عدم‌تطابق نرخ شمش و محصولات فولادی
محمد اعتباری، از فعالان بازار آهن و فولاد، به کاهش تولید و عرضه شمش فولاد در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران ظرف دوهفته اخیر اشاره کرد و این موضوع را عامل افزایش بهای تمام‌شده تولید محصولات نوردی دانست. وی افزود: میانگین نرخ فروش شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا با بهای فروش مقاطع طویل فولادی در بازار داخل سنخیتی ندارد. میانگین نرخ فروش شمش فولاد از بازار فیزیکی بورس‌کالای کشور ظرف دوهفته اخیر حدود 20هزار و 200تومان بود که با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، میانگین بهای تمام‌شده تولید شمش فولاد به 22هزار تومان می‌‌‌رسد و با در نظر گرفتن هزینه تبدیل برابر 1/ 1درصد نرخ شمش و هزینه حمل حداقل 500تومانی، نرخ میلگرد تولیدشده با این شمش برابر 24هزار و 500تومان خواهد بود. این در حالی است که در شرایط کنونی میلگرد در بازار آزاد در محدوده 23هزار و 500تومان تا 24هزار و 500تومان به وفور موجود است و حتی در این نرخ نیز خبری از مشتری نیست. به این ترتیب باید اذعان کرد که خرید شمش از رینگ صنعتی بورس‌کالا و تبدیل آن به میلگرد و فروش در بازار داخل فاقد توجیه اقتصادی است.
اعتباری، در خصوص دلایل رونق رینگ شمش فولاد به‌رغم اقتصادی نبودن گفت: حذف لزوم برخورداری از کد و سهمیه بهین‌‌‌یاب و حضور متقاضیان سرمایه‌‌‌ای از مهم‌ترین دلایل رونق رینگ شمش فولاد است. وی افزود: به‌رغم رونق رینگ شمش فولاد، معاملات مقاطع طویل فولادی در بازار فیزیکی بورس‌کالا با رکود سنگینی ظرف هفته‌‌‌های اخیر مواجه شده است. با وجود این، نوردکاران نسبت به عرضه سنگین محصولات خود در بازار اقدام می‌کنند؛ چرا که این رکود فرصت مناسبی برای رفع تعهد صادراتی آنها به‌‌‌شمار می‌رود.
این فعال بازار آهن و فولاد در خصوص وضعیت بازارهای صادراتی مقاطع طویل فولادی گفت: آغاز سفرهای اربعین و بسته‌شدن مرز مهران، صادرات محصولات فولادی به کشورهای همسایه را دشوار کرده است. در عین حال عراق عوارض 30درصدی بر صادرات مقاطع طویل فولادی ایران وضع کرده و این موضوع نیز چالش مهمی در مسیر صادرات رسمی این محصولات است. وضع عوارض 30درصدی، صادارت مقاطع طویل فولادی به عراق را دشوار کرده، اما صادرات غیررسمی پابرجاست. در عین حال ظرف ماه‌‌‌های اخیر بازار ارمنستان و روسیه نیز مجددا فعال شده و این موضوع بر تقویت بازار صادراتی کشور در این حوزه افزوده است.
اعتباری، در خصوص آینده بازار مقاطع طویل فولادی هم گفت: شهریور به شکل سنتی زمان سفر و بروز رکود در کسب‌وکارهاست، اما فعالان بازار به رونق نسبی بازار در مهرماه امیدوار هستند. در شرایطی که بازار مقاطع طویل فولادی هفته‌‌‌های تابستان را در رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای طی کرد، فعالان این بازار، چشم‌‌‌انتظار رونق این بازار در پاییز هستند. این فعال بازار آهن و فولاد در خصوص چشم‌‌‌انداز کوتاه‌مدت رینگ مقاطع طویل فولادی در معاملات بورس‌کالای ایران نیز گفت: احتمالا رینگ مقاطع طویل فولادی در هفته جاری نیز خالی از رونق باشد، اندکی تقاضا در این بازار از سوی مشتریان غیرواقعی به ثبت خواهد رسید؛ اما در ادامه در صورتی که نرخ ارز در کشور مجددا افزایشی شود، می‌‌‌توان به تحریک بازار امیدوار شد.
