از سال ۱۳۳۰ تا سیل اخیر ۷ هزار و ۲۳۰ مورد سیل در کشور ثبت شده که ۱۵۰۴ تلفات انسانی به همراه داشته است. کارشناسان به منظور کاهش خسارات ناشی از سیل معتقدند که باید به سمت هوشمندسازی پیش رویم تا با پیش بینی درست، خسارات کاهش یابد.
همچنین می‌توان با بیمه کردن بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، بخشی از خسارت وارد شده را از طریق پرداخت‌های بیمه‌ای جبران کرد.
بنابر گفته سعیدی عضو هیئت مدیره صندوق بیمه کشاورزی، ۲۵ تا ۳۰ درصد زیربخش‌های مختلف طیور، دام، زراعت، باغات و آبزیان تحت پوشش بیمه هستند که اقتصادی نبودن و خرد بودن اراضی از دلایل اصلی استقبال نکردن کشاورزان از صندوق بیمه محصولات است.
سعیدی اذعان می‌کند طبق قانون بیمه محصولات کشاورزی، بیش از ۶۰ درصد حق بیمه در بودجه سنواتی کشور دیده و تامین می‌شود و در صورت تامین اعتبار از سوی سازمان برنامه و بودجه خسارت بیمه شدگان پرداخت خواهد شد.
عضو هیئت مدیره صندوق بیمه محصولات کشاورزی گفت: اگر در دنیا کشوری بتواند ۲۰ درصد محصولاتش را تحت پوشش بیمه قرار دهد، عملکرد قابل قبولی داشته است که ما در برخی از زیربخش‌ها همچون طیور پوشش ۹۸ درصدی بیمه داریم.
بنابر قانون، یک بیمه همچون طیور سراسری و اجباری است، اما در خصوص دام و آبزیان به بیمه‌های فراگیر که دستورالعمل‌ها نوشته شده اشاره شده است، هر چند عضو هیئت مدیره صندوق بیمه محصولات کشاورزی اذعان می‌کند که در خصوص محصولات استراتژیک خلاء قانونی داریم که صراحتا اشاره نشده است چرا که اگر قانون باشد، مطابق آن دستورالعمل و آیین‌نامه نوشته می‌شود.
سیل اخیر تولید قزل آلا را ۳۰ درصد کاهش داد/صندوق بیمه محصولات کشاورزی به وظایف خود عمل نمی کند
آقای ارسلان قاسمی مدیرعامل اتحادیه تکثیر، پرورش و صادرات آبزیان گفت: مزارع پرورش قزل آلا، ماهیان کپور و خاویار در پی سیل اخیر دچار آسیب شدند و برآوردها حاکی از آن است که حدود ۳۰ درصد تولید ماهیان قزل‌آلا که در بستر رودخانه هستند، کاهش یابد.
به گفته او، صندوق بیمه محصولات کشاورزی، بیمه تمام خطرها را باید داشته باشد که متاسفانه صندوق به بهانه کمبود بودجه و عدم سقف سهم دولت از انجام تکلیف قانونی سرباز می زند، درحالیکه این‌موضوع ارتباطی به تولیدکننده ندارد.
قاسمی می گوید: طبق سنوات گذشته خسارت تولیدکنندگان به طور کامل پرداخت نمی‌شود که این موضوع در کنار تاخیر در نحوه پرداخت غرامت، آسیب جدی به تولید سال آینده و اشتغال وارد می‌کند.
به گفته مدیرعامل اتحادیه تکثیر، پرورش و صادرات آبزیان، غیرواقعی بودن میزان حق بیمه و پرداخت خسارت و همچنین عمل نکردن صندوق بیمه به وظایف خود ناشی از کمبود بودجه باید بررسی شود.
بنابر آمار اعلامی سال گذشته ۱۵۰ هزار تن قزل آلا تولید شد که امسال به سبب وقوع سیل اخیر و آسیب مزارع، تولید ۳۰ درصد کاهش می‌یابد.
براساس برآوردهای اولیه سازمان شیلات بیش از ۷۸۰۰ تن ماهی در پی سیل اخیر از بین رفت که بیش از ۷۳۴ میلیارد تومان خسارت به بخش آبزی‌پروری وارد شد که در این بین‌تولیدکنندگان قزل‌آلا بیشترین آسیب را دیدند. اما به طور کلی حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد مزارع ماهی تحت پوشش بیمه نیستند.
سیل اخیر ۲۰ هزار میلیارد تومان به بخش کشاورزی آسیب زد
آقای قاسم پیشه ور رئیس نظام صنفی کشاورزی گفت: سیلهای اخیر رقمی حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان خسارت به ۱۸ استان کشور وارد کرد که به سبب پایان سال زراعی دیگر امکان کشت محصولات زراعی و باغی وجود ندارد.
