«گواهی سپرده گاز طبیعی» در بورس انرژی کلید می‌خوردگاز 

جواد اوجی وزیر نفت شیوه‌نامه جذب سرمایه‌گذار به‌منظور افزایش پایداری تأمین گاز طبیعی با اولویت مشترکان عمده و نیروگاه‌ها از طریق احداث تأسیسات مقیاس کوچک مایع‌سازی گاز طبیعی (MiniLNG)، ذخیره‌سازی و تبدیل LNG به گاز طبیعی، تأسیسات فشرده‌سازی گاز طبیعی (CNG)، ذخیره‌سازی و تبدیل CNG به گاز طبیعی، تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع و تبدیل آن به SNG (گاز مایع مخلوط با هوا قابل جایگزینی با گاز طبیعی)، تأسیسات دریافت و تبدیل LNG وارداتی به گاز طبیعی و تأسیسات ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز طبیعی را به‌منظور ایجاد توازن در شبکه تولید و مصرف گاز طبیعی و افزایش پایداری و امنیت عرضه گاز طبیعی در کشور به‌ویژه در دوره‌های اوج مصرف از طریق افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی گاز طبیعی و گاز مایع، به استناد جزء (5) بند (الف) ماده (3) قانون وظایف و اختیارات وزارت نفت مصوب سال 1391 را برای اجرا، ابلاغ کرد.

متن این ابلاغیه به شرح زیر است:

الف- تعاریف و اصطلاحات:

1- تأسیسات MiniLNG: عبارت است از مجموعه تأسیسات مقیاس کوچک مایع‌سازی گاز طبیعی به همراه مخازن ذخیره‌سازی LNG و تأسیسات تبدیل LNG به گاز طبیعی، تأسیسات جانبی مورد نیاز و خطوط لوله اتصال به شبکه انتقال و توزیع گاز یا هر شبکه اختصاصی.

2- تأسیسات CNG: عبارت است از مجموعه تأسیسات فشرده‌سازی گاز طبیعی به همراه مخازن ذخیره‌سازی CNG و تأسیسات تبدیل CNG به گاز طبیعی، تأسیسات جانبی مورد نیاز و خطوط لوله اتصال به شبکه انتقال و توزیع گاز یا هر شبکه اختصاصی.

3- تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع: عبارت است از مجموعه تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع و در صورت نیاز تبدیل گاز مایع به SNG (گاز مایع مخلوط‌شده با هوا که قابلیت جایگزینی با گاز طبیعی را دارد) و تزریق آن به شبکه انتقال و توزیع گاز یا هر شبکه اختصاصی به نحوی که بتواند به‌عنوان جایگزین گاز طبیعی به مصرف مشترکان گاز برسد.

4- تأسیسات مرتبط با LNG وارداتی: عبارت است از مجموعه تأسیسات بندری دریافت محموله‌های LNG وارداتی و تبدیل آن به گاز طبیعی برای تزریق به شبکه انتقال و توزیع گاز یا هر شبکه اختصاصی و سایر تأسیسات جانبی مربوطه.

5- گواهی: منظور گواهی سپرده کالایی گاز و عبارت است از ورقه بهاداری که نشان‌دهنده مالکیت اشخاص بر مقدار مشخصی از گاز طبیعی/ گاز مایع است که می‌تواند قابل معامله در بازار ثانویه بورس انرژی باشد و دارنده آن مطابق شرایط اعلامی در بورس انرژی، امکان دریافت گاز طبیعی/ گاز مایع مندرج در ورقه و مصرف آن توسط خود یا غیر را خواهد داشت.

6- متقاضی سرمایه‌گذاری: عبارت است از اشخاص حقوقی از جمله مشترکان عمده گاز طبیعی که متقاضی طرح‌های احداث تأسیسات MiniLNG، تأسیسات CNG، «تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع» و «تأسیسات مرتبط با LNG وارداتی» است که پس از احداث و بهره‌برداری از طرح‌های مذکور، «سرمایه‌گذار» محسوب می‌شوند.

