«عرضه خودرو در بورس کالا به نفع مصرف‌کنندگان و خودروسازان است.» این ادعایی بود که وزارت صمت در رابطه با مزایای عرضه خودرو در بورس کالا مطرح کرد. وزارت صمت مدعی است که با عرضه خودرو در بورس کالا دست دلالان در بازار خودرو کوتاه می‌شود و زیان انباشته خودروسازان رفته رفته کاهش می‌یابد. اما با گذشت حدود 9 ماه از نخستین عرضه خودرو در بازار سرمایه، نه‌تنها دست دلالان کوتاه نشد، بلکه در آمار زیان انباشته خودروسازان تغییری ایجاد نشد.
با اعلام صورت‌های مالی سه خودروساز بزرگ کشور، یعنی ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در سایت کدال مشخص شد زیان انباشته خودروسازان در پایان آذر امسال به 82 هزار میلیارد تومان رسیده است که رشدی هنگفت را نسبت به دوره مشابه سال گذشته نشان می‌دهد.
طبق آمار منتشر شده، زیان انباشته خودروسازان بزرگ کشور حدودا ۱۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان از سال گذشته بیشتر است. این درحالی است که خودروسازان محصولات خود را در بورس کالا با قیمتی بالاتر به‌فروش می‌رسانند. اما همانطور که مشاهده می‌شود، نه‌تنها زیان آنها ثابت نمانده ، بلکه بیشتر نیز شده است.
خودروسازان همچنان علت این زیان را قیمت‌گذاری دستوری می‌دانند و معتقدند با حذف این روش قیمت‌گذاری و خروج دولت از بحث قیمت‌گذاری این زیان انباشته طی زمان کاهش می‌یابد.
آمار زیان خودروسازان به تفکیکدر این میان، باید اشاره کرد که این میزان از زیان انباشته خودروسازان در 9 ماهه نخست سال، تنها مربوط به شرکت خودروسازی سایپا و زیرمجموعه آن، یعنی پارس‌خودروست و ایران‌خودرو در کارنامه خود سود ثبت کرده است.
آمار نشان می‌دهد زیان دوره 9 ماهه امسال سایپا و پارس‌خودرو در مجموع به بالای 8500 میلیارد تومان رسید. اما ایران‌خودرو، بازه زمانی 9ماه نخست سال 1401، در مجموع بیش از 114 میلیارد تومان سود را در صورت‌های مالی خود به ثبت کرد.
عرضه خودرو در بورس کالا ناکارآمد شد
گزارش زیان‌دهی خودروسازان حاکی از آن است که عرضه خودرو در بورس کالا تنها محیطی برای دلالان ایجاد کرد تا سود بیشتری را از جریان فروش خودرو به مردم کسب کنند.
کارنامه 9 ماهه خودروسازان بیانگر آن است که طرح عرضه خودرو در بورس کالا نه‌تنها کمکی به کاهش زیان‌دهی نکرد، بلکه زیان آنها به صورت روزانه در حال افزایش است. به عبارت دیگر، این طرح نیز مانند سایر طرح‌های پیشنهادی قبلی ناکارآمد به حساب می‌آید.
افزایش هزینه‌های تولید، زیان انباشته خودروسازان را افزایش داد؟
مدت‌هاست که یکی از عوامل افزایش زیان انباشته خودروسازان را هزینه‌های تولید معرفی می‌شود. این درحالی است که قطعه‌سازان مدعی‌اند که خودروسازان همچنان از فولادهای قدیمی برای تولید خودرو استفاده می‌کنند.
همچنین برخی از قطعه‌سازان در این رابطه ادعا می‌کنند. که خودروسازان هنوز بدهی معوق خود را پرداخت نکرده‌اند.
آنها به این نکته اشاره می‌کنند که قراردادهای مالی قطعه‌سازان با خودروسازان به‌روزرسانی نشده و به‌رغم اینکه هزینه‌های تولید قطعات خودرو افزایش یافته است، اما خودروسازان هنوز به قیمت پیشین قطعات مورد نیاز خود را می‌خرند. در نتیجه ارتباطی میان زیان انباشته خودروسازان و افزایش هزینه‌های تولید یافت نمی‌شود.
زیان بیشتر با ورود شورای رقابت به بحث قیمت‌گذاری
حال که اکثر محصولات خودروسازان در بورس کالا عرضه می‌شوند، شورای رقابت مدعی قیمت‌گذاری شده است. به نظر می‌رسد که در حال حاضر دعوایی بر سر قیمت‌گذاری دستوری خودرو بین شورای رقابت و وزارت صمت در جریان است.
طبق تجربه‌های پیشین، قیمت‌گذاری کمکی به بهبود وضیعیت بازار و صنعت خودرو نمی‌کند. کارشناسان معتقدند که دولت و شورای رقابت هستند که در نهایت نبض بازار و صنعت خودرو را در اختیار می‌گیرند. این سیستم در حالی که نمی‌تواند قیمت‌ها را تثبیت کند، بلکه موجب افزایش زیان انباشته خودروسازان، و در نتیجه افزایش قیمت خودرو می‌شود.
خودروسازان در چندقدمی ورشکستگی
در این میان، این پرسش مطرح می‌شود که با توجه به زیان انباشته، خودروسازان چند قدم تا ورشکستگی فاصله دارند؟
چندی پیش، فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، گفت: دو شرکت خودروساز دولتی کشور، یعنی ایران‌خودرو و سایپا در حال حاضر ورشکسته هستند و ادامه حیات آنها به‌صورت دستوری صورت می‌گیرد. در نتیجه، این زیان تنها مساله تداوم فعالیت آنها را با ابهامات بیشتری همراه می‌کند.
تجارت نیوز