در حالیکه طی یکی دو هفته گذشته بازار ارز بر اثر اخبار سیاسی ناشی از توقف مذاکرات احیای برجام و جنگ روانی در رسانه ها شاهد نوسانات افزایشی بود اما حضور پرقدرت بازارساز و افزایش عرضه ارز، مانع سقف شکنی دلار شد و نرخ این ارز بار دیگر به کانال 32 هزار تومانی بازگشت.
دلار 33 هزار تومانی در بازار تهران و هرات چندان دوام نداشت و قیمت این ارز در هر دو بازار در روزهای اخیر مجددا وارد کانال 32 هزار تومان شده است؛ قیمت دلار عصر دیروز در معاملات در محدوده 32 هزار و 300 تومان در نوسان بود و پیش بینی میشود روند نزولی قیمت ها امروز نیز در بازار ادامه داشته باشد.
در بازار متشکل ارزی نیز در روزهای اخیر، حجم روزانه معاملات 10 میلیون دلار با نرخ میانگین 31 هزار و 300 تومان است؛ روند معاملاتی در این بازار نشانگر موفقیت بازارساز در کاهش التهابات ارزی است و تداوم این روند نوید بخش ثبات و تعادل بیشتر در بازار خواهد بود.
همچنین در سامانه نیما نیز طبق اعلام بانک مرکزی روزانه به طور میانگین حدود یک میلیارد دلار عرضه و بیش از 150 میلیون دلار معامله را شاهد بوده ایم که بیانگر مازاد عرضه بر تقاضا در این بازار به عنوان مهمترین و بزرگترین بازار ارزی کشور است.
آنطور که علی صالح‌آبادی رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید: هیچ مشکلی بابت تامین ارز در بازار وجود ندارد و تامین ارز به خوبی در حال انجام است. به گفته صالح آبادی در شش ماهه ابتدایی سال جاری معادل 22 میلیارد و 430 میلیون دلار در سامانه نیما معامله ارز انجام شده در حالی که این میزان در مدت مشابه سال گذشته معادل 12 میلیارد و 362 میلیون دلار بود که این آمار بیانگر رشد 80 درصدی معاملات در نیما در سال جاری است.
* توان بالای بازارساز برای اثرگذاری در بازار ارز/ قدرت مانور بانک مرکزی در بازار ارز زیاد شد
علاوه بر افزایش عرضه ارز از سوی بازارساز در نیما و حجم بالای معاملات در بازار متشکل، خبرهای جدید درباره آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران نیز می‌تواند به ایجاد تعادل در بازار ارز کمک کند؛ درآمدهای ارزی همواره یکی از مهمترین عوامل در به تعادل رسیدن بازار ارز بوده است. در صورت آزاد شدن و بازگشت منابع ارزی بلوکه شده ایران در کشورهای دیگر، نوسانات بازار ارز رفع و ثبات نسبی را شاهد خواهیم بود.
به اذعان کارشناسان، آزادسازی قریب الوقوع 7 میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره جنوبی که بنا بر اعلام مقامات رسمی کشور در حال طی مراحل نهایی است نقش بسزایی در باز شدن دست بازارساز برای کنترل بازار ارز خواهد داشت.
علاوه بر منابع ارزی بلوکه شده، منابع ارزی بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز از محل اصلاح سیاست های ارزی و حذف ارز 4200 تومانی نیز افزایش داشته که همین موضوع قدرت مانور بازارساز در بازار را بیشتر کرده است؛ طبق تاکید رییس کل بانک مرکزی، با اجرای سیاست عادلانه سازی یارانه ها و حذف ارز 4200 تومانی تقاضاهای کاذب در بازار ارز کاهش پیدا کرده و نیازها واقعی شده است؛ در واقع نیاز ارزی کاذب برای ارز 4200 بالا بود و با حذف این موضوع ارز قابل ملاحظه برای فروش در سامانه نیما وجود دارد و صرافی ها توانند از این ارزها برای تامین کالاهای اساسی و غیر اساسی استفاده کنند.
همچنین تسهیل مقررات در زمینه بازگشت ارزهای صادراتی و اقدامات مناسب صادرکنندگان در زمینه بازگشت ارز نقش مهمی در رفع نیازهای وارداتی داشته است. در این زمینه رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به فعالیت های صادرکنندگان گفت: صادرکنندگان فعالیت های درخور توجهی در زمینه بازگشت ارز داشتند و در شکل حواله و اسکناس عرضه های خوبی داشتند و امیدواریم با عمق بخشی به این بازار به افزایش حجم عرضه ها کمک کنیم.