7- شبکه انتقال و توزیع گاز: کلیه خطوط لوله انتقال و توزیع گاز طبیعی کشور به همراه تمامی تأسیسات و تجهیزات مربوطه که در مالکیت شرکت ملی گاز ایران است.

8- شبکه اختصاصی: خطوط انتقال و توزیع گاز طبیعی است که توسط سرمایه‌گذار با لحاظ تمامی مقررات حاکم بر احداث و بهره‌برداری از خطوط لوله گاز طبیعی و اخذ مجوزهای لازم از شرکت ملی گاز ایران احداث می‌شود و به بهره‌برداری می‌رسد.

9- مجوز سرمایه‌گذاری: موافقت اصولی است که پس از بررسی فنی و اقتصادی طرح‌های درخواستی موضوع این شیوه‌نامه و تأیید طرح توسط شرکت ملی گاز ایران، از سوی معاونت برنامه‌ریزی وزارت نفت صادر می‌شود و دارنده آن در طول دوره اعتبار مجوز، مجاز به احداث طرح و پس از بهره‌برداری مستحق دریافت گاز طبیعی/ گاز مایع از شرکت‌های تابع ذی‌ربط وزارت نفت یا واردات LNG مطابق ضوابط این شیوه‌نامه است.

10- شرکت ملی پخش: شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران.

11- دوره اوج مصرف: منظور دوره زمانی از 16 آذرماه هر سال تا 16 اسفند ماه همان سال است.

ب- طرح‌های موضوع سرمایه‌گذاری:

1- طرح‌های احداث تأسیسات MiniLNG، تأسیسات CNG و «تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع» :
1-1- سرمایه‌گذاری برای طرح‌های احداث تأسیسات MiniLNG، تأسیسات CNG و «تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع» که با اولویت تأمین خوراک یا سوخت برای صنایع انرژی‌بر، شهرک‌های صنعتی و سایر مناطق مورد نظر شرکت ملی گاز ایران انجام می‌شود.

2-1- در صورتی که سرمایه‌گذار، مستندات مربوط به نیاز مصرفی خود در دوره اوج مصرف گاز طبیعی، یا قرارداد مستقیم فروش گاز طبیعی/ گاز مایع به مشترکان گاز در دوره اوج مصرف یا گواهی‌های منتشره توسط شرکت ملی گاز ایران/ سرمایه‌گذار را حسب مورد ارائه کند، شرکت ملی گاز ایران و شرکت ملی پخش مکلف به عرضه گاز طبیعی/ گاز مایع به سرمایه‌گذار به میزان گاز طبیعی/ گاز مایع مندرج در مستندات مذکور است. تعهد شرکت ملی گاز به عرضه گاز طبیعی صرفاً محدود به دوره‌های غیراوج مصرف و در چارچوب موافقت اصولی اولیه و قرارداد فروش منعقده بین آن شرکت و سرمایه‌گذار است، اما در خصوص عرضه گاز مایع محدودیت عرضه در دوره‌های غیراوج مصرف برقرار نیست.

تبصره- مشترکان شرکت ملی گاز ایران که نسبت به خرید گواهی یا خرید مستقیم گاز طبیعی/ گاز مایع از سرمایه‌گذاران موضوع این شیوه‌نامه اقدام کنند، گاز طبیعی/ گاز مایع مورد نیاز خود را در دوره زمانی و به میزان تعیین شده در قرارداد/ گواهی، از سرمایه‌گذار طرف قرارداد تحویل خواهند گرفت. شرکت ملی گاز ایران مجاز به برداشت و استفاده از گاز طبیعی دریافتی از سرمایه‌گذاران جز برای تحویل به مشتریان آنها نیستند.

3-1- مناطق پیشنهادی متقاضیان سرمایه‌گذاری برای طرح‌های احداث تأسیسات MiniLNG، تأسیسات CNG و «تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع» باید به تأیید شرکت ملی گاز ایران برسد.

