو در سال جاری و برخلاف سال‌های گذشته مصمم شد تا برای جذب مشارکت مشترکان بخش خانگی با صنعت برق به جای تنظیم و اعلام جدول‌های خاموشی از شیوه‌های جدیدی مثل پرداخت پاداش کم‌مصرفی و اطلاع‌رسانی در مورد ضرورت‌های کاهش مصرف برق توسط شهروندان استفاده کند.
بر اساس اطلاعاتی که دفتر مدیریت مصرف و خدمات مشترکان شرکت توانیر مطرح کرد، در تیرماه سال جاری و در حالی که در بخش‌های صنعت، عمومی و تجاری شاهد افزایش مصرف برق نسبت به سال گذشته بودیم، در بخش خانگی میزان مصرف برق نسبت به سال گذشته ۴.۳ درصد کاهش یافته است که با احتساب رشد متوسط ۵ درصدی مشترکان خانگی در هر سال، در مجموع در این بخش شاهد صرفه‌جویی ۹.۳ درصدی در مصرف برق نسبت به سال گذشته بوده‌ایم.
اگرچه این آمار به خودی خود بیانگر همراهی مشترکان بخش خانگی با صنعت برق برای مدیریت بار مصرف آن هم بدون اعمال خاموشی است، اما از آن‌سو مروری بر چند آمار و اطلاعات دیگر نیز که این نکته مهم را تأیید می‌کند.
از سویی وزارت نیرو برای عموم مشترکان در مناطق مختلف پاداش ۵ برابری به ازای هر کیلووات ساعت کاهش مصرف نسبت به دوره مشابه سال قبل و نیز مصرف برق در چارچوب الگوی مصرف را در نظر گرفته بود که اکنون آمارهای رسمی نشان می‌دهد در تیرماه امسال چیزی حدود ۴۰ درصد مشترکان خانگی مشمول این پاداش شده‌اند و در واقع از این طرح استقبال کرده‌اند.
مشترکانی که تقریباً ۱۱ میلیون قبض برق خانگی را به خود اختصاص داده‌اند و با مشمول پاداش شدن آنها، صنعت برق بالغ بر ۲۸۰ میلیارد تومان پاداش صرفه‌جویی در حساب اشتراکی ایشان منظور کرده است که این رقم به طور میانگین برای هر مشترک در مناطق عادی ۲۲ هزار تومان و برای هر مشترک در مناطق گرمسیری ۶۰ هزار تومان برآورد می‌شود.
همچنین در تیرماه سال گذشته و از جمعیت ۳ میلیون نفری مشترکان تحت پوشش نهادهای حمایتی، قبض برق چیزی حدود ۳۰ درصد مشترکان رایگان شده است؛ اتفاقی که می‌دانیم برای تحقق آن لازم بود این مشترکین میزان مصرف خود را تا نصف الگوی مصرف کاهش دهند تا مشمول قبض برق رایگان شوند و این یعنی حداقل یک میلیون مشترک خانگی از این طریق میزان مصرف خود را تا ۵۰ درصد زیر الگو کاهش دادند.
توضیحات بیشتر دفتر مدیریت مصرف و خدمات مشترکان شرکت توانیر نشان می‌دهد که جمع قابل توجهی از دیگر مشترکان برق خانگی نیز که در تیرماه مشمول دریافت پاداش کم‌مصرفی نشدند هم نسبت به دوره مشابه سال قبل به مراتب کمتر برق مصرف کرده‌اند و به همین دلیل احتمال می‌رود تا پایان شهریورماه درصد بیشتری از مشترکان خانگی «حداقل یک بار» مشمول پاداش کم‌مصرفی شوند.
بدین معنا که مثلاً اگر گروهی از مشترکان در تیر و مرداد مشمول پاداش نشده‌اند، در ماه‌های بعد مشمول پاداش شوند، چرا که مصرف بسیاری از آنها در مرز الگو و همچنین کاهش نسبت به دوره مشابه سال قبل قرار دارد.
مجموعه تحولاتی که معنای دیگر آن همراهی مشترکان بخش خانگی با صنعت برق برای مدیریت هر چه بهتر شبکه در فصل گرم سال است و به خوبی نشان داد در صورت اعمال سیاست‌های تشویقی و نیز فرهنگ‌سازی می‌توان روی مشارکت عموم مردم برای مصرف بهینه برق و حفظ پایداری شبکه حساب باز کرد.
مهر