به گفته او، با توجه به آنکه زمان زیادی تا آغاز سال زراعی جدید باقی نمانده، از این حیث دولت باید ورود کند تا کشاورزان با دلگرمی بتوانند به تولید ادامه دهند چرا که در پی سیل اخیر بخشی از اراضی کشاورزی دچار خسران شدند که زیان آنها باید جبران شود.
پیشه ور می‌گوید: صنعت بیمه بخش کشاورزی در کشور ما نسبت به دنیا عقب است که برای دوام و پایداری تولید، خسارات تولیدکنندگانی که اراضی، باغات، دامداری و استخرهای پرورش ماهی بیمه نکردند به نوعی باید جبران شود.
رئیس نظام صنفی کشاورزی گفت: با وجود شرایط خشکسالی و سیلهای اخیر ، ۲۰ تا ۳۰ درصد محصولات دچار تهدید شده است که انتظار می‌رود ۵۰ درصد خسارات کشاورزان فاقد بیمه پرداخت شود تا تولیدکنندگان نسبت به بیمه اراضی و باغات ترغیب شوند.
در سیل اخیر تعدادی مزارع پرورش ماهی و دامداری از بین رفت که دولت باید فکر اساسی کند تا تولیدکننده بتواند به تولید ادامه دهد چرا که به سبب خرده مالکی کشاورزی، بیمه در بخش اجباری نیست.
۲۵ درصد محصولات کشاورزی تحت پوش بیمه قرار گرفت/ بیمه محصولات کشاورزی در برنامه ششم‌توسعه محقق نشد
آقای جلال محمودزاده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی گفت: طبق برنامه ششم توسعه حداقل ۵۰ درصد اراضی و محصولات کشاورزی باید تحت پوشش بیمه قرار می‌گرفت که متاسفانه در شرایط کنونی ۲۰ تا ۲۵ درصد محصولات و مشاغل کشاورزی تحت پوشش قرار دارد.
به گفته او، تاخیر در پرداخت خسارت‌ها یکی از دلایل عدم افزایش سطح بیمه و نبود تناسب میزان خسارت با غرامت پرداختی است، درحالی که بعد از وقوع سیل، تگرگ و هرگونه حوادث غیرمترقبه که بخش کشاورزی وارد می‌شود، بلافاصله مبلغ خسارات تعیین شده به کشاورز باید پرداخت شود. به عنوان مثال اگر ۱۰۰ میلیون تومان خسارت حوادث غیرمترقبه به کشاورز پرداخت شود، بیمه تنها ۵ تا ۱۰ میلیون تومان پرداخت می‌کند که با این وجود کشاورز رغبتی به بیمه ندارد.
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی گفت: کشاورزانی که تحت پوشش بیمه قرار ندارند، از محل اعتبارات حوادث غیرمتقربه ماده ۱۰ و ۱۲ باید خسارت پرداخت شود که در چند سال گذشته سازمان حوادث غیرمترقبه که در حوزه وزارت کشور است، خسارتی به تولیدکنندگان پرداخت نکرده است.
طی سال های اخیر سازمان حوادث غیر مترقبه خسارات وارده به زیرساخت‌های مختلف کشاورزی و روستاها را جبران و پروژه های آبخیزداری و آبخوانداری را اجرا کردند، لذا بخشی از کشاورزانی که تحت پوشش بیمه نبودند، نتوانستند خساراتی دریافت کنند و کشاورز با هزینه خود باید خسارات وارده را جبران کند.
آبخیزداری تا ۷۰ درصد خسارات سیل را کاهش می‌دهد
آقای هوشنگ جزی مدیرکل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها گفت: عدم اجرای اقدامات آبخیزداری در سیل اخیر شیراز منجر به فوت تعدادی از مردم شد، اما در مسیر زرین دشت بدلیل اجرای عملیات آبخیزداری سیل کنترل شد.
به گفته او، در چابهار مناطقی که کار آبخیزداری صورت گرفت، سیل کنترل شد. همچنین در استان تهران منطقه لویزان و امام زاده داود بدلیل اجرای عملیات آبخیزداری، بارش‌های شدید کنترل شد.
جزی می‌گوید: اجرای عملیات آبخیزداری تا ۷۰ درصد به کاهش وقوع سیل و خشکسالی کمک می‌کند و به تناسب در نقاطی که عملیات آبخیزداری اجرا شد، اثرات آن در سیلهای اخیر مشهود بود.
مدیرکل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها گفت: با توجه به اهمیت طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری در کاهش خسارات سیل، وزیر جهاد در هیئت دولت از رئیس جمهور درخواست داشت که برای اجرای طرح آبخیزداری در ۹۰ میلیون هکتار تا پایان برنامه هفتم، اعتبارات مورد نیاز محقق شود.
با توجه به شرایط اقلیمی کشور، شاخص های پوشش بیمه ای محصولات کشاورزی ایران را نباید با شاخص های جهانی سنجید چرا که کشاورزی امروز نیازمند سازگاری با تغییر اقلیم است که باید با خشکسالی تطبیق داده شود.
باشگاه خبرنگاران جوان