نوسانات اخیر قیمت سکه اگر چه توانسته بخش عمده نقدینگی‌ها را از بازار خرید ملک به سمت بازار طلا سوق دهد، اما آنطور که انبوه‌سازان گلایه می‌کنند جذابیت خرید طلا به حدی رسیده که علاوه بر پول‌های سرگردان، سرمایه‌های خرد مردمی نیز که معمولا در قالب پروژه‌های مشارکتی یا پیش‌خرید به کمک سازنده‌های مسکن می‌آید، روانه این بازار شده است. فعالان ساختمانی با اشاره به دشواری در تامین نقدینگی تحت تاثیر میل سرمایه‌گذاری در بازارهای سودآور می‌گویند: اخیرا سرعت تکمیل ساخت‌وسازها با افت منابع مالی در بازار ساختمان، کاهش پیدا کرده است.
روایت انبوه‌سازان از طلا و مسکن
رضایت از خرید مسکن، شکایت از نوسان قیمت طلا
سود ساخت‌وساز نسبت به پارسال 10درصد رشد کرد
اوایل امسال بعد از آنکه بازار طلا دوره جدیدی از رشد پایدار قیمت را تجربه کرد پیش‌بینی شد آثار مثبت این تحول، به شکل کاهش خرید‌های سرمایه‌ای ملک و در نتیجه ایجاد فضا برای خرید مصرفی، در بازار مسکن ظاهر می‌شود. اما اکنون برخی تبعات ناخوشایند ناشی از اوضاع طلا فعالان ساختمانی را غافلگیر کرده است. انبوه‌سازان ضمن اظهار رضایت از فروش واحدهای مسکونی در سال جاری که آن را تا حدودی ناشی از ناآرامی اجاره‌بها و تمایل اجاره‌نشین‌ها به خرید آپارتمان عنوان می‌کنند، نوسانات قیمت طلا را تهدید جدی برای بازار ساخت‌وساز می‌دانند. روایت روسای تشکل‌های انبوه‌سازی و شرکت‌های ساختمانی در این باره حاکی است: در نیمه اول امسال سود ساخت‌وسازهای مسکونی در کشور 10 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش پیدا کرده که این به خاطر افزایش حجم خرید در بازار مسکن طی همین مدت بوده است، اما در مقابل، با جذاب‌شدن سرمایه‌گذاری در بازار طلا بخشی از سرمایه‌های خرد از بازار ساخت‌وساز خارج شده و انبوه‌سازان را با کمبود نقدینگی مواجه کرده است. وسوسه «طلا» از یک‌سو نقدینگی در بازار معاملات مسکن را کاهش داده که این تاحدودی به نفع قیمت مسکن طی ماه‌های اخیر بوده اما از سوی دیگر به کاهش نقدینگی در اختیار شرکت‌های ساختمانی منجر شده است. در این باره دبیر انجمن شرکت‌های ساختمانی با اشاره به اینکه تامین سرمایه برای ساخت‌وساز سخت شده است، اعلام کرد: هم‌اکنون سرمایه‌گذاری در این بخش ریسک بالایی دارد و به همین دلیل تمایل به پیمانکاری در مقابل سرمایه‌گذاری بیشتر شده است.
افزایش 10درصدی قیمت زمین
همچنین رییس کانون سراسری انبوه‌سازان نیز با بیان اینکه هزینه نهاده‌های تولید مسکن از جمله قیمت زمین در مقایسه با سال گذشته دست‌کم 10 درصد افزایش یافته، تاکید کرد: در حال حاضر ساخت‌وساز فاقد توجیه مطلوب اقتصادی است و انبوه‌سازان برای حفظ وضعیت موجود ناچار به تعریف پروژه‌های جدید هستند. ایرج رهبر تصریح کرد: رشد روزانه قیمت سکه و طلا برخی انبوه‌سازان را به سمت این بازار کشانده و به دلیل سرمایه‌گذاری آنها در بازار طلا، سرعت تکمیل پروژه‌های نیمه‌کاره کند شده است. همچنین پروژه‌های پیش‌فروش شده نیز بخاطر کاهش میل مردم به سرمایه‌گذاری در بازار مسکن از رونق افتاده و نقدینگی‌های جزئی که می‌توانست تامین مالی ساخت‌وساز را فراهم کند در حال حاضر برای خرید سکه یا طلا هزینه می‌شود. رییس کانون سراسری انبوه‌سازان در عین حال افزود: فروش انبوه‌سازان طی ماه‌های اخیر در مقایسه با مدت مشابه سال قبل بهبود پیدا کرده است.
فرار سرمایه‌ها از ساخت‌وساز
جواد خوانساری دبیر انجمن شرکت‌های ساختمانی نیز در این باره گفت: بخشی از نیاز مالی شرکت‌های ساختمانی از طریق جذب سرمایه‌های خرد مردم تامین می‌شود، اما با توجه به نوسانات به وجود آمده در نرخ طلا، سکه و ارز، تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش مسکن کاهش یافته و سرمایه‌ها به سمت خرید و فروش این کالاها هدایت شده است. وی با اشاره به کاهش فعالیت پیمانکاران در بخش ساخت، عدم پرداخت مطالبات آنان از سوی دولت و رکود حاکم بر اقتصاد کشور را از مهم‌ترین دلایل این وضعیت عنوان کرد. خوانساری سرمایه‌گذاری در بخش مسکن را در شرایط کنونی دارای ریسک بالا توصیف کرد و گفت: کاهش تعداد متقاضیان در این بخش و عدم بازگشت سرمایه، پیمانکاران را برای ادامه فعالیت دلسرد کرده است. دبیر انجمن شرکت‌های ساختمانی با بیان اثرات چندگانه اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بر هزینه ساخت خاطرنشان کرد: تاکنون شاهد افزایش 100 درصد قیمت برخی مصالح پرمصرف بوده‌ایم که این امر باعث کاهش تمایل سازندگان برای ساخت‌وساز شده است.