4-1- هزینه اتصال تأسیسات MiniLNG، تأسیسات CNG و «تأسیسات ذخیره‌سازی گاز مایع» به شبکه انتقال و توزیع گاز به‌عهده متقاضی سرمایه‌گذاری است. در خصوص گاز مایع، مبادی تأمین، انبارهای شرکت ملی پخش/ شرکت ملی گاز ایران است و هزینه حمل از مبادی تأمین به‌عهده سرمایه‌گذار است.

تبصره 1- سرمایه‌گذاران مجازند گاز طبیعی/ SNG را از طریق شبکه انتقال و توزیع گاز یا هر شبکه اختصاصی که به‌صورت مجزا تأسیس می‌کنند، به مشتریان خود تحویل دهند. شرکت ملی گاز ایران مکلف به انتقال گاز طبیعی/ SNG موضوع این تبصره تا مقاصد مورد تقاضای سرمایه‌گذاران در صورت وجود زیرساخت و شرایط فنی لازم بدون دریافت هزینه انتقال است.

تبصره 2- برداشت از مخازن LNG، CNG و گاز مایع توسط سرمایه‌گذاران برای تأمین مصرف مشترکان طرف قرارداد آنها، صرفاً در دوره اوج مصرف و با تأیید شرکت ملی گاز ایران مجاز است. در صورتی که برداشت از مخازن مذکور در دوره اوج مصرف، به هر دلیل صورت نپذیرد، برداشت از مخازن مربوطه در دوره غیر اوج مصرف، صرفاً با تأیید شرکت ملی گاز ایران مجاز خواهد بود.

5-1- قیمت عرضه گاز طبیعی به سرمایه‌گذارانی که به‌منظور تأمین خوراک یا سوخت گاز طبیعی خود در دوره اوج مصرف، اقدام به احداث طرح‌های موضوع این بند کرده‌اند، معادل تعرفه مصوب گاز طبیعی برای مصارف معمول آنها تعیین می‌شود، همچنین قیمت عرضه گاز طبیعی به سایر سرمایه‌گذاران، معادل تعرفه مصوب گاز طبیعی برای مشترکان گاز خریدار گواهی یا طرف قرارداد مستقیم سرمایه‌گذاران است. تعرفه پایه عرضه هر کیلوگرم گاز مایع، معادل 3 برابر تعرفه پایه عرضه هر مترمکعب گاز طبیعی معادل در هر مورد تعیین می‌شود. در صورت وجود مشترکان گاز با تعرفه‌های متفاوت، تعرفه پایه به نسبت سهم هر یک از مشترکان محاسبه و اعمال می‌شود.

تبصره 1- هر نوع تغییر مقاصد مصرف گاز طبیعی/ گاز مایع/ SNG توسط سرمایه‌گذاران، صرفا با تأیید شرکت ملی گاز ایران مجاز است و تعرفه گاز طبیعی عرضه‌شده به سرمایه‌گذاران متناسب با نوع مصرف نهایی تعیین می‌شود.

تبصره 2- سوخت تأسیسات موضوع این شیوه‌نامه، به‌عنوان «سوخت سایر صنایع» محسوب می‌شود.

2- طرح‌های احداث «تأسیسات مرتبط با LNG وارداتی» :

1-2- سرمایه‌گذاری برای طرح‌های احداث «تأسیسات مرتبط با LNG وارداتی» با اولویت برای تأمین خوراک و سوخت صنایع انرژی‌بر، شهرک‌های صنعتی، یا سایر مناطق مورد نظر شرکت ملی گاز ایران انجام می‌شود.

تبصره- محل پیشنهادی توسط متقاضیان سرمایه‌گذاری برای احداث طرح‌های موضوع این بند باید به تأیید شرکت ملی گاز ایران برسد.

