یکی از ورق های مورد استفاده در صنعت، ورق استنلس استیل است که به آن ورق استیل نیز گفته می شود. این ورق به دلیل داشتن آلیاژهای مختلف در ساختار خود، به خوبی توانایی جوشکاری و تقویت شدن را دارد. اینکه ورق استنلس استیل چیست و چه کاربردی در صنعت دارد، مربوط به خصوصیات و انواع آن می شود؛ با چنین مواردی است که می توان متوجه شد هر نوع از این متریال در چه صنعتی قابل استفاده است. به طور کلی می توان گفت این ورق از کاربردی ترین موادی است که در صنایع شناخته می شود؛ دلیل آن هم مقاومت در برابر خوردگی، خواص بهداشتی و استحکام آن است. با این اوصاف ورق استیل در صنایع بزرگ و کوچک مانند لوازم خانگی، ساخت و ساز‌های بزرگ، صنایع غذایی و... به کار می رود. به دلیل خصلت مقاومت در برابر حرارت، زنگ و خواص بهداشتی ورق، از آن در آزمایشگاه هایی که نیاز به چنین مواردی است استفاده می شود.
نگاهی اجمالی به تعریفی از ورق استنلس استیل
همان طور که گفته شد این متریال از مقاومت بالایی در برابر حرارت و گرما از خود نشان می دهد؛ اما باید بررسی نمود دلیل این مقاومت چیست؟ استنلس استیل از ترکیب کروم و کربن ساخته می شود که همین دو ماده کافی است تا این نوع مقاومت را در آن به وجود بیاورد. این ورق از آلیاژی بر پایه آهن ساخته می شود که حداقل 11 درصد کروم در آن جای گرفته است. میزان کروم در این آلیاژ را با علامت اختصاری ( Cr ) شناسایی می کنند. زنگ نزدن فولاد و لک نشدن آن در برابر رطوبت و هوا هم از ویژگی هایی است که اغلب در فولاد‍‌‌های دیگر این ویژگی مشاهده نمی شود.
علت مقاومت Stainless Steel در برابر خوردگی و زنگ زدگی چیزی نیست جز وجود کروم در ساختار آن. کروم می تواند سبب رویین شدن و ایجاد خاصیت محافظت از خوردگی در فولاد شود. کروم می تواند با به وجود آوردن لایه ای از اکسید کروم روی سطح ورق آن را چسبنده کرده و با ضخامتی حدود 100 آنگستروم، از برخورد اکسیژن موجود در هوا با فولاد جلوگیری کند.
دلیل مقاومت بیشتر در ورق استنلس استیل چیست؟
مقاومت بالای ورق استیل می توان از میزان کروم به کار رفته در آن تشخیص داد؛ هرچه کروم بیشتری در ساخت این ماده مهم به کار رود، میزان مقاومت آن در برابر خوردگی و زنگ زدگی هم بیشتر می شود. از دیگر مواد به کار رفته در آن می توان مس، آلومینیوم، نیکل، تیتانیوم و مولیبدن را نام برد که هر کدام ویژگی هایی منحصر به خود را وارد فولاد می کنند. از دیگر ویژگی های ورق استیل مقاوم در برابر پوسته پوسته شدن، مقاومت در برابر اکسید شدن در شرایط آب و هوایی مختلف، مقاوم در برابر حرارت بالا و شکل پذیری و وجود انعطاف پذیری بالا است.
انواع ورق استنلس استیل را بنا به چه مواردی می توان دسته بندی کرد؟
در پاسخ به این سوال چگونه می توان ورق استیل را دسته بندی کرد باید بگوییم می توان با توجه به آلیاژ‌هایی که در ساخت این فولاد به کار رفته اند، آن را در 2 دسته سری 400 و سری 300 قرار داد. بنا بر همین آلیاژ‌ها است که شکل پذیری و خاصیت مکانیکی Stainless Steel دارای انواع گوناگونی است. با توجه به همین آلیاژ‌ها و همچنین آلیاژ کربن موجود در این ورق است که سختی ورق استیل هم مشخص می شود؛ هرچه کربن بیشتری در زمان ساخت استفاده شود، استحکام و سختی این متریال فولادی هم افزایش می یابد.
