تغذیه یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های حیات موجودات زنده اعم از انسان، حیوان، گیاه و… است. زمین خود بستری برای تغذیه موجودات زنده به شمار می‌رود که متشکل از خاک، آب و مواد معدنی است. انواع گیاه، میوه، سبزی‌جات و حاصل کشت در دل خاک است؛ اما خاک نیز موجود زنده‌ای است که به گفته کارشناسان این حوزه، موجودات زنده در خاک بیش از موجودات کره زمین است. حفاظت از خاک برای ادامه حیات ضروری بوده از این رو بهره برداری بهینه از محصولات پرورش یافته از دل خاک، صنایع تبدیلی و تکمیلی را به وجود آورده است. انواع مواد غذایی کنسروی سبب شده تا ضایعات و دورریز محصولات کشت شده کاهش یابد. در این راستا البته تهیه انواع کنسروهای تهیه شده از محصولات آبزی نیز به حفاظت از منابع دریایی بسیار کمک کننده است.
کیفیت صید، انجماد استاندارد ماهیان، پخت، بسته بندی و.... سلامت محصولات کنسروی را در حوزه آبزیان تضمین می‌کند. مسعود بختیاری، رئیس هیأت مدیره سندیکای کنسرو ایران اظهار کرد: برآوردها حاکی از تولید سالانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون قوطی کنسرو ماهی در کشور است اما آمار دقیق و قابل اعتمادی در تولید و مصرف محصولات کنسروی وجود ندارد.
وی افزود: بنا بر آمار سازمان شیلات ایران، حدود ۵ سال قبل آمار تولید کنسرو ماهی تقریباً ۵۰۰ میلیون قوطی در سال بود که با کاهش ۵۰ درصدی بازار تقاضا تولید نیز دچار افت شده است.
وی ادامه داد: وضعیت تولید در ۴ ماه نخست سال نشان می‌دهد آمار تولید نسبت به مشابه سال گذشته کاهش چشم‌گیری نداشته است.
صادرات در نقطه صفر
عضو کمیته فنی آبزیان کشور درباره میزان صادرات کنسرو ماهی گفت: سال‌های گذشته تا حدودی صادرات به ویژه به کشورهای همجوار مانند عراق و افغانستان انجام می‌شد؛ اما در چند سال اخیر بخش اعظمی از تولید به مصرف داخل می‌رسد و اگر صادراتی وجود داشته باشد عدد بسیار ناچیزی است.
عضو کمیته فنی آبزیان کشور درباره چرایی این موضوع بیان کرد: قیمت ماهی به عنوان ماده اولیه کنسرو ماهی به شکل سرسام‌آوری افزایش یافته از این رو قیمت تمام شده کنسرو رقابتی نبوده و سایر بازیگران بین‌المللی سهم بازار ایران را از آن خود کرده‌اند.
بختیاری با بیان اینکه ۷۰ درصد نرخ تمام شده کنسرو مربوط به ماهی است، ادامه داد: صادرات از نیمه دوم سال گذشته به حداقل رسید و برخی برندها فقط برای بخشی از مهاجران ایرانی که مشتریان آنها بودند صادرات دارند که این بازار عدد قابل توجهی نیست.
اهمیت تجهیزات صید و انجماد
چند سالی است کیفیت برخی محصولات کنسروی از جمله تن ماهی کاهش یافته است. چرا با وجود افزایش قیمت‌ها، کیفیت محصولات پایین آمده است؟ رئیس هیأت مدیره سندیکای کنسرو ایران درباره چرایی این موضوع گفت: ۸۰ درصد ماهی مصرفی کنسرو ماهی به وسیله صید داخل تأمین می‌شود و ۲۰ درصد وارداتی است. روش صید و انجماد ماهی تأثیر زیادی در تولید کنسرو ماهی دارد.
وی تصریح کرد: مشکلات تحریم، تخصیص به هنگام ارز و… سبب شده تا واردات و تأمین ماهی وارداتی با مشکلاتی مواجه باشد.
بختیاری اظهار کرد: روش‌های تولید تغییر نکرده اما کیفیت مواد اولیه باید افزایش پیدا کند. صید و انجماد در کشورهایی مانند غنا که از شناورهایی با تجهیزات نوین بهره می‌برند سبب شده تا کیفیت ماهیان صید شده در رتبه بالایی قرار داشته باشد.
وی گفت: حرف اول را در کنسرو ماهی نیروی انسانی می‌زند بر عکس سایر صنایع که دستگاه‌ها و ماشین آلات نقش پررنگی دارند. در حال حاضر روش‌های تولید کنسرو در صنایع غذایی مطابق با استانداردها بوده و سعی می‌شود تا کیفیت محصول حفظ شود؛ اما این مساله فقط به روش تولید کنسرو بر نمی‌گردد و در صید و انجماد نیز ضرورت دارد تجهیزات مطابق با استانداردهای روز باشد.
عضو کمیته فنی آبزیان کشور با بیان اینکه بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده کنسرو ماهی در جهان تایلند است، گفت: ایران در صید و تولید تن ماهیان از بسیاری از کشورهای منطقه جلوتر است زیرا کشورهایی مانند مالزی، اندونزی و حتی هند ماهی را پس از صید در ساحل منجمد می‌کنند در حالی که شناورهای ایرانی با توجه به تجهیزاتی که در اختیار دارند به ویژه در آب‌های دور، انجماد پس از صید در داخل شناور انجام می‌شود.
مهر