بازار پر تب‌وتاب دلار این روزها جنجال‌های زیادی مثل رسیدن به کانال ۳۶ هزار تومان در عصر دیروز تا فروش دلار در سامانه برخط بازار متشکل ارز ایران با کارت ملی را در جامعه ایجاد کرده است. دولت فروش آنلاین ارز را به بهانه کاهش اتلاف وقت متقاضیان راه‌اندازی کرد اما درست روز بعد آغاز به کار آن با اختلال مواجه شد. این روند نشان دهنده، عدم وجود زیرساخت‌های لازم برای فروش آنلاین ارز است. بنابراین هدف و چشم‌انداز دولت برای چنین اقدامی هنوز هم در هاله‌ای از ابهام است. به طور کلی شرایط بازار پیچیده شده؛ این در حالی که دولت با اقداماتی همچون انتشار گواهی سکه تولید سکه از طلای آب شده با همکاری بخش خصوصی و فراهم شدن خرید ارز از بانک‌ها سعی بر کنترل بازار دارد. از سویی دیگر فروش ۲هزار دلار با کارت ملی افراد بالای ۱۸ سال از طریق بانک‌ها نیز منجر به هجمه عجیبی به سمت خرید و تقاضای دلار شده است. اقدامی که آشفتگی بازار ارز را بیشتر می‌کند. افسار گسیختگی قیمت دلار از سویی و نگرانی و ابهام از آینده آن از طرفی دیگر، بازار معاملات را نیز پرتلاطم کرده است. پیرامون این موضوعات و زمان مناسب برای خرید دلار با هادی حق‌شناس اقتصاددان گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید. با گسترش‌نیوز همراه باشید.
یک راهکار بنیادین برای بهبود بازار ارز
هادی حق‌شناس؛ اقتصاددان درباره روند سامانه آنلاین فروش دلار گفت: تمامی معاملات رسمی در ایران با ریال انجام می‌شود؛ حتی اگر فردی بخواهد از فروشگاه و سوپرمارکت نیز خرید کند، باید با ریال هزینه خرید خود را پرداخت کند. از سویی دیگر اگر مردم برای خرید ارز تقاضا دارند برای سفرهای خارجی هزینه می‌شود. نکته دیگر فروش و دریافت ارز به افراد بالای ۱۸ سال با کارت ملی است. در اینجا سوال برای مردم پیش می‌آید که آیا هر فرد ۱۸ ساله نیز لزوما به دلار نیاز دارند؟ باید به این موضوع اشاره کرد که تمامی افراد برای خروج از کشور چه از مرزهای هوایی، زمینی و دریایی باید از بانک های کشور ارز تهیه کنند. برای مثال اگر دو سوم جمعیت ۸۴ میلیونی شرایط دریافت این ارز را داشته باشند، تقاضا افزایش پیدا می کند و با توجه به محدودیت منابع، آیا دولت توان تامین دلار این تعداد را در مدت زمان کوتاه و با ارائه کارت ملی را دارد؟
او خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد اصل این موضوع جای تامل جدی دارد. به طور کلی؛ اگر تسهیلات اعطای ارز در مرزها برای مسافران و مهاجران فراهم شود، طبیعتا روند فروش ارز تسهیل می‌شود. این موضوع بسیار بهتر از این است که تمام شعبات بانک کشور، اقدام به ثبت‌نام و فروش دلار به افراد بالای ۱۸ سال کنند. انتقاد اساسی به اصل این طرح وارد است؛ مگر آنکه سیاست‌گذار به دنبال هدف دیگری باشد. به نظر می‌رسد ارزپاشی در بازار برای کنترل نرخ دلار یک مُسکن کوتاه مدت به حساب می‌آید اما راهکار بلند مدتی نیست.
ثبت‌نام دلار با کارت ملی؛ عامل اصلی گرانی دلار
این اقتصاددان درباره عواقب ثبت‌نام دلار با کارت ملی عنوان کرد: در چنین اقدامی، به همه مردم اطمینان دست می‌دهد که حقی در ارز کشور دارند و حتما باید آن را دریافت کنند. حتی ممکن است افراد ارز خریداری شده را در خانه و اصطلاحا زیر بالش خود بگذارند! این موضوع منجر به افزایش تقاضا و دامن زدن به افزایش قیمت دلار می‌شود.
او شرایط فعلی را مناسب برای خرید دلار ندانست و در این رابطه بیان کرد: حرفه‌ای‌ها زمانی که بازار در آرامش است، دلار خرید و فروش می‌کنند. غیرحرفه‌ای ها نیز زمانی که بازار در تلاطم است ارز میخرند و می‌فروشند. در چنین حالتی مشخص که چه کسانی ضرر می‌کنند.
پناهگاهی بی پشتوانه برای پول کشور
حق‌شناس ضمن اشاره به اساسی‌ترین دلایل افزایش قیمت دلار گفت: بازار سرمایه در هفته‌های اخیر با کاهش شدید مواجه و در واقع پول حقیقی از بازار بورس خارج شده است. از سویی دیگر بازار مسکن در مهرماه نسبت به سال‌ها و سنوات گذشته با کاهش شدید معاملات مواجه شد. به طوری که معاملات مسکن در تهران به طور میانگین از ۱۰ هزار معامله در مهرماه امسال به ۱۵۰۰ واحد مسکونی رسیده و به طور کلی نقدینگی از بازار سرمایه و مسکن بیرون آمده است. از سویی دیگر دلایل غیر اقتصادی و سیاسی کشور نیز در این موضوع دخیل است. ایران در لیست سیاه FATF ماندگار شده و چشم‌اندازی نیز برای احیای برجام وجود ندارد. بنابراین دلایل اقتصادی و غیر اقتصادی متفاوتی منجر به افزایش تقاضا در بازار ارز شده است. این در حالی است که عرضه ارز نیز دچار اختلال شده است. البته رشد نقدینگی و پایه پولی نیز در یکسال گذشته ۳۵ درصد افزایش داشت و متناسب با این مقدار افزایش تولید را شاهد بودیم. همه این موضوعات موجب می‌شود در اثر فشار، ارز و سکه پناهگاه پول می‌شود.
خبرآنلاین