در هفتادمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» که از سوی اتاق بازرگانی ایران منتشر شده، گلچینی از تحولات اخیر در دولایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش، چین در ادامه تقابلات تنش‌آمیز با آمریکا، اخیراً گزارشی منتشر کرده که ضمن آن، سیاست‌های تجاری آمریکا را خلاف قوانین سازمان تجارت جهانی و مخل یکپارچگی زنجیره‌های عرضه جهانی دانسته است. این اقدام در مقابله با ادعای همیشگی آمریکا مبنی بر نامنصفانه بودن دیپلماسی اقتصادی چین در مقابل سایر کشورهای جهان، صورت گرفته است.
اما چین در سطح منطقه هم بسیار فعال بوده و به عنوان مهم‌ترین سرمایه‌گذار در زیرساخت‌های حمل و نقلی در خاورمیانه، در تلاش است تا در پروژه بسیار مهم جاده توسعه عراق، مشارکت ویژه‌ای داشته باشد. اخیراً نیز، یکی از برجسته‌ترین بانک‌های خصوصی عراق اعلام کرد که مبادلات بانکی خود با یوآن چین را آغاز کرده است.
در این میان امارات نیز در ادامه پیشرفت روابط خود با چین در حوزه انرژی، توافقنامه‌ای در زمینه توسعه شبکه سوخت‌رسانی جت در چین را با این کشور به امضا رساند. به طور کلی امارات به دنبال افزایش دارایی‌های بین‌المللی شرکت نفت خود، اخیراً فعالیت‌هایش را به منظور دستیابی به محصولات پتروشیمی در خارج از خاورمیانه افزایش داده و به بخش بالادستی گاز در مدیترانه شرقی و آسیای مرکزی وارد شده است.
عربستان نیز علاوه بر برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن و پالایشگاه پاکستان، توانست میزبانی مرکز ارتقاء اکوسیستم جهانی سازمان ملل متحد را به دست آورد.
بر اساس گزارش رسانه‌ها، عربستان به دنبال خرید سهام یک معدن بزرگ هفت میلیارد دلاری مس در پاکستان و همچنین احداث یک پالایشگاه نفت در این کشور است که احتمالا تا ۱۴ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت.
برنامه‌ریزی برای توسعه همکاری مصر و ترکیه
از جمله دیگر اخبار مهم در منطقه توافق اخیرا وزرای صنعت و تجارت ترکیه و مصر با یکدیگر بر سر افزایش حجم مبادلات تجاری بین دو کشور از ۱۰ به ۱۵ میلیارد دلار در پنج سال آینده است. این توافق در پی سفر اخیر وزیر تجارت و صنعت مصر به ترکیه بعد از ۱۰ سال به دست آمد و ماحصل مذاکرات آنها در کمیته مشترک به منظور گسترش پوشش توافق نامه تجارت آزاد بین دو کشور است.
وزرای دو کشور بر تقویت همکاری‌های مشترک و ارائه کلیه تسهیلات لازم به سرمایه گذاران به توافق رسیدند.
علاوه بر این دو وزیر استفاده از ارزهای محلی در تجارت دوجانبه را مورد بررسی قرار دادند. در حال حاضر، حجم سرمایه گذاری ترکیه در بازار مصر ۲ میلیارد دلار برآورد شده و ارزش پروژه هایی که توسط پیمانکاران ترکیه در مصر در حال اجرا است به ۱٫۲ میلیارد دلار رسیده است.
گفتنی است صادرات ترکیه به مصر، شامل ماشین آلات، جواهرات کک نفتی محصولات نساجی، پوشاک و فرش می شود و عمده صادرات مصر به ترکیه را گاز پلیمرهای پروپیلن الکل‌های غیر حلقوی پنبه نخ الیاف اصلی و محصولات میانی برای صنعت پوشاک ترکیه پلاستیک‌ها از جمله پلیمرها، لاستیکها و سلولهای باتری تشکیل می‌دهد.
قزاقستان و افغانستان نیز مذاکرات سازنده‌ای را در مسیر دستیابی به توسعه تعاملات اقتصادی در دست انجام دارند. پیش از این هم در ماه آوریل این دو کشور گسترش دامنه تعاملات اقتصادی از یک به سه میلیارد دلار را مورد تاکید قرار داده بودند.
به طور کلی این گزارش می‌گوید که با وجود آشفتگی‌های ژئوپلیتیک جهانی، آسیای مرکزی، به واسطه موقعیت جغرافیایی مناسب، بازار رو به رشد و نیز وجود پلتفرم‌های گفت‌وگوی سازنده در منطقه توانسته طبق پیش‌بینی‌ها عنوان سریع‌ترین منطقه در حال رشد در سال ۲۰۲۳ را به خود اختصاص دهد.
دارایی ۴ تریلیون دلاری صندوق‌های ثروت ملی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس
در بخش دیگری از این متن نیز به گزارش اخیر اس اند پی گلوبال پرداخته شده گه بر اساس آن صندوق‌های ثروت ملی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در دوره طلایی خود به سر می‌برند و پنج صندوق از صندوق‌های این کشورها در فهرست بزرگترین صندوق‌های ثروت ملی در جهان قرار دارد.
در حال حاضر مجموع دارایی صندوق‌های ثروت ملی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ۳۷ درصد از کل دارایی صندوق‌های ثروت جهان را تشکیل می‌دهد که طی دو سال گذشته ۲۰ درصد افزایش یافته و به چهار تریلیون دلار رسیده است.
در بخش دیگری این گزارش به وضعیت اقتصاد روسیه پرداحته شده، چراکه بر اساس آمارهای بین‌المللی، صادرات گاز روسیه احتمالاً تا پایان سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۳۰ میلیارد متر مکعب کاهش خواهد یافت، در واقع افزایش صادرات گاز به چین و نیز در دست داشتن مقام بزرگترین صادرکننده نفت به هند و چین در ماه ژوئن، نمی‌تواند سهم بازار از دست رفته اروپا را برای روسیه جبران کند. حقیقتی که موجب شده تا بانک مرکزی روسیه به دنبال انجام اقدامات عاجلی در جهت احیای اقتصاد روسیه باشد تا بتواند پیش‌بینی رشد ۲.۵ درصدی اقتصاد خود را تا پایان سال جاری، عینیت ببخشد.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را باهدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.
ایسنا