هر سال با نزدیک‌شدن به آغاز سال تحصیلی جدید، تب‌وتاب در بازار نوشت‌افزار بالا می‌گیرد و دانشجویان و دانش‌آموزان با خرید لوازم مورد نیاز، خود را برای آغاز سال تحصیلی جدید آماده می‌کنند.
برای بررسی میدانی وضعیت بازار نوشت‌افزار ابتدا سری به میدان انقلاب زدم تا از نزدیک قیمت‌ها و وضعیت فروش لوازم تحریر را مورد بررسی قرار دهم.
با توجه به اینکه تنها تقریبا یک هفته به شروع کار مدارس زمان باقی‌مانده، اما وضعیت مغازههای فروش نوشت‌افزار مانند روز‌های عادی سال بود و تنها چند دستفروش به چشم می‌آمدند که در پیاده‌رو خیابان انقلاب بساط فروش دفتر و خودکار خود را پهن کرده بودند.
به بساط یکی از این دستفروش‌ها سر زدم، خودکار، مداد، دفتر، مدادرنگی و هرآنچه که یک دانش‌آموز برای رفتن به مدرسه نیاز داشت در لوازم آن پیدا می‌شد.
دفتر ۲۰۰ برگ ۹۵ هزارتومان، دفتر ۱۰۰ برگ ۶۰ هزارتومان، یک بسته خودکار ۶ رنگ ایرانی ۵۰ هزارتومان و یک بسته خودکار اکلیلی ۸ رنگ ۸۰ هزارتومان در بساط این دستفروش قیمت‌گذاری شده بود.
در کنار بساط دستفروش، چند خانواده برای تهیه نوشت‌افزار ایستاده بودند و قیمت‌ها را مقایسه می‌کردند، از صحبت‌های آنها شنیده می‌شد که قیمت کالا‌های دستفروشان با مغازههای سطح شهر تفاوت چندانی ندارد و تنوع محصولات مغازه‌داران بیشتر است و به همین‌علت از خرید منصرف شدند.
در این بین یکی از خریداران حاضر در خیابان انقلاب که تعدادی دفتر به‌همراه داشت قیمت نوشت‌افزار را گران‌تر از ۳ ماه ابتدایی سال دانست. به یکی از مغازه‌ها مراجعه کردم، مغازه خلوت بود و تنها چند دانشجو برای خرید لوازم تحریر در آن حضور داشتند.
مشخص بود که فروشنده برای آغاز سال تحصیلی موجودی دفتر و دفتریادداشت‌های خود را افزایش داده، اما برخلاف تعداد دفترها، مشتری چندانی در مغازه حضور نداشت. مغازه‌دار در صحبت با یکی از خریداران عامل خلوت‌بودن مغازه را گرانی نوشت‌افزار و در کنار آن تعطیلات پایان هفته اعلام کرد.
در این مغازه دفتر ۱۰۰ برگ با جلد وزیری ۷۵ هزارتومان، دفتر ۱۰۰ برگ با جلد سخت وزیری ۹۳ هزارتومان و دفتر فانتزی ۵۰ برگ ۵۸ هزارتومان به‌فروش می‌رسید.
برای بررسی بیشتر به‌راسته «لوازم تحریرفروشان» در بازار بزرگ تهران سر زدم. این راسته که بعد از مسجد امام(ره) واقع شده، یکی از معروف‌ترین بازار‌های نوشت‌افزار در تهران است.
تعدادی از خانواده‌ها به همراه فرزندان خود برای خرید لوازم تحریر به این بازار آمده بودند. بازار نوشت‌افزار پر زرق و برق بود، انواع مداد‌های طرح‌دار، جامدادی، مدادتراش و پاک‌کن در ویترین مغازه‌ها وجود داشت.
خرید یک بسته تحصیلی از ۲۰۰ هزارتومان تا ۲ میلیون تومان!
با حضور در یکی از مغازههای لوازم تحریرفروش و دیدن لیست قیمت لوازم معلوم شد که برای تهیه یک بسته تحصیلی با برندهای ایرانی شامل یک دفتر ۵۰ برگ، یک مداد قرمز، یک مداد مشکی، یک پاک‌کن، یک مدادتراش، یک خودکار، یک خط‌کش و یک بسته مدادرنگی ۶ رنگ باید حداقل حدود ۲۰۰ هزارتومان هزینه کرد.
