بازار گوشت قرمز همچنان نا به سامان بوده و تنوع قیمت‌ها به اضافه اعمال سلیقه آن را مدیریت می‌کند. در مدت ۳ روز (چهارشنبه ۱۷ خرداد تا شنبه ۲۰ خرداد) گوشت گوسفند (ران) از ۴۸۵ هزار تومان به ۵۰۰ هزار تومان رسید. این در حالی است که نوسان قیمتی از خرده فروش‌های سطح شهر تا فروشگاه‌های زنجیره‌ای و حتی تا فروشگاه‌های آنلاین بسیار متفاوت است. این تنوع قیمت بین فروشگاه‌های آنلاین نیز بیش از ۱۰۰ هزار تومان بوده که از نبود نظارت بر این بازار حکایت دارد. افشین صدر دادرس، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور درباره دلیل این تنوع قیمتی در بازار گوشت قرمز به مهر گفت: شرکت پشتیبانی امور دام تهران خرید دام سبک و سنگین را برعهده دارد و ممکن است هزینه بسته بندی را در قالب یارانه پرداخت کند. همچنین تعدادی از قصابی‌های سطح شهر که عضو اتحادیه گوشت قرمز بوده و منتخب هستند یارانه دریافت می‌کنند در نتیجه گوشت عرضه شده از این قصابی‌ها هم پایین‌تر از سایر بخش‌ها است.
چالش چیست؟
دادرس دلیل اعمال قیمت سلیقگی در بازار گوشت قرمز را نبود قیمت مصوب دانست و افزود: سال ۹۶ الزام نرخ مصوب از گوشت گوسفند و گوساله حذف شد بنابراین این تنوع قیمتی نباید خیلی دور از ذهن باشد. نکته مهم دیگر این است که گوشت قرمز جز ۱۰ قلم اساسی کالابرگ الکترونیکی (یارانه) نیست؛ البته به استثنا گوشت گوساله. در نتیجه این طور برداشت می‌شود، برای مسؤولان اینکه گوشت قرمز با چه قیمتی دست مصرف کننده می‌رسد جز اولویت‌ها نبوده و به حال خود رها شده است. در چنین فضایی تولیدکننده و مصرف کننده هر دو گرفتار هستند و فضا به نفع دلال‌ها و سوداگران است.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور با تاکید بر اینکه گوسفند دامی بومی و سرمایه زیستی و ژنتیکی کشور به شمار می‌رود، بیان کرد: رهاشدگی و عدم توجه به نتیجه آن دستاوردی جز از بین رفتن صنعت دام ندارد. هنگامی که کتاب‌های تاریخ دام و دامپروری را مطالعه کنیم متوجه می‌شویم فلات ایران محل پرورش گوسفند و اهلی کردن این حیوان بوده است.
یکی تاکید و دیگری رد می‌کند
این فعال بازار دام سبک درباره تناقض کاهش قیمت دام زنده و افزایش قیمت گوشت در بازار یادآور شد: وقتی از کاهش قیمت‌ها صحبت می‌شود باید دید این کاهش نسبت به چه بازه زمانی است. کاهش قیمت دام زنده در حال حاضر در مقایسه با اسفند گذشته بوده که به عنوان مثال بره نر ۱۸۰ هزار تومان بود و امروز به حدود ۱۴۵ تا ۱۶۰ هزار تومان کاهش یافته است.
دادرس با بیان اینکه متولیان دام کشور نیز نسبت به نرخ بالا گوشت قرمز اعتراض دارند، گفت: در پاسخ به این اعتراض اتحادیه گوشت قرمز تاکید دارد قیمت‌ها در میادین خرید دام زنده تغییری نداشته است.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور با اشاره به استان‌های مرزی و بارانداز قاچاق اضافه کرد: به استثنا برخی میادین فروش دام زنده در بعضی استان‌ها که با پدیده خشکسالی رو به رو هستند و نیز استان‌های مرزی و بارانداز قاچاق که قیمت دام بالاست در باقی میادین نرخ دام زنده نسبت به اسفند سال گذشته روند کاهشی داشته است.
