فرح‌ناز رافع در مورد وضعیت فرش دستباف در سال ۱۴۰۱، اظهار داشت: در سال ۱۴۰۱ تولید فرش دستباف ایرانی با رشد ۱۰ درصدی در مقایسه با سال ۱۴۰۰ به حدود چهار میلیون متر مربع رسید.
رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان اینکه در حوزه فرش دستباف ایرانی صادرات پنهان داریم، گفت: آمار صادرات گمرک در بخش فرش دستباف واقعی نیست زیرا در سال‌های گذشته به دلیل مشکل رفع تعهد ارزی صادرکنندگان، حقوق گمرکی این محصول کاهش یافت، همچنین علاوه بر قاچاق این محصول، متراژ فرشی که مسافران به عنوان کالای همراه می‌توانند خارج کنند به ۲۴ متر مربع افزایش یافت که همه اینها بر غیرواقعی بودن آمارها صحه می‌گذارد.
به گفته رافع، فرش هند که از نظر کیفیت حتی در حد و اندازه موکت ماشینی ایرانی هم نیست، دارای حقوق گمرکی به مراتب بالاتر از فرش دستباف ایرانی است.
وی در ادامه تصریح کرد: به ۱۵ کشور فرش دستباف صادر شد که امارات نخستین مقصد صادرات بوده و پس از آن کشورهای ژاپن، آلمان، پاکستان، چین، استرالیا و هند قرار گرفتند.
رئیس مرکز ملی فرش ایران افزود: بیشترین صادرات به کشورهای آسیایی با ۲۴.۷ میلیون دلار بود که رشد ۳ درصد داشتیم. میزان صادرات به قاره اروپا نیز ۱۱ میلیون دلار بود که به دلیل تحریم و… کاهش ۳۵ درصدی داشته است. کمترین میزان صادرات نیز به آمریکا و اقیانوسیه با افت ۳۵ درصدی بوده است.
رافع با بیان اینکه مشکلاتی همچون تحریم، شیوع کرونا و سلیقه‌های خاص خریداران، از جمله دلایل افت صادرات بوده است، گفت: البته همانطور که گفته شد بیشتر فرش دستباف از مسیر گمرک صادر نمی‌شود بلکه از راه‌های دیگر به خارج می‌رود از همین رو آمار صادرات گمرک از فرش دستباف واقعی نیست.
رئیس مرکز ملی فرش ایران در مورد اینکه برای حل مشکل تعهد ارزی چه تدبیری اندیشیده شد، گفت: تعهد ارزی، مشکلات زیادی در حوزه فرش دستباف ایرانی وارد کرد و موجب افول تولید و صادرات این کالا شد. برای حل این مشکل، تعهد ارزی را برای فرش دستباف یک‌ساله کردیم، با این حال یک سال هم پاسخگوی میزان افزایش صادرات نبود. بر همین اساس در صدد هستیم یک سال را به ۳۶ ماه افزایش دهیم.
فراز و نشیب فرش در ۱۴۰۱
رافع در ادامه اظهار داشت: در سال ۱۴۰۱ بیش از ۴۰ هزار شغل جدید در کل زنجیره تولید فرش دستباف ایجاد و پنج مرکز رشد و فناوری با همکاری پارک علم و فناوری وزارت علوم راه‌اندازی شد. همچنین ۱۳ کارگزاری تخصصی فرش نیز ایجاد و گواهی اصالت در تأیید آن در شناسنامه فرش راه‌اندازی شد؛ با این گواهی اصالت، هیچ‌گاه فرش‌های هندی، چینی، پاکستانی و غیره به نام فرش دستباف ایرانی عرضه نشود.
رافع تصریح کرد: سال گذشته با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان، در حوزه زنجیره تأمین مواد اولیه تسهیلاتی ایجاد شد، همچنین در فرآیند تولید پشم مسیر کارخانه کوتاه‌تر شد و دور ریز پشم کمتری با تولید نخ تاپس شاهد هستیم.
وی ادامه داد: در حوزه پرداخت، شست‌وشو و تثبیت و همچنین استانداردسازی تولید فرش، با همکاری شرکت‌های دانش بنیان و بهره مندی از هوش مصنوعی، بیش از ۲۱۰ مورد تجاری سازی شد.
رئیس مرکز ملی فرش ایران افزود: شرکت‌های دانش‌بنیان همچنین در زمینه بلاک‌چین و رمزارز به‌منظور صدور توکن برای فرش دستباف و ارائه آن در متاورس اقدامات خوبی به انجام رسانده‌اند که برای شناسنامه‌دار کردن فرش ایرانی اقدام ارزشمندی است.
رافع گفت: با همکاری شرکت شماره‌گذاری کالا، فرش دستباف ایرانی کد GS۱ دریافت می‌کند که کدی بین‌المللی است و با دریافت کد GLN منطقه جغرافیایی تولید این هنر- صنعت مشخص می‌شود که ۱۲ شاخص از جمله مواد اولیه به کار رفته در آن تا محل بافت، نام هنرمند، مالکیت، طرح و نقش و غیره در آن وجود دارد.
مهر