2-2- سرمایه‌گذاران موضوع این بند، مجاز به فروش داخلی گاز طبیعی به مشترکان شرکت ملی گاز ایران یا سایر متقاضیان از طریق قرارداد مستقیم فروش یا از طریق انتشار گواهی هستند. صادرات گاز طبیعی موضوع این بند نیز پس از کسب مجوز صادرات از معاونت برنامه‌ریزی و با رعایت الزام‌های صادراتی شرکت ملی گاز ایران مجاز است، همچنین مفاد تبصره جزء (1-2) بند (ب) در خصوص مصادیق این بند نیز معتبر است.

3-2- شرکت ملی گاز ایران مکلف به انتقال گاز طبیعی موضوع این بند تا مقاصد مورد تقاضای سرمایه‌گذاران در صورت وجود زیرساخت و شرایط فنی لازم است. تعرفه انتقال گاز طبیعی حاصل از واردات LNG برای مصارف داخل کشور، معادل 1.3سنت/ مترمکعب است و برای مصارف صادراتی، در چارچوب مجوز صادراتی تعیین می‌شود.

ج- موارد عمومی:

1- شرکت ملی گاز ایران مجاز است همسو با تأمین گاز طبیعی یا گاز مایع مورد نیاز برای ایفای حداکثری تعهدات صادراتی گاز طبیعی به‌ویژه در دوره اوج مصرف با استفاده از روش‌های BOO و BOT نسبت به جذب سرمایه‌گذار غیردولتی برای احداث طرح‌های موضوع این شیوه‌نامه اقدام کند. سقف قیمت خرید گاز طبیعی/ SNG از سرمایه‌گذاران، معادل70 درصد قیمت صادراتی گاز طبیعی تعیین می‌شود.

تبصره 1- شرکت ملی گاز ایران مجاز است نسبت به خرید گاز طبیعی/ SNG از سایر سرمایه‌گذاران که رأساً نسبت به احداث طرح‌های موضوع این شیوه‌نامه اقدام کرده‌اند، به‌صورت مستقیم یا از طریق خرید گواهی‌ از بورس انرژی اقدام کند. قیمت خرید گاز طبیعی/ SNG در خارج از بورس از سرمایه‌گذارانی که خوراک خود را از شرکت‌های تابع وزارت نفت تأمین کرده‌اند، معادل 70 درصد قیمت صادراتی گاز طبیعی تعیین می‌شود.

تبصره 2- در مواردی که سرمایه‌گذاران طرح‌های موضوع این شیوه‌نامه، متقاضی فروش گاز طبیعی/ SNG تولیدی خود در دوره اوج مصرف به شرکت ملی گاز ایران هستند، قیمت عرضه گاز طبیعی به آنها، معادل 30 درصد قیمت صادراتی گاز طبیعی و قیمت عرضه هر کیلوگرم گاز مایع، معادل 3 برابر قیمت هر مترمکعب گاز طبیعی معادل تعیین می‌شود.

تبصره 3- شرکت ملی گاز ایران مجاز به خرید گاز طبیعی از سرمایه‌گذاران «تأسیسات مرتبط با واردات LNG» بر اساس فرمول زیر و در سقف قیمت صادراتی گاز طبیعی هستند:

P=(PLNG-JKM-F)*1.15

P: قیمت ماهانه خرید گاز طبیعی از «تأسیسات مرتبط با واردات LNG» (دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو)

PLNG-JKM: میانگین ماهانه قیمت محموله‌های اسپات LNG در ژاپن منتشره در نشریات بین‌المللی (دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو)

F: میانگین ماهانه هزینه حمل محموله‌های LNG از خلیج فارس به شرق آسیا منتشره در نشریات بین‌المللی (دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو)

تبصره 4- سرمایه‌گذاری برای طرح‌های ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز طبیعی، در چارچوب «شیوه‌نامه توسعه و نگهداشت مخازن زیرزمینی گاز طبیعی» به شماره 22-2/20 مورخ 1402/01/16 انجام شود.