کشتار دام نارس
دادرس در ادامه سخنان خود با تاکید بر بی برنامگی وزارت جهاد کشاورزی در حوزه دام گفت: وزارتخانه برای فصل انباشتگی گوشت برنامه‌ای ندارد. این در حالی است که سیاست در تنظیم بازار دارای دو جنبه بوده نخست اینکه مصرف کننده هنگام خرید متضرر نشود و دیگر اینکه تولیدکننده هم در روند تولید دچار خسران نشود. در حال حاضر در سیاست‌های مقطعی فقط جانب مصرف کننده حفظ می‌شود.
وی اظهار کرد: همیشه در نیمه اول سال با انباشت گوشت مواجه هستیم و سیاست متولیان باید در این مقطع زمانی باید این باشد که تولیدکننده متضرر نشود اما این گونه نیست.
او گفت: اگر تولید برای دامدار صرفه اقتصادی نداشته باشد کشتار زودهنگام رخ می‌دهد؛ به این ترتیب دام نارس کشتار می‌شود. یا اینکه هر کس پول خوبی بدهد دامدار دام خود را به فروش می‌رساند که عموماً این خریداران قاچاق دام می‌کنند. همچنین در استان‌هایی که خشکسالی موجب کاهش علف در مراتع شده و دامدار با کمبود نقدینگی توان تغذیه دستی را ندارد دام پروران ناگزیر به کشتار دام مولد و غیر مولد می‌شوند.
تقابل قیمتی گوشت داخلی و خارجی
یکی از واقعیت‌ها بازار گوشت قرمز این است که محصول وارداتی نسبت به تولید داخل مانند خیلی از اقلام، ارزان‌تر تمام شده و با قیمت پایین‌تری به دست مصرف کننده می‌رسد. مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور درباره چرایی تولید با وجود صرفه اقتصادی واردات اظهار کرد: زمستان گذشته دولت برای تنظیم بازار گوشت خارجی زیادی وارد بازار کرد اما از سوی عامه جامعه استقبال نشد.
وی گفت: کیفیت گوشت گوسفند وارداتی با ذائقه مردم همخوانی ندارد از این رو مصرف کننده خیلی تمایل به خرید و مصرف گوشت خارجی ندارد.
وی ادامه داد: مزیت‌های تولید جنبه‌های مختلف دارد که قیمت یکی از آنها است. نخستین مساله تولید در داخل، ایجاد اشتغال است. در حال حاضر یک میلیون و ۲۰۰ هزار دامدار در کشور فعالیت دارند که ۳ میلیون شغل مستقیم ایجاد کرده اند. آمار زیادی اشتغال غیر مستقیم به واسطه صنعت دامپروری فراهم شده که با حذف تولید تمام این فرصت‌های شغلی از بین می‌رود.
وی به دلیل سوم اشاره کرد و گفت: حضور دامداران و چوپان‌ها در راستای امنیت کشور جدا از امنیت غذایی است. دامداران و چوپان‌ها که در بیابان‌ها و کوه‌های استان‌های مرزی کشور حضور دارند خیلی زود متوجه تحرکات غیرمعمول شده و اطلاع رسانی می‌کنند. بنابراین دامداران و عشایر حافظان مرزها نیز هستند.
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور در ادامه به موضوع تحریم اشاره کرد و گفت: دشمنان از هر طریق به دنبال فشار بر ایران هستند اگر تولید داخل از بین برود چه تضمینی وجود دارد کشورهای خارجی گوشت به ایران صادر کنند. علاوه بر اینکه امروز دولت و بازرگانان قدرت چانه زنی بر سر کیفیت و قیمت گوشت وارداتی دارند زیرا تولید داخلی وجود دارد. حذف تولید زمینه را برای واردات هر گوشتی با هر قیمتی به وجود می‌آورد.