اقبال به خرید مسکن به خاطر اجاره‌بها
یک عضو ارشد کانون سراسری انبوه‌سازان درباره اوضاع فروش واحدهای مسکونی گفت: افزایش بی‌رویه اجاره‌بها که علاوه بر شهر تهران به سایر شهرهای بزرگ کشور نیز سرایت کرده است، باعث اقبال تقاضا به خرید مسکن شده است. غلامعلی ثنایی افزود: چنانچه تامین مالی مناسبی برای انبوه‌سازان انجام شود ظرفیت‌های خالی ساخت‌وساز در کشور تکمیل خواهد شد و رونق فعالیت‌های ساختمانی تشدید می‌شود. عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان استان خراسان رضوی همچنین تصریح کرد: سود سالانه ساخت‌وساز با نرخ سود تسهیلاتی که بانک‌ها به انبوه‌سازان پرداخت می‌کنند برابر است و علاوه بر آن رشد قیمت زمین که در استان ما تا 30 درصد هم رسیده و همچنین قیمت مصالح‌ساختمانی فشار هزینه‌ای را برای انبوه‌سازان افزایش داده است.
حداقل سود مورد انتظار 20 درصد
احمد تولا، دبیر انجمن صنفی انبوه‌سازان استان اصفهان نیز در این زمینه تاکید کرد: سرمایه‌گذاری برای ساخت مسکن در شرایط کنونی به هیچ وجه به صرفه و صلاح سازندگان نیست؛ مگر اینکه در پروژه‌های خاصی با سودی معادل 20 تا 25 درصد اقدام به سرمایه‌گذاری کنند. تولا رشد 15 درصدی قیمت کاشی و سرامیک از روز اول شهریور ماه سال جاری را یکی از نمونه‌های افزایش روزافزون هزینه‌های ساخت اعلام کرد و افزود: با افزایش ناگهانی هزینه‌های ساخت و ساز و تداوم آن، سازندگان به شدت دچار آسیب شده‌اند. وی پیش‌بینی کرد: در صورت ادامه یافتن شرایط موجود، این آسیب‌ها باعث توقف روند ساخت واحدهای مسکونی، از جمله برخی از واحدهای مسکن مهر در بعضی مناطق می‌شود. تولا با تکرار سخن سایر انبوه‌سازان مبنی بر برابری نرخ سود ساخت با سود بانکی، سود 10 تا 17 درصدی ناشی از سرمایه گذاری در بخش مسکن را رقمی ناچیز اعلام و اظهار کرد: برای تامین روزمرگی‌های شرکت‌های ساختمانی و انبوه سازی و جلوگیری از پراکندگی نیروها ناچار به ادامه فعالیت‌های خود در عرصه ساخت هستیم.
بازار مسکن شده مسکن‌مهر
سید مجید نیک‌نژاد عضو هیات مدیره کانون انبوه‌سازان و نایب رییس انجمن انبوه‌سازان استان کرمانشاه با انتقاد از عدم همکاری موثر بانک‌ها برای ساخت مسکن دهک‌های با درآمد متوسط به بالا که مشمول مسکن‌مهر نمی‌شوند، اظهار کرد: در حال حاضر چرخه عرضه و تقاضای مسکن در کشور دچار مشکل شده است و بیشتر سازندگان، یک پروژه 2 ساله را ظرف مدت 5 سال به اتمام می‌رسانند. نیک‌نژاد افزود: با توجه به کمتر بودن تقاضا در شهرهای کوچک آسیب‌های ناشی از عدم تعادل در این مناطق بیش از کلانشهرها است.
وی با اشاره به ایجاد رشد قیمتی از زمستان سال 89، سقف افزایش قیمت‌ها را 15 درصد اعلام کرد و گفت: قیمت‌ها در شرایطی افزایش یافت که در سه سال گذشته در مواردی تا بیش از 50 درصد کاهش یافته بود.
خوش‌بینی به آینده
همچنین سعید آسویار نایب رییس انجمن صنفی انبوه سازان استان تهران گفت: با وجود افزایش 10 تا 20 درصدی قیمت‌ها در بخش مسکن، رونق ساخت و ساز در این بخش مشاهده نمی‌شود. آسویار برخی افزایش‌ها در فعالیت بعضی از سازندگان مسکن را تنها براساس امیدواری آنها برای بهبود شرایط بازار مسکن عنوان کرد. وی افزود: به دلایلی همچون نبود نقدینگی، سازندگان قادر به تصمیم‌گیری برای انجام فعالیت نیستند. وی سود متعارف سرمایه‌گذاری در بخش ساخت را در مقطع کنونی زیر 5درصد و در بخش پیمانکاری 10 تا 15 درصد عنوان کرد. نایب رییس انجمن صنفی انبوه‌سازان استان تهران افزود: میزان سود گفته شده با توجه به بالا بودن میزان ریسک، بهره‌ای معقول به شمار نمی‌رود و در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت نهاده‌های بخش مسکن، بسیاری از قراردادهای پیمانکاری با ضرر مواجه می‌شود.
دنیای اقتصاد