در چند سال گذشته، شاهد بودیم که بازار خودرو تحت تاثیر عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی، دچار نوسانات متعدد شده و در این میان، قیمت خودرو در بازار آزاد با تغییرات بسیاری روبه‌رو شده است. در حوزه خودروهای داخلی، نحوه فروش خودرو توسط تولیدکنندگان تغییر کرده است و این روزها، خودروهای داخلی به روش قرعه‌کشی فروخته می‌شوند. البته به گفته‌ی بسیاری از متخصصان این حوزه، این روش فروش باعث شده که دلالان بسیاری به این بخش نفوذ کنند و نرخ نهایی خودرو در بازار آزاد نیز بسیار بیشتر از قیمت کارخانه شود. در واقع، مهم‌ترین تاثیر ورود واسطه‌ها به بازار خودرو، چند نرخی شدن خودرو در بازار آزاد بوده است.
برای آرام‌تر کردن بازار خودرو و همچنین رسیدن به ثبات در قیمت خودرو، اقداماتی انجام شده که از جمله آنها می‌توان به راه‌اندازی سامانه یکپارچه فروش خودرو و آزادسازی واردات خودرو اشاره کرد. با تمام این تغییرات و فراز و نشیب‌ها در حوزه خودرو، آینده بازار خودرو چگونه خواهد بود؟ در این مقاله قصد داریم تا این موضوع را مورد بحث قرار دهیم.
تحلیل قیمت بازار خودرو
طبق اعلامِ عبدالله توکلی لاهیجانی، مدیرکل دفتر صنایع خودرو وزارت صمت، «سیاست‌های افزایش تولید و شفاف‌سازی عرضه از طریق سامانه یکپارچه، موجب کاهش قیمت خودرو در بازار از ۳۵ تا ۴۵ درصد شده است. به گفته او، برنامه افزایش عرضه خودرو و توسعه صنعت خودروی کشور در دستور کار است و این برنامه، تا آنجایی پیش خواهد رفت که بازار خودروی کشور را به بازاری رقابتی تبدیل خواهد کرد. سیاست افزایش تولید از ابتدای امسال در بازار خودرو خود را نشان داده است و در سه ماهه اول سال، حدود ۳۲۵ هزار دستگاه خودرو تولید شده که این تعداد خودرو به‌صورت مستقیم و بدون ناقصی تولید شده‌اند.»
اما با این حال و با توجه به وجود برخی برنامه‌ها برای به ثبات رساندن بازار خودرو، باز هم بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار معتقدند که سال ۱۴۰۲، سالی غیرقابل پیش‌بینی برای بازار خودرو خواهد بود و به هیچ عنوان نمی‌توان این بازار را با توجه به تغییرات حال حاضر و همچنین اتفاقات سال‌های گذشته، تحلیل و پیش‌بینی کرد. حتی با نگاهی به آگهی خرید و فروش خودرو در سایت شیپور و مشاهده‌ی کاهش قیمت در برخی خودروها، نمی‌توان نتیجه گرفت که بازار خودرو دچار ثبات شده و می‌توان به روند کاهش قیمت امید داشت.
برخی کارشناسان با وجود این رکورد قیمتی، باز هم اعتقاد دارند که بازار خودرو در آینده دچار افزایش قیمت شدیدی خواهد شد. برخی از این کارشناسان، دلیل این پیش‌بینی خود را واردات خودروهای نو و کارکرده می‌دانند و برخی دیگر معتقدند که تحویل خودروهای ثبت‌نامی خودروسازان داخلی به افزایش قیمت و بی‌ثباتی در بازار خودرو در آینده دامن خواهد زد.
خودرو، کالایی سرمایه‌ای در ایران
اگر به بازار خودرو در کشورهای مختلف نگاهی بیندازید، متوجه خواهید شد که خودرو در هیچ کجای دنیا به عنوان کالای سرمایه‌ای شناخته نمی‌شود و همه به آن به عنوان کالایی مصرفی نگاه می‌کنند. اما این موضوع در ایران فرق دارد. تورم بالا در ایران، باعث شده که خودرو به کالایی برای سرمایه‌گذاری تبدیل شود و همین موضوع، باعث هجوم مردم به سمت بازار خودرو شده است. همین هجوم مردم به سمت خرید خودرو، تورم لجام گسیخته، افزایش قیمت دلار و همچنین میزان تقاضای بالا برای خرید و تولید پایین، باعث افزایش قیمت شده و ممکن است در سال ۱۴۰۲ نیز این افزایش قیمت را در ماه‌های آینده مشاهده کنیم.
یکی از موثرترین راه‌ها برای کنترل بازار خودرو، اصلاح قیمت خودروها است. البته این اصلاح قیمت باید به نحوی باشد که هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف‌کننده به صرفه باشد. به عنوان مثال، قیمت تارا اتوماتیک همیشه با افزایش و کاهش‌های زیادی همراه بوده است. بنابراین، در صورت وجود شفافیت در بازار و همچنین قیمت‌گذاری مناسب، می‌توان انتظار داشت که بازار خودرو به ثبات برسد و بتوان بازار را از حالت دلالی تا حدودی خارج کرد.