دادرس در پایان تاکید کرد: دولت‌ها در کشورهای مختلف به بخش کشاورزی اعم از کشت، دامپروری، شیلات و… یارانه می‌پردازند در حالی که دولت با جراحی اقتصادی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کل یارانه را از این بخش حذف کرد. این در حالی است که دولت به عنوان متولی امر باید کمک کند تا رشد تولید با برنامه ریزی درست محقق شود.
توزیع گوشت تنظیم بازار
در ادامه علی اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی درباره وضعیت واردات گوشت و گوشت‌های تنظیم بازار به مر گفت: بخشی از گوشت‌های قرمز موجود در بازار، محصولات تنظیم بازار بوده که با یارانه دولت نرخ گذاری شده اند.
وی افزود: تمام این گوشت‌ها تولید داخل بوده که یارانه به آنها اختصاص پیدا کرده و در قالب تنظیم بازار عرضه می‌شوند.
میزان تولید گوشت قرمز در کشور
در نهایت خبرنگار موضوع بازار گوشت قرمز را از بخش دولتی پیگیری کرد. عباس اکبری شریف، مدیرکل مرکز اصلاح نژاد و دام کشور درباره آمار تولید گوشت قرمز به مهر گفت: حدود ۸۵۰ تا ۹۰۰ هزار تن سالانه در کشور گوشت قرمز اعم از دام سبک و سنگین تولید می‌شود.
وی افزود: این عدد وابسته به شرایط اقلیمی و جوی کشور بوده و به عنوان مثال سال گذشته که بر اساس آمار منتشر شده ۱۰ استان متأثر از خشکسالی بودند. کاهش پوشش گیاهی تأثیری مستقیم بر تولید دارد.
وی با بیان اینکه بخشی از دام‌ها پروار شده در بخش عشایری کشور است، گفت: دامداران عشایری وابسته به مراتع هستند از این رو بسته به پوشش گیاهی هر منطقه میزان تولید گوشت در زمانی کمتر و در سال دیگر بیشتر خواهد بود.
اصلاح نژاد و خرید قراردادی
مدیرکل مرکز اصلاح نژاد و دام کشور با اشاره به خرید تضمینی دام اعلام کرد: سال گذشته برای نخستین بار خرید حمایتی دام در قالب خرید قراردادی انجام شد. دو استان به عنوان پایلوت انتخاب شد و قرار است خرید قراردادی دام که از سوی شرکت پشتیبانی امور دام انجام می‌شود در وسعت بیشتری پیگیری شود.
اکبری شریف در توضیح بیشتر خاطرنشان کرد: نهادهای دام در اختیار دامداران قرار گرفته و پس از وزن مطلوب، دام خریداری می‌شود. تحقق کامل این طرح مانع کشتار زودهنگام و دام نارس می‌شود.
او گفت: این دام‌های خریداری شده در نیمه نخست سال پس از کشتار گوشت آنها ذخیره سازی شده و برای نیمه دوم سال به بازار تزریق می‌شود.
وی تصریح کرد: گوشت گوساله در تمام فصول سال موجود دارد اما پروار گوسفند تابع فصل بوده و معمولاً در نیمه دوم سال بیشتر باید از منابع ذخیره شده استفاده کرد.
در ادامه خبرنگار برای پیگیری آمار واردات گوشت و نیز قیمت و نحوه توزیع آن از سوی شرکت پشتیبانی امور دام، پیگیر موضوع شد که متأسفانه این شرکت همکاری نکرد.
گفتنی است بر اساس مصوبه جدید دولت نرخ گمرکی گوشت قرمز از ۴ به یک درصد کاهش یافت. هیأت وزیران به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد بند ب تبصره ۷ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲ دو ردیف تعرفه مربوط به قیمت گوشت قرمز گوساله و گوسفند کشتاری را مشمول کاهش نرخ حقوق ورودی کرد.
مهر