به مغازه دیگری سر زدم، برند کالاها از خارجی‌بودن آنها حکایت داشت. با بررسی لیست قیمت‌ها مشخص شد که برای تهیه یک بسته تحصیلی با برندهای خارجی برای یک دانش‌آموز ابتدایی باید حدود ۶۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان هزینه کند.
در این مغازه یک بسته ۱۲تایی مداد مشکی ۷۰ هزارتومان، یک بسته مداد قرمز ۸۰ هزارتومان، پاک‌کن ۷ هزارتومان، مدادتراش ۱۵ هزارتومان، یک بسته مدادشمعی ۶تایی ۱۷ هزارتومان و یک بسته ماژیک ۱۲ رنگ به قیمت ۶۰ هزارتومان به‌فروش می‌رسید.
به بیرون مغازه آمدم و با تعدادی از خانواده‌ها که برای خرید نوشت‌افزار به بازار آمده بودند صحبت کردم. خریداران از گرانی اجناس گلایه داشتند و از صحبتشان مشخص بود که نتوانسته‌اند سبد خریدشان را کامل کنند.
کیف مدرسه خارجی یک میلیون و ۶۸۰ هزارتومان!
در این میان یک مغازه کیف‌فروشی نظرم را به خود جلب کرد. بر روی مغازه نوشته شده بود: خرید به‌صورت عمده. پس از مراجعه به مغازه و دریافت اطلاعات مشخص شد که قیمت یک کیف دخترانه خارجی ۳ تکه دارای جامدادی و کیف غذا یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان و کیف پسرانه ۲ تکه یک میلیون و ۳۰۰ هزارتومان است.
از راسته لوازم تحریرفروشان به سمت سبزه میدان رفتم. چند مغازه در کنار فروش وسایلی مانند عروسک، کیف مدرسه نیز می‌فروختند. در این مغازه‌ها یک کوله‌پشتی مدرسه بین ۴۵۰ تا ۶۳۰ هزارتومان به‌فروش می‌رسید.
به هر حال آنچه در این مشاهدات مشخص بود این بود که بازار کیف و نوشت‌افزار تب‌وتاب لازم برای آغاز سال تحصیلی جدید را نداشت و علت این موضوع را باید در گرانی لوازم تحریر و تغییر اولویت‌های مردم دانست، برای بررسی بیشتر سری به نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی اسلامی زدم تا وضعیت فروش لوازم تحریر را در آن جا جویا شوم.
با توجه به اینکه در روز ۲۸ صفر به این نمایشگاه سر زده بودم و این روز یک روز تعطیل رسمی بود، اما نمایشگاه برخلاف بازار تهران، با بازدید قابل توجهی مواجه بود.
برخی از بازدیدکنندگان قیمت اجناس موجود در نمایشگاه را نسبت به سایر مغازههای سطح شهر مناسب می‌دانستند، اما برخی دیگر معتقد بودند که قیمت‌ها مانند سایر مغازههای سطح شهر است و برای خرید به فروشگاه‌های نزدیک به محله خود مراجعه خواهند کرد.
یکی از مراجعه‌کنندگان قیمت نوشت‌افزار را ۳۰ درصد گران‌تر نسبت به سال گذشته دانست و گفت توانسته‌اند تنها برخی از اقلام مصرفی خود را خریداری کنند.
یکی دیگر از متقاضیان از قیمت بالای جامدادی نسبت به سایر محصولات لوازم تحریر گلایه داشت، برای بررسی این موضوع به قسمت فروش جامدادی رفتم و در آن جا قیمت‌های متفاوتی وجود داشت، اما مشخص بود که برای خرید یک جامدادی با کیفیت باید ۱۵۰ الی ۲۵۰ هزارتومان هزینه کرد.
به بخش صندوق رفتم، در آن‌جا یکی از والدین تقریبا ۲ میلیون تومان لوازم تحریر خرید کرد، اما با وجود این مقدار خرید تنها در سبد خریدش مداد، پاک‌کن و دفتر به‌چشم می‌خورد و خبری از کیف و جامدادی نبود.