تبصره 5- شرکت ملی گاز ایران مکلف است تمامی گاز طبیعی خریداری‌شده از سرمایه‌گذاران موضوع این شیوه‌نامه را به ایفای تعهدات صادراتی اختصاص دهد و درآمد حاصل از صادرات گاز طبیعی را پس از کسر هزینه‌های واردات/ خرید گاز طبیعی از سرمایه‌گذاران طرح‌های موضوع این شیوه‌نامه، به حساب‌معرفی‌شده بانک مرکزی واریز و به‌عنوان منابع حاصل از خالص صادرات گاز طبیعی ثبت و با دولت (خزانه‌داری کل کشور) تسویه کند.

2- آن دسته از مشترکان گاز که حداقل معادل مصرف 15 روز متوالی گاز طبیعی خود را در دوره اوج مصرف گاز طبیعی به تشخیص شرکت ملی گاز ایران از طریق هریک از تأسیسات فوق‌الذکر تأمین ‌کنند، به‌منظور جبران بخشی از هزینه‌های تأمین گاز، مشمول دریافت مقدار مشخصی حواله رایگان تحویل گاز از شرکت ملی گاز ایران صرفاً برای مصرف در دوره غیراوج می‌شوند و آن دسته از مشترکان با مصرف بین صد هزار تا 500 هزار مترمکعب گاز در روز که در جهت تأمین سوخت مورد نیاز خود ‌در دوره اوج مصرف برای حداقل 10 روز متوالی و در خصوص مشترکان با مصرف بالاتر از 500 هزار مترمکعب در روز، حداقل 30 روز متوالی از طریق تأسیسات فوق‌الذکر اقدام کنند، در اولویت اعمال محدودیت‌های ناشی از مدیریت ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی و سوخت مایع قرار خواهند گرفت و تعرفه گاز طبیعی مصارف آنها در دوره‌ اوج مصرف افزایش خواهد یافت. ضوابط مربوط به این بند مطابق قوانین و مقررات، متعاقباً اعلام می‌شود.

تبصره- آن دسته از مشترکان گاز که مشمول این بند می‌شوند و تقاضای آنها برای احداث واحدهای موضوع این شیوه‌نامه به دلایل وجود نداشتن زیرساخت و شرایط فنی لازم توسط شرکت ملی گاز ایران مورد تأیید قرار نمی‌گیرد، مشمول افزایش تعرفه گاز طبیعی در دوره اوج مصرف نمی‌شوند.

3- شرکت ملی گاز ایران مکلف است با همکاری مدیریت امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران و با هماهنگی معاونت برنامه‌ریزی حداکثر ظرف مدت 2 ماه، نسبت به طراحی، اخذ مجوزهای لازم، پذیرش انبار نزد بورس و فراهم کردن سایر مقدمات لازم برای انتشار انواع گواهی‌ها در بورس انرژی اقدام کند، همچنین شرکت ملی گاز ایران و شرکت ملی پخش مکلفند الگوی قراردادهای فروش گاز طبیعی/ گاز مایع به سرمایه‌گذاران، خرید گاز طبیعی/ SNG از سرمایه‌گذاران و فروش گاز طبیعی/ گاز مایع/ SNG توسط سرمایه‌گذاران به مشترکان گاز را حداکثر ظرف دو ماه تهیه کنند و پس از تأیید معاونت برنامه‌ریزی، ملاک عمل قرار دهند.

4- شرکت ملی گاز ایران مکلف است مفاد این شیوه‌نامه را به قید فوریت به اطلاع مشترکان عمده گاز و سایر متقاضیان سرمایه‌گذاری برساند.

5- کلیه متقاضیان سرمایه‌گذاری موضوع این شیوه‌نامه به‌منظور اخذ مجوز سرمایه‌گذاری مکلفند ضمن مراجعه به «درگاه ملی مجوزها (G4B.ir)» تقاضای خود را به همراه مستندات مورد نیاز در سامانه مذکور ثبت کنند تا نسبت به طی فرآیند صدور مجوز اقدام شود.

تسنیم