قیمت پایه شمش؛ محرک گرانی بازار
ظرف هفته ابتدایی شهریورماه یعنی روز دوشنبه ششم شهریور، بالغ بر 120هزار تن شمش فولاد با نرخ پایه‌‌‌ای برابر 18هزار و 900تومان تا 20هزار و 400تومان در رینگ صنعتی بورس کالای ایران عرضه شد. این در حالی بود که به گزارش موسسه فست‌مارکت، هر تن شمش فولاد صادراتی ایران ظرف روز جمعه سوم شهریورماه با نرخ 460دلار به ازای هر تن صادر شده بود. با احتساب نرخ ارز 38هزار تومانی که فولادسازان دلار حاصل از صادرات خود را در سامانه مبادله در همین حدود به فروش می‌‌‌رسانند، نرخ ریالی صادرات شمش فولاد فوب خلیج‌فارس و تحویل بر عرشه کشتی برابر 17هزار و 500تومان خواهد بود.
همچنین با درنظر گرفتن نرخ ارز 42هزار تومانی که بهای ارز در سامانه دوم مبادله ارزی است، نرخ ریالی صادرات شمش فولاد کشور به 19هزار و 300تومان می‌‌‌رسد. بنابراین قیمت پایه شمش فولاد برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالا بالاتر از بهای صادراتی فروش شمش فولاد فوب خلیج‌فارس تعیین می‌شود. این در حالی است که صادرات و تحویل محصول به عرشه کشتی نیز برای فولادساز هزینه‌‌‌بر است. به این ترتیب می‌‌‌توان گفت فرمول تعیین قیمت پایه شمش فولاد به نحوی است که صنایع تکمیلی مجبور به خرید مواد اولیه با نرخی بالاتر از رقبای خارجی هستند. این موضوع از سویی تحمیل زیان به صنایع تکمیلی کشور بوده و از سوی دیگر حامی گرانی مقاطع طویل فولادی در بازار داخل است.
تغییر فرمول تعیین قیمت پایه با هدف جداسازی نرخ محصولات فولادی از نرخ دلار و جلوگیری از تاثیر منفی رشد نرخ ارز بر بازار داخل اخذ شذ، اما این هدف با این فرمول جدید هرگز محقق نشد و این روش جدید عامل گرانی بیشتر در بازار فولاد داخل شد. عرضه شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا با نرخی بالاتر از بهای صادراتی و مجوز خرید این محصول برای متقاضیان سرمایه‌‌‌ای، باعث افزایش رقابت منفی برای نوردکاران شده است. در این شرایط صنایع تکمیلی برای کسب سهم از عرضه‌‌‌های شمش مجبور به رقابت با متقاضیان سرمایه‌‌‌ای هستند. این موضوع به زیان حلقه نهایی تولید و مصرف‌کننده نهایی است.
ظرف روز دوشنبه ششم شهریورماه بالغ بر 95هزار تن شمش فولاد از رینگ صنعتی بورس‌کالا با میانگین نرخ 20هزار و 300تومان معامله شد. میزان تقاضای ثبت‌شده در بازار برابر 180هزار تن بود، اما برتری تقاضا نسبت به عرضه باعث نشد تا میانگین نرخ فروش به سقف قیمت پایه برسد. درواقع مشتریان به دنبال خرید فولاد در بازه قیمت پایه بودند. با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، بهای تمام‌شده شمش فولاد در معاملات بورس‌کالا برای خریدار به 22هزار و 200تومان می‌‌‌رسد. این نرخ با بهای مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد تطابقی ندارد و این رشد نرخ محرک قیمت در بازار داخل است.
دنیای اقتصاد