هر چند روسیه هنوز در گروه کشورهایی که اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین مقصد صادرات کالاهای غیرنفتی ایرانی را تشکیل می‌دهند قرار نگرفته است، اما شرکت‌های ایرانی از سال 1397 تاکنون تلاش چشمگیری برای توسعه صادرات به بازار این کشور از خود نشان داده‌اند و در پی همین تلاش‌ها حجم صادرات ایران به این کشور در چند سال گذشته رشد چشمگیری داشته است.
کامبیز میرکریمی، نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا این موضوع را تشریح کرد و گفت: روسیه بازار بزرگی است که سالانه بیشتر از 270 میلیارد دلار کالا وارد می‌کند، با این حال تا سال 1397 ارزش صادرات ایران به روسیه در بهترین حالت به 500 میلیون دلار هم نمی‌رسید و سال 1397 ارزش صادرات ایران به روسیه 272 میلیون دلار شد.
وی افزود: در سال 1398 موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا امضا شد؛ روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان اعضای این اتحادیه را تشکیل می‌دهند. با امضای این توافق‌نامه تعرفه‌های گمرکی کاهش چشمگیری پیدا کرد و حتی در شماری از کالاها به صفر رسید.
میرکریمی ادامه داد: در همان سال نخست پس از امضای این توافق‌نامه ارزش صادرات ایران به روسیه 62 درصد افزایش یافت و ارزش آن از 472 میلیون دلار بالاتر رفت. در سال 1399 نیز با وجود شیوع کرونا و بسته شدن مرزها ارزش صادرات ایران به روسیه از 500 میلیون دلار بیشتر شد. در سال 1401 نیز ارزش صادرات ایران به روسیه بیش از 700 میلیون دلار شد و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا پایان امسال به یک میلیارد دلار برسد.
نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه اظهار کرد: همچنین پیش‌بینی می‌شود روند صعودی جریان صادرات ایران به روسیه در سال آینده ادامه داشته باشد و حتی تقویت شود زیرا موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا در دی ماه امضا می‌شود و با امضای این موافقت‌نامه تعرفه‌های صادرات و واردات بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه به صفر می‌رسد، این امر جهش بزرگی در صادرات کالا را رقم خواهد زد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: با این حال زیرساخت‌های تجاری ایران برای اجرای این جریان افزایشی از صادرات کافی نیست بنابراین جهش حجم صادرات به شکل‌گیری صف کامیون‌های ایرانی در مرزها انجامیده است.
میرکریمی در ادامه انواع ارزهایی که در تجارت ایران و روسیه استفاده می‌شود را شرح داد و گفت: برخی از شرکت‌های ایرانی با روبل روسی با این کشور معامله می‌کنند اما ارزهای همچون درهم، دلار و یورو هم در معاملات برقرار هستند، شماری از شرکت‌ها هم با رمزارز تجارت می‌کنند، با این حال فرهنگ تجارت با رمزارز هنوز جا نیفتاده و البته رمزارزها هم نوسان زیادی دارند و این موضوع ریسک معاملات را بالا می‌برد، بنابراین تعداد شرکت‌هایی که با استفاده از این ارز معاملات را پیش می‌برند کم است و این معاملات صورت رسمی ندارد.
این عضو اتاق بازرگانی در ادامه از دونرخی بودن ارز در ایران به عنوان مشکلی جدی در تجارت یاد کرد و گفت: آنچه بیش از هر چیز می‌تواند توسعه صادرات ایران به روسیه را دچار چالش کند دونرخی بودن ارز در ایران و فاصله قیمت دلار در بازار رسمی و غیررسمی داخل کشور است.
وی اضافه کرد: این دونرخی بودن سبب شده شرکت‌هایی که در مقیاس کلان صادرات می‌کنند و ارز حاصل از صادرات را در سامانه نیما عرضه می‌کنند در مقایسه با شرکت‌هایی که با کارت بازرگانی دیگران کار می‌کنند و ارز خود را در سامانه عرضه نمی‌کنند و در بازار غیررسمی با قیمت بالاتر می‌فروشند کمتر سود کنند، در نتیجه قدرت رقابت شرکت‌هایی که متعهد به قوانین صادراتی کشور هستند پایین می‌آید.
میرکریمی در ادامه یادآور شد: موضوع دیگری که در چند سال گذشته به تجارت ایران و روسیه جدیت بیشتری بخشید وقوع جنگ بین روسیه و اوکراین بود. پیش از جنگ شرکت‌های اروپایی و ترکیه‌ای حضور پررنگی در بازار روسیه داشتند که با وقوع جنگ امکان تجارت روسیه با این کشورها از بین رفته است.
نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه تصریح کرد: اکنون فرصتی استثنایی در تجارت با روسیه برای ایران فراهم آمده زیرا دو اتفاق مثبت همزمان رخ داده است، یکی اینکه ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا توافق‌نامه تجارت آزاد امضا کرده‌اند و این نخستین بار در تاریخ ایران است که تجارت ایران و اتحادیه اوراسیا با تعرفه صفر انجام می‌شود و دوم اینکه در پی جنگ اوکراین و روسیه، روس‌ها تامین‌کننده‌های اروپایی و امریکایی خود را از دست داده‌اند. از سوی دیگر روابط سران کشورها از جمله سفر اخیر رئیس جمهور ایران به روسیه نیز گویای ظرفیت‌های جالب توجه در تجارت ایران و روسیه است و همیشه پس از سفر سران اتفاقات خوبی می‌افتد.
ایلنا