ورق استنلس استیل سری 400
آلیاژهای اصلی به کار رفته در ورق استنلس استیل را می توان بنا بر این سری، مولیبدن و کروم دانست. به طور قطع اولین ویژگی که از این نوع به چشم می خورد، ضد‌زنگ و ضد‌خوردگی بودن آن است. خاصیت مغناطیسی و جوش پذیری بالا از دیگر خصلت های این دسته است. سری 400 Stainless Steel دارای چندین گرید مختلف است.
● گرید 405
گرید 405 به دلیل ساختاری که دارد مناسب برای جوشکاری است.
● گرید 408
مقاوم در برابر زنگ و عدم مقاومت در برابر خوردگی
● گرید 410
مقاوم در برابر سایش
● گرید 446
مقاومت در برابر حرارت بسیار بالا
ورق استنلس استیل سری 300
معمول ترین فولاد ضد‌زنگ استیل را می توان در دسته استنلس سری 300 پیدا کرد. در پاسخ به پرسش ورق استنلس استیل چیست و چند نوع دیگری دارد می توان گفت، سری 300 از دیگر دسته های این ورق است. انعطاف پذیری بالا، خاصیت مغناطیسی، مقاوم بودن در برابر خوردگی و قابلیت جوشکاری، از ویژگی هایی است که می توان بیشتر در گرید 304 از سری 300 پیدا کرد. از دیگر گرید‌های ورق استنلس استیل می توان به موارد زیر اشاره کرد.
● گرید 302
دارای کربن بیشتری نسبت به گرید 304 است؛ به همین دلیل استحکام بیشتری هم دارد.
● گرید 301
دارای مقاومت سایشی، قابلیت شکل‌پذیری و جوشکاری بالا است.
● گرید 309
در مقایسه با گرید 304 مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارد.
● گرید 317
به دلیل وجود مولیبدن در آن، خاصیت مقاومت در برابر آسیب مواد شیمیایی در آن افزایش یافته است.
● گرید 321
کارایی آن همانند کارایی گرید 304 است اما با این تفاوت که به دلیل تیتانیوم به‌کار رفته در آن، در برابر جوشکاری از خود مقاومت بیشتری نشان می دهد.
از ورق استنلس استیل در صنعت چه استفاده هایی می شود؟
در پاسخ به این سوال که کاربرد ورق استنلس استیل چیست، باید به ویژگی‌های آن اشاره کرد. همین ویژگی ها و خصلت ها در هر سری است که کاربرد‌ها را تعیین و مشخص می کند. از دیگر قابلیت ها باید به مزیت بازیافت پذیری آن اشاره کرد. از این نوع صفحه فولاد برای صنایع زیر استفاده می شود.
● ساخت بدنه هواپیما، کامیون و خودرو
● صنایع غذایی
● تولید قطعه های بزرگ در کشتی سازی
● صنایع پتروشیمی
● تولید قسمت های سقف، بدنه و پوشش آسانسورها
● ساخت لوازم خانگی
● تولید فرآورده های دارویی
● تولید قاشق و چنگال
● ساخت اگزوز ماشین
قیمت این ورق را چگونه می توان تخمین زد؟
قیمت ورق استنلس استیل بسته به نوع و کیفیتی که دارد، متفاوت خواهد بود. ورق استیل با توجه به گرید آلیاژی خود به دسته های متعددی تفکیک می شود که از جمله آن ها می تواند به ورق استیل 304 و 316 اشاره کرد. از جمله مواردی که می تواند بر قیمت ورق استیل تاثیر بگذارد عبارتند از:
● ضخامت لایه بیرونی صفحه
● درصد آلیاژ موجود
● کاربرد ورق استنلس استیل
● شرکت سازنده
● سطح به‌کار‌رفتن هر آلیاژ درون ورق
این موارد می توانند نقش موثری در قیمت نهایی محصول داشته باشند. از این رو برای خرید ورق استیل می بایست به این موارد دقت داشت. البته عوامل دیگری نیز می توانند بر نرخ این محصول اثر گذار باشند که بهتر است به نکات خرید انواع ورق استنلس استیل سری 200، 300، 400، 500 و 600 دقت داشته باشید. چرا که این موارد می توانند در خرید ورق بهتر برای کاربرد مورد نظر موثر باشند.
آهن ملل