در صف صندوق یکی دیگر از والدین می‌گفت در سال گذشته جلد کتاب را به قیمت ۱۵ هزارتومان خریداری کرده، اما امسال قیمت این محصول به ۸۰ هزارتومان رسیده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر به غرفه تولیدکنندگان و فروشندگان سر زدم تا سوالاتی در رابطه با وضعیت بازار لوازم تحریر بپرسم.
میانگین قیمت مداد مشکی و قرمز ۵ هزار و ۵۰۰ تومان!
علیرضا گلمکانی، یکی از غرفه‌داران حاضر در نمایشگاه، در گفت‌وگو با میزان با اشاره به اینکه این شرکت از بهمن سال گذشته افزایش قیمتی در محصولات خود نداشته است، اظهار کرد: بسته ۱۲تایی مداد مشکی و قرمز حدودا ۶۵ تا ۷۰ هزارتومان و مدادرنگی ۱۲ رنگ حدودا ۷۵ هزارتومان به‌فروش می‌رسد.
به گفته وی، برای تهیه یک بسته تحصیلی برای مهدکودکی‌ها و پیش‌دبستانی‌ها، والدین با توجه به تنوع محصولات و کیفیت آنها حدود ۵۰۰ الی یک‌میلیون و ۵۰۰ هزارتومان باید هزینه کنند.
بازار کساد نوشت‌افزار در آستانه آغاز سال تحصیلی/ برای تهیه کیف و بسته‌های تحصیلی چقدر باید هزینه کرد؟
کاهش ۲۰ درصدی تقاضا نسبت به سال گذشته
گلمکانی در ادامه با اشاره به اینکه فروش لوازم تحریر نسبت به سال گذشته حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است، گفت: استقبال از نمایشگاه به نسبت خوب است، اما کاهش قدرت خرید مردم و افزایش قیمت لوازم تحریر نسبت به سال گذشته یکی از دلایل کاهش تقاضا است.
این غرفه‌دار حاضر در نمایشگاه همچنین درباره استقبال مردم از نوشت‌افزار ایرانی گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد مردم به خرید و استفاده از کالای ایرانی روی آورده‌اند و این مساله باعث ایجاد انگیزه برای تولید بهتر و ارائه محصولات متنوع شده است.
گلمکانی عدم سرمایه در گردش مناسب، تامین مواد اولیه و قطعی مقطعی برق را از جمله مشکلات تولیدکنندگان دانست و اعلام کرد: تولیدکنندگان در ایران با مشکلات زیادی مواجه هستند و اگر کارخانه‌های کشور مانند سایر کارخانه‌های دنیا تنها دغدغه تولید داشته باشند قطعا در این زمینه با اتفاقات خوبی روبه‌رو خواهند شد.
میز لوازم تحریر چند؟
همچنین حسین هدایتی، تولیدکننده میز و صندلی لوازم تحریر حاضر در نمایشگاه، با اشاره به اینکه میانگین قیمت میز لوازم تحریر ۴۰۰ الی یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است، اظهار کرد: میز و صندلی نسبت به سایر محصولات مصرفی دانش‌آموزان در اولویت دوم قرار دارد و این کالا در سبد خرید خانواده‌ها ممکن است قرار نداشته باشد.
به گفته وی، فروش میز لوازم تحریر در ۵ ماه ابتدایی سال نسبت به ماه‌های دیگر سال کمتر است و این مجموعه در این چند ماه بیشتر به تولید می‌پردازند.
هدایتی استقبال از نمایشگاه را خوب توصیف و اعلام کرد: تاکنون آمار فروش منتشر نشده است، اما مشاهدات نشان می‌دهد که مردم از نمایشگاه به‌خوبی استقبال کرده‌اند.
این تولیدکننده با تاکید بر اینکه مصرف میز لوازم تحریر داخلی نسبت به گذشته افزایش یافته است، گفت: نمایشگاه‌های موجود مانند نمایشگاه نوشت‌افزار باعث شده که مردم از نزدیک با تولیدات آشنا شوند و کیفیت کار ایرانی را با سایر محصولات مقایسه کنند.
هدایتی از افزایش هزینه‌های تولید خبر داد و اظهار کرد: سود خالص این مجموعه در چند ماه اخیر تنها ۵ درصد بوده و برای اینکه افزایش قیمت نداشته باشیم قیمت‌ها را گران نکرده‌ایم.