همچنین بانک مرکزی در راستای ثبات بخشی به بازار ارز و جلوگیری از اثرات نامطلوب نوسانات و تلاطمات شدید نرخ های ارز بر انتظارات تورمی اقدامات قابل توجهی در راستای مدیریت تقاضای ارز، مهار و کنترل فعالیت‌های سفته‌بازانه و قاچاق ارز، اولویت‌بندی نیازهای وارداتی انجام داده است که مهمترین آثار آن کاهش انحراف معیار نرخ دلار در بازار غیررسمی و تأمین ارز موردنیاز برای واردات کالاها به کشور بوده است.
* مدیریت عرضه و تقاضای ارز و نرخ توافقی
مدیریت بازار ارز در مواجهه با نوسانات بازار با تقویت بازار متشکل ارزی از طریق فراهم ساختن امکان فروش ارزهای صادراتی با نرخ توافقی به صرافی‌ها و امکان معامله توافقی ارز در بازار متشکل ارزی و نیز تسهیل مقررات مربوط به تقاضای بازار در حوزه اسکناس ازجمله مهمترین اقدامات بانک مرکزی در یک سال گذشته به‌منظور ثبات بخشی به بازار ارز به شمار می‌روند.
یکی از مهمترین اقدامات بانک مرکزی در یک سال گذشته که به اواخر خردادماه بازمی‌گردد که بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز در تعامل با کانون صرافی‌ها، صرافی‌های معتبر و صادرکنندگان به این جمع‌بندی رسید که بازار توافقی عرضه و تقاضا راه‌اندازی شود.
بازار ارز توافقی در حال حاضر نسبت به روزهای ابتدایی به بلوغ کافی رسیده و حجم مبادلات روزانه در آن بیش از 10 میلیون دلار است. ایجاد تابلوی مجزای معاملات توافقی و انتشار لحظه ای نرخ و حجم معاملات و تقاضاها در بازار ارز توافقی از طریق سامانه بازار متشکل برای عموم مردم و فعالان بازار از جمله اقداماتی است که نقش مهمی در شفاف سازی و تعمیق این بازار داشته است.
علاوه بر اینها اخیرا و با ابلاغ بانک مرکزی امکان اعلام نرخ خرید و فروش ارز توسط هر صرافی به صورت برخط از طریق سامانه بازار متشکل نیز فراهم شده و کلیه صرافی های موظفند نرخ های خرید و فروش خود را علاوه بر ویترین صرافی در درگاه یکپارچه اعلام نرخ ارز صرافی ها نیز اعلام کنند.
* تلاش بی حاصل سفته بازان برای موج سواری بر روی اخبار منفی
برخی کارشناسان معتقدند نوسانات اخیر بازار ارز بیشتر از آنکه تحت تاثیر عوامل بنیادین اقتصادی و عرضه و تقاضا باشد متاثر از جو روانی و اخبار منفی عدم موفقیت مذاکرات برجام است، اما در پس انتشار چنین خبری چه هدفی مستتر و پنهان است؟
در پاسخ به این سوال باید به یک اصل کلی اشاره کرد که دلالان و سفته بازان از یک طرف و دشمنان از جانب دیگر پاشنه آشیل اقتصاد ایران را در به هدف رسیدن اغراض خود که کسب منعفت برای دلالان و تضعیف اقتصاد برای دشمنان است در انتشار اخبار جعلی عدم چشم انداز روشن مذاکرات می بینند ، متاسفانه در این میان برخی از شهروندان نیز تحت تاثیر این اخبار متقاضی خرید ارز و برخی فعالان اقتصادی نیز از عرضه ارز خود به بازار خودداری می کنند که در نتیجه افزایش تقاضا و عدم عرضه بالطبع هیجان و نوسان در بازار ارز ایجاد می شود و تعادل بازار از دست خواهد رفت.
سوار شدن بر موج بدبینانه و عدم حصول توافق پیش از آنکه در واقعیت نشانه ای از توافق یا عدم توافق را شاهد باشیم خطی است که دشمنان طراحی کرده اند و فرصت طلبان و سودجویان با این حربه درصدد رسیدن به اغراض خود با این ترفند هستند.
با تمام این تفاسیر طی روزهای اخیر بازار ارز با کاهش محسوس قیمت‌ها همراه شده است؛ فعالان بازار از افزایش فشار فروشنده‌ها در بازار می‌گویند و تأکید دارند که در صورت ادامه همین روند می‌توان به‌زودی شاهد ریزش بیشتر قیمت‌ها در بازار بود.
تسنیم