وی با تاکید بر اینکه باید برای استفاده از کالا‌های ایرانی حمایت شود، تصریح کرد: تجربه ثابت کرده است که مردم به دنبال خرید کالا‌های ایرانی هستند و باید برای فرهنگ‌سازی بیشتر مدیران و مسئولان به این امر توجه لازم را داشته باشند.
میزان فروش لوازم تحریر ۲۰ درصد کاهش یافته است
فاطمه ثقفی، یک غرفه‌دار حاضر در نمایشگاه، نیز در گفت‌وگو با میزان اظهار کرد: با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه، لوازم تحریر نیز حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته و این امر در میزان فروش نیز تاثیرگذار بوده است.
به گفته وی، برای خرید یک بسته تحصیلی والدین حداقل باید یک میلیون تومان هزینه کنند.
ثقفی درباره استفاده از کالا‌های ایرانی گفت: در سال‌های گذشته فروشگاه‌های مطرح در کشور نسبت به فروش کالا‌های ایرانی حساسیت داشتند، اما در حال حاضر می‌بینیم که استفاده و فروش لوازم تحریر در فروشگاه‌ها افزایش یافته است.
کاهش ۳۰ درصدی فروش لوازم تحریر نسبت به سال گذشته
همچنین موسی فرزانیان، رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت‌افزار و لوازم مهندسی تهران، درباره وضعیت بازار نوشت‌افزار اظهار کرد: قیمت نوشت‌افزار از ابتدای سال تغییری نداشته و حتی برخی از محصولات به‌علت رکود با کاهش قیمت مواجه شده‌اند، اما میزان فروش نوشت‌افزار در مقایسه با مهر سال گذشته حدود ۳۰ درصد کاهش یافته است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه گرانی و تورم موجود در بازار عامل کاهش تقاضا در بازار است، افزود: مردم بودجه کمتری به خرید نوشت‌افزار تخصیص می‌دهند و سعی می‌کنند در طول سال تحصیلی برای دانش‌آموزان خود خرید کنند.
فرزانیان یکی دیگر از علت‌های کاهش فروش نوشت‌افزار در خرده‌فروشی‌ها را فعالیت دستفروشان دانست و اعلام کرد: خرده‌فروشان نسبت به این مساله گلایه دارند؛ چرا که در این ماه از سال که میزان فروش نوشت‌افزار نسبت به ماه‌های دیگر افزایش پیدا می‌کند، بخشی از نیاز خانوار‌ها توسط دستفروشان برطرف می‌شود.
رئیس اتحادیه فروشندگان نوشت‌افزار و لوازم مهندسی تهران با اشاره به اینکه دستفروشان، نوشت‌افزار را با قیمت بالا به‌فروش می‌رسانند، اعلام کرد: مردم باید توجه داشته باشند که در برخی موارد قیمت کالاها در بساط دستفروشان نزدیک به قیمت مغازه است و مردم بهتر است از مغازههای دارای پروانه کسب لوازم مورد نیاز خود را تهیه کنند.
به گفته وی، در حال حاضر تولیدکنندگان نوشت‌افزار ایرانی حدود ۸۰ درصد از نیاز بازار را تامین می‌کنند و با اضافه‌شدن واحد‌های تولیدی این عدد به ۱۰۰ درصد خواهد رسید.
فرزانیان درباره مشکلات تولیدکنندگان ایرانی گفت: کاهش سرمایه در گردش، گرانی و تامین مواد اولیه از مشکلات تولیدکنندگان است و در صورتی که این مشکلات رفع شود این صنعت می‌تواند رشد چشمگیری داشته باشد.
وضع تولید نوشت‌افزار در داخل کشور ایده‌آل است
در همین خصوص عباس علی‌آبادی، وزیر صنعت، معدن و تجارت، گفته است: وضع تولید نوشت‌افزار در داخل کشور ایده‌آل است، زیرا در مقایسه با دنیا نه‌تنها تأمین‌کننده نیاز داخل هستیم بلکه می‌توانیم نیاز کشور‌های همجوار را هم تأمین کنیم.
به گفته وی با توجه به ظرفیت موجود می‌توان ۱۰ تا ۱۵ درصد از بازار منطقه را در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